256
Пішу цікавосткі пра рознае. Адзіны аўтар @sabaczka
Навукоўцы знайшлі трывожныя ўтварэньні ў лёгкіх людзей, якія ніколі не курылі
Нідэрляндзкія дасьледнікі прапанавалі людзям (10 431), якія папярэдне прайшлі тэставаньне на функцыі лёгкіх, зрабіць кампутэрную тамаграфію грудной клеткі. Потым мэдыкі вывучылі сканы на прыкметны новаўтварэньняў, і знайшлі вялікую колькасьць лёгачных вузьлікаў.
Вузьлікі ў лёгкіх — гэта невялікія нарасты тканкі, якія звычайна зьвязваюць з курэньнем. Бальшыня такіх утварэньняў не ўяўляюць вялікай пагрозы, аднак у некаторых выпадках яны могуць быць раньнімі прыкметамі раку лёгкіх.
Агулам у 42% дасьледаваных выявіўся прынамсі адзін вузьлік у лёгкіх, а ў 11% яны былі значных памераў. Таксама часьцей утварэньні знаходзілі ў мужчын, а распаўсюджанасьць нарастаў павялічвалася зь векам для абодвух палоў.
Нэўрасетка дакладна дыягнаставала ґенэтычную хваробу па фота
Каманда дасьледнікаў зь Ельскай школы мэдыцы паведаміла, што стварыла мадэль ”штучнага інтэлекту”, якая можа надзейна дыягнаставаць сындром Марфана ў людзей. Для гэтага ёй спатрэбіцца толькі здымак твару.
Сындром Марфана — гэта ґенэтычная хвароба, якая выяўляецца ў 1 з 3000 чалавек. Праз тое, што яна паражае злучальныя тканкі, людзі з такім дыягназам звычайна худыя, высокія й могуць мець праблемы з хрыбетніцай, суставамі й судзінамі. Але захворваньне часта застаецца недыягнаставаным.
Працэдура навучаньня нэўроннай сеткі была стандартнай: навукоўцы ўзялі 80% набору фотаздымкаў людзей з сындромам і безь яго, каб нэўрасетка зразумела патрабаваньні. Пасьля гэтага яе прасілі клясыфікаваць астатнія 20% здымкаў, і тут дакладнасьць была 98.5%.
У будучыні дасьледнікі плянуюць зрабіць анляйн-інструмэнт для самадыягностыкі.
🧅Падсалоджвальнік эрытрыт западозрылі ў павышэньні рызыкі ўтварэньня тромбаў. Аўтары сабралі ўзоры крыві 10 чалавек перад тым як яны выпілі падсалоджаную эрытрытолям ваду й пасьля таго. Аказалася, што нізкакалярыйны падсалоджвальнік рабіў кроў схільнай да згусаньня. Прытым з цукрам такога эфэкту не было.
🧅Спажываньне канабісу зьвязалі з высокай частатой рака галавы й шыі. Амэрыканскія навукоўцы вывучылі зьвесткі больш за 116 чалавек з разладамі, зьвязанымі са спажываньнем марыхуаны. У выніку частата рака гартані, горла, і інш. у групе аказалася вышэй за сярэднюю.
🧅Астранаўты Starliner могуць застацца на МКС да наступнага году. NASA разам з Boeing дагэтуль ня могуць наладзіць модуль Starliner, таму пачалі разглядаць варыянт эвакуацыі астранаўтаў бортам CrewDragon у пачатку 2025 году. У паведамленьнях падкрэсьліваецца, што гэта надзвычайны варыянт і інжынэры дадуць рады з праблемай. Але калі не, то Boeing панясе вялікія страты.
Мікрахвалёўкі сталі домам для цэлай купы бактэрый
Мікрахвалёўкі шырока выкарыстоўвацца для разаграваньня ежы дома й стэрылізацыі ўзораў у лябараторыях, аднак выпраменьваньне, якое яны вылучаюць не разбурае біялягічныя малекулы. Нагрэў адбываецца толькі за кошт малекул вады, якія пачынаюць хутка вібраваць. Гэта можа забіць бактэрыі толькі пры працяглым узьдзеяньні.
Зь іншага боку, цыклы награваньня й астываньня ў мікрахвалёўках адбываюцца рэгулярна, таму меркавалася, што гэта не самае лепшае месца для мікраарґанізмаў.
Аднак калі дасьледнікі вывучылі ўзоры з 30 розных мікрахвалёвак (прыватных, офісных і лябараторных), то знайшлі там ажно 747 родаў бактэрый. Найменшая разнастайнасьць мікраарґанізмаў назіралася ў прыватных прыборах, а найбольшая была ў лябараторных.
Паведамляецца, што некаторыя знойдзеныя мікраарґанізмы, такія як Klebsіella (сустракаецца чалавечых спражненьнях), Enterococcus і Aeromonas могуць быць небясьпечнымі для здароўя. Аднак папуляцыі такіх микраарґанізмаў не адрозьніваліся сваёй колькасьцю ад аналягічных папуляцый на іншых прыборах, таму рызыка небясьпекі мінімальная.
Пазбаўленыя нармальнага сну мышы мелі меншую разнастайнасьць мазґавых сынапсаў
З папярэдніх дасьледаваньняў вядома, што сон грае важную біялягічную ролю ў чалавека й іншых жывёлаў, але навукоўцы пакуль не вызначылі дакладна, што робіць сон з мазґамі.
Высьветліць гэта навуковая каманда паспрабала на лябараторных мышах. Частку грызуноў яна пазбавіла нармальнага сну: як толькі жывёлкі засыналі, людзі пачыналі тыкаць у іх шчоткамі й бразґаць клеткамі. А астатніх не чапалі.
Потым каманда клясыфікавала сынапсы ў мышыных мазґах і вызначыла іхнюю колькасьць. Сынапсы ўяўляюць сабою месца кантакту 2 нэўронаў, дзякуючы чаму ажыцьцяўляецца перадача нэрвовага імпульсу.
Аказалася, што грызуны, якім не давалі нармальна спаць, мелі нармальную колькасьць сынапсаў, але яны былі не такімі разнастайнымі, як ў мышэй з нармальным сном.
Таксама адзначаецца, што падобныя зьмены адбываліся пераважна ў адказных за памяць і навучаньне зонах мазґоў.
Асьпірын зноў зьнізіў рызыку разьвіцьця рака тоўстай кішкі
Некалі высьветлілася, што прыём асьпірыну ў малых дозах можа перадухіліць рак тоўстай кішкі. Імаверна, такі эфэкт абумоўлены тым, што ацэтыльсаліцылавая кіслата зьніжае сынтэз процізапаленчых бялкоў, якія могуць стымуляваць рост пухліны.
Аднак працяглы прыёмы асьпірыну часьцяком становіцца прычынаю разнастайных крывяцёкаў. Таму прэпарат спачатку рэкамэндавалі для прафіляктыкі рака, а потым ў 2016 годзе пастанавілі, што рызыкі крывяцёкаў перавышаюць прафіляктычны эфэкт.
За гэты час сытуацыя з ракам тоўстай кішкі не палепшылася (як і зь іншымі анкалягічнымі хваробамі), таму дасьледнікі чарговы раз спраўдзілі эфэктыўнасьць асьпірына.
Яны вывучылі зьвесткі амаль 108 000 мэдыкаў (с.в. 49 гадоў) і параўналі паказьнікі хворнасьці ракам у групах.
У выніку за 10 гадоў назіраньня рак тоўстай кішкі дыягнаставалі амаль ў 2% людзей, якія пілі асьпірын і ў 3% тых, хто абыходзіўся безь яго. Калі аўтары зрабілі папраўку на лад жыцьця, то пабачылі, што найбольш выразна эфэкт асьпірыну праяўляўся ў людзей зь нездаровым ладам жыцьця.
Што праўда, рызыкі крывяцёкаў і дозы прэпарату ў дасьледаваньні не адсочваліся.
🧅 Адмыслоўцы з дапамогай 3D-візуалізацыі й біямэханічных назіраньняў за скурай і ейнымі дэфармацыямі вызначылі, што жанчыны лепей успрамаюць абʼекты тактыльна. Скура на пальцах у іх мяккая, таму плошча кантакту з прадметамі была большай, што задзейнічала дадатковыя сэнсарныя валокны.
🧅 Аналіз мэдычных зьвестак 46 мільёнаў брытанцаў паказаў, што частата сэрцавых спохватаў і інсультаў была ніжэй у прышчэпленых ад COVID-19.
🧅 Паводле службы кліматычных зьменаў Copernicus, 22 ліпеня быў самы цёплы дзень у сучаснай гісторыі. Агульная глябальная тэмпэратура сягала 17.16C, што крыху вышэй за папярэдні рэкорд у 17.09С ад 21 ліпеня бягучага году.
Стэйк з тунца ледзь не забіў жанчыну
Нямецкія лекары апавялі пра незвычайны выпадак, які здарыўся з 50-гадовай жанчынай.
Пацыентка замовіла сабе ў рэстарацыі стэйк з тунца, а праз колькі хвілінаў пасьля спажываньня стравы адчула сябе блага. Спачатку твар, шыя й рукі жанчыны пачырванелі, а потым зьвялася трывожнасьць і паколваньні па ўсім целе. Сымптомы былі вельмі падобныя на алергічную рэакцыю, але паводле самой пацыенткі, яна не мела алергіі на рыбу.
Да мэдыкаў жанчына трапіла зь вельмі нізкім артэрыяльным ціскам і высыпам на целе. Наступны агляд і лябараторная дыягностыка не выявілі нічога падазронага, таму жанчыне паставілі дыягназ «атручэньне гістамінам», укалолі адмысловыя прэпараты й адпусьцілі.
Атручэньне гістамінам адбываецца тады, калі рыбу захоўваюць у недастаткова нізкай тэмпэратуры. Бактэрыі ў тканках пачынаюць размнажацца, і пераўтвараюць гістыдын, якога багата ў мясе скумбрыі, тунца й іншых прадстаўнікоў сямейства Scombrіdae, у гістамін (рэчыва таксама сынтэзуецца ў чалавечым арганізьме падчас алергічных рэакцый). У выніку вялікая колькасьць гістаміну з рыбы трапляе ў арганізм, зьвязваецца з гістамінавымі рэцэптарамі й у чалавека зьяўляюцца сымптомы, якія немагчыма адрозьніць ад алергіі.
Мяркуецца, што праз такую асаблівасьць, колькасьць падобных атручэньняў моцна недаацэньваецца й пацыентам памылкова ставіцца дыягназ алергіі на рыбу, хоць тая сустракаецца даволі рэдка (0.6% сярод дарослых).
Вакцына ад апаясвальнага герпэсу прэтэндуе на ролю сродку ад дэмэнцыі
Ветраная воспа (вятранка) непрыемная, але кароткатэрміновая хвароба, якая найчасьцей выяўляецца ў дзяцей і маладых людзей. Хаця сымптомы хутка сыходзяць, вірус трапляе ў нэрвовую сыстэму чалавека, дзе й хаваецца ад імуннай сыстэмы, чакаючы зручнага моманту, каб зноўку праявіцца. Калі гэта здараецца, на скуры зьяўляецца балючы пухірковы высып, які называюць апаясвальным герпэсам.
Першая вакцына ад апасвальнага герпэсу (Zostavax) зьявілася ў 2006 годзе, яна ўтрымлівала аслаблены вірус. Праз пэўны час пачалі зьяўляцца некаторыя дадзеныя, што паказвалі на імавернае зьніжэньне рызыкі дэмэнцыі ў прышчэпленых людзей. Аднак у 2017 годзе зьявілася новая, больш эфэктыўная вакцына Shіngrіx, якая ўжо зьмяшчала толькі часткі вірусу, і дадзеныя наконт дэмэнцыі крыху страцілі актуальнасьць.
Цяпер дасьледнікі вывучылі мэдычныя карты больш за 200 000 вакцынаваных жыхароў ЗША, і высьветлілі, што людзі, якім зрабілі прышчэпку Shіngrіx мелі на 17% ніжэйшую рызыку разьвіцьця дэмэнцыі цягам 6 гадоў, чымся тыя, хто быў прышчэплены іншымі вакцынамі. Таксама сучасная вакцына, імаверна, адсоўвала праяўленьне сыптомаў дэмэнцыі на 6 месяцаў.
Вядома, гэта толькі першыя вынікі й нейкія высновы рабіць рана, але выглядае захапляльна. Тым больш, што ёсьць дадзеныя пра наўпроставую сувязь некаторых вірусаў, у тым ліку й воспы, з дэмэнцыяй.
🧅 Зьмены клімату адбываюцца даволі імкліва, і пакуль запаволіць іх не вельмі атрымліваецца. Гэта значыць, што нам давядзецца адаптаваць свае звычкі пад новыя ўмовы. Паводле некаторых прагнозаў, вытворчасьць арабікі, самага папулярнага ў сьвеце гатунку кавы, можа абрынуцца на 80% да 2050 году. Таму цяпер дасьледнікі не зьвяртаюцца да ґеннай інжынэрыі, каб стварыць кліматычна ўстойлівую арабіку, а шукаюць альтэрнатывы ў іншых гатунках расьліны. Напрыклад, рабусту пасадзілі ў альтэрнатыўных кліматычных умовах, і аказалася, што яна не блага пачуваецца. Мяркуецца, што для вырошчваньня ёй патрабуецца меней вады і ўгнаеньняў, а зерне нічым не саступае зерням арабікі.
🧅 Заолягі паведамілі, што зубы камодзкіх варанаў (Varanus komodoensis) пакрытыя жалезам, што дазваляе яшчаркам эфэктыўна забіваць здабычу памерам з карову. Насамрэч, іншыя віды яшчарак таксама маюць падобную асаблівасьць, але ў варанаў яна проста найбольш выразная. Мяркуецца, што рыза дасталася варанам у спадчыну ад дыназаўраў.
🧅 Міжнародная група навукоўцаў зладзіла мэтааналіз 5 кагортаў людзей з цукровым дыябэтам 1 тыпу (11475 чалавек) і выявіла, што ў дзяцей з ДТ1 шанец мець бацьку з такім жа дыягназам быў у 2 разы вышэй. Прытым такі эфэкт назіраўся толькі для тых выпадкаў, калі мужчынам ставілі дыягназ да зьяўленьня дзяцей. Што праўда, нейкіх спадчынных рызыкаў выяўлена не было. Тэзы будучай публікацыі можна зірнуць тут.
🧅 Эўрапейскае агенцтва лекаў забараніла прэпарату Leqembі выходзіць на рынак. Гэта лекі ад хваробы Альцгаймэра, але іхняя эфэктыўнасьць у клінічных выпрабаваньнях была не надта высокая ў параўнаньні з плацэба, да таго ж выявіліся сурʼёзныя пабочкі ў выглядзе ацёку й кровазьліцьця ў мазґі. Таму ў агенцтве пастанавілі, што карысьць ад прымяненьня прэпарату не перакрывае пабочкі.
Спажываньне алькаголю ў невялікіх колькасьцях не павялічыла працягласьць жыцьця
Канадзкія навукоўцы зладзілі вялікі агляд дасьледаваньняў (>100), у якіх адсочваўся стан здароўя людзей з рознымі ўзроўнямі спажываньня алькаголю, і не знайшлі нічога добрага.
Калі каманда паглядзела на агульныя дадзеныя, то выявілася сьціплая карэляцыя паміж нізкім спажываньнем алькаголю (1 напой на тыдзень – 2 напоі ў дзень) і большай працягласьцю жыцьця. Але такі эфэкт цалкам зьнікаў, калі дасьледнікі засяродзіліся толькі на публікацыях высокай якасьці.
Такім чынам, аўтары прыходзяць да высновы, што меркаваная карысьць ад спажываньня алькаголю ў малых колькасьцях зьяўляецца вынікам перадузятасьці ў некаторых публікацыях, а бясьпечнага ўзроўню спажываньня алькаголю не існуе.
Прэпараты для пахудзеньня павысілі разумовыя здольнасьці пацыентаў
У нядаўна апублікаваным дасьледаваньні навукоўцы паведамілі пра імаверную сувязь сэмаглютыду (прэпарат Ozempіc, Wegovy) з паляпшэньнем кагнітыўных функцый пацыентаў з дыябэтам 2 тыпу, а таксама са зьніжэньнем нікатынавай залежнасьці. Высьветлілася гэта падчас аналізу мэдычных зьвестак больш за 20 000 людзей з дыябэтам, якім выпісвалі сэмаглютыд і стандартныя лекі.
Хаця рэтраспэктыўны характар дасьледаваньня ня можа паказваць на дакладную сувязь, дацкая кампанія вытворца сэмаглютыду ўжо ладзіць выпрабаваньні рэчыва ў якасьці сродку ад хваробы Альцгаймэра. Вынікі чакаюцца цягам колькіх гадоў.
Самы раньні продак усяго жывога быў падобны на мікроба, і жыў неўзабаве пасьля ўтварэньня Зямлі
Дасьледчая каманда прааналізавала геномы 700 сучасных мікробаў, каб высьветліць, якія гены ўзьніклі падчас эвалюцыі раней. Такі падыход дазволіў зрабіць пэўныя высновы наконт апошняга агульнага продка ўсяго жывога на Зямлі.
Аказалася, што гэты продак, імаверна, быў падобны на сучасных мікробаў, меў вялікі геном, які кадаваў каля 2 600 бялкоў, а таксама харчаваўся вадародам і вуглякіслым газам.
Яшчэ каманда знайшла 19 «старажытных» генаў CRISPR-Cas9, якія сучасныя бактэрыі выкарыстоўваюць для барацьбы з фагамі, а людзі пабудавалі на іх аснове біяінжынэрную тэхналёгію.
Хаця раней меркавалася, што агульны продак усяго жывога жыў каля 3.8 млрд гадоў таму, новы аналіз адсунуў гэтую дату да 4.2 млрд гадоў. То бок, усяго колькі сотняў мільёнаў гадоў пасьля ўтварэньня Зямлі пайшло на тое, каб на ёй зьявіўся складаны вузавы арганізм.
Самая сухая пустэльня на Зямлі пакрылася кветкамі сярод зімы
Упершыню за 10 гадоў пустэльня Атакама пакрылася белымі й фіялетавымі адценьнямі кветак. Рэдкае цьвіценьне стала магчымым праз вялікую колькасьць ападкаў на поўначы Чылі восеньню. Гэта абудзіла мясцовыя віды расьлін, якія могуць заставацца ў стане пакою да 15 гадоў.
Звычайна пустэльныя кветкі пачынаюць красаваць вясною, калі ў пэрыяд з чэрвеня па жнівень выпала каля 15 мм ападкаў, аднак атмасфэрная зьява Эль-Ніньнё можа крыху парушыць балянс, і дажджы пройдуць у сакавіку. Толькі ў такіх выпадках варта чакаць зімовага цьвіценьня пустэльні. Мінулы раз такое назіралася ў 2015 годзе.
Аднак прыгажосьць зьвязаная й з пэўнымі праблемамі. Напрыклад, за хуткай рэакцыяй расьлін на дождж не пасьпяваюць вусякі-апыляльнікі. У выніку новае насеньне можа не сфармавацца, што адабʼецца на біяразнастайнасьці Атакамы. І, відаць, цяперака адбываецца акурат такі сцэнар, бо адмыслоўцы не заўважылі хоць якіх апыляльнікаў.
Навукоўцы выявілі малекулу РНК, якая рэгулюе старэньне вузаў, і выключылі яе
Група дасьледнікаў экспэрымэнтальна выявіла новы мэханізм рэгуляваньня старэньня вузаў, які можа стаць падмуркам для новых мэтадаў лячэньня зьвязаных са старэньнем захворваньняў.
У досьледах было выяўлена, што інактывацыя пэўнай некадавальнай РНК – SNORA13, спрыяе дзяленьню вузаў у сытуацыях, калі яны гэты працэс мусілі скончыць, напрыклад, пры пэўных мутацыях.
Малекулы некадавальных РНК не ўдзельнічаюць у сынтэзе бялкоў, а SNORA13, як лічылася раней, у асноўным выконвала функцыі, зьвязаныя з хімічным мадыфікаваньнем іншых РНК, аднак цяпер высьветлілася, што яна яшчэ запавольвае стварэньне рыбасом – структур, якія й сынтэзуюць бялкі.
Аўтары тлумачаць, што пэўныя нэгатыўныя фактары могуць парушыць працэс утварэньня рыбасом, а гэта ўжо падштурхне вузу запускаць працэсы старэньня (спыніцца дзяленьне). Але калі навукоўцы штучна выдалілі згаданую вышэй РНК, у вузах працягвалася ўтварэньне новых рыбасом не гледзячы на стрэс і іншыя фактары. Што праўда, маніпуляцыя яшчэ выключыла кантроля якасьці сабраных рыбасом, таму іх стала больш і ня ўсе будуць спраўна выконваць свае функцыі, але працэс дзяленьня не спыніўся.
Ін'екцыі мадыфікаванай формы ВІЧ зьнізілі вірусную нагрузку ў 1000 разоў
Амэрыканскія навукоўцы зрабілі значны значны крок у лячэньні ВІЧ, распрацаваўшы новы тып тэрапіі на аснове вірусу. Дасьледчыкі стварылі так званыя тэрапэўтычныя інтэрфэрэнцыйныя часьцінкі (TІP) з дэфэктных вэрсый віруса імунадэфіцыту чалавека, якія перашкаджаюць нармальнай рэплікацыі віруса ў арганізьме. Прытым самі яны размнажацца й выклікаць хваробу ня могуць.
У экспэрымэнтах на малпах высьветлілася, што аднаразовая інʼекцыя TІP прывяла да зьніжэньня віруснай нагрузкі больш чым у тысячу разоў на працягу прынамсі 30 тыдняў і падоўжыла жыцьцё жывёлаў. Гэта адкрыцьцё дае надзею на стварэньне эфэктыўнага й доўгатэрміновага лячэньня ВІЧ, які ў цяперашні час патрабуе пажыцьцёвага прыёму антырэтравірусных прэпаратаў штодня.
Варта адзначыць, што дэфэктныя інтэрферэцыйныя часьцінкі (DІP) раптоўна ўтвараюцца падчас рэплікацыі вірусаў агулам. Адкрытыя яны былі ў 1940-х гадах для вірусу грыпа. Потым зьявілася ідэя выкарыстоўваць такія часьцінкі ў тэрыпеўтычных мэтах.
Звычайны боль у горле стаў сымптомам анэўрызмы соннай артэрыі ў пажылой жанчыны
Францускія лекары апавялі пра незвычайны выпадак паталягічнага пашырэньня сонных артэрыяў у 60-гадовай пацыенткі, якія цягам амаль 2 месяцаў скардзілася на боль у горле. У анамнэзе жанчыны былі некаторыя эндакрынныя захворваньні й праблемы мэтабалізму, адна яны не маглі стаць прычынаю сымптомаў.
Потым оталярынголяг пабачыў даволі вялікае выпукленьне ў горле пацыенткі, адкуль узялі пункцыю. Пасьля высьветлілася, што гэта было вельмі рызыкоўна. У выніку толькі на тамаграме выявілася сапраўдная прычына немачы пацыенткі: двухбаковая анэўрызму ўнутраных сонных артэрыяў (35 і 19 мм). Гэта даолі рэдкая паталёгія, якая складае менш за 1% паталёгій сонных артэрыяў.
Пра наступнае лячэньне й стан пацыенткі ў артыкуле не паведамляецца.
У Аўстраліі плянуюць разводзіць качкадзюбаў
Паводле некаторых ацэнак, сёньня дзікая папуляцыя качкадзюбаў складае каля 50 000 асобінаў, і яна паступова скарачаецца праз страту натуральнага асяродзьдзя й прысутнасьць інвазыўных драпежнікаў. Ускладняецца сытуацыя й тым, што ў няволі гэтыя дзіўныя жывёлы не надта добра размнажаюцца. Так, з 1943 году ў заапарках нарадзілася толькі 23 асобіны.
У новым буйным цэнтры, які адкрыўся сёлета ў ліпені, будуць вывучаць рэпрадуктыўныя паводзіны жывёл, каб палепшыць эфэктыўнасьць гадаваньня качкадзьбаў ў няволі. Пакуль у будынку на 2 800 кв. м. жыве дзьве пары жывёл. Таму яны карыстаюцца штучнымі ручаямі, рэзэрвуарамі з вадой і глебай. Агулам у будынку можна часова зьмясьціць 65 качкадзюбаў зь дзікай прыроды, каб уратаваць іх засухі й пажараў.
⚠️ Мужчына запхаў у сябе вугра, а той прагрыз яму кішэчнік
Віетнамскія мэдыкі апавялі пра жахлівую гісторыю, якая здарылася з 31-гадовым мужчынам.
27 ліпеня ён зьвярнуўся па дапамогу, бо адчуваў моцны боль у жываце. Падчас стандартнага апытаньня пацыент прызнаўся, што сам засунуў сабе ў анус жывога вугра.
Мэдыкі хутка візуалізавалі месца, дзе знаходзілася істота, і распачалі працэдуру рэктальнага выдаленьня. Аднак высьветлілася адна акалічнасьць, якая ўсё ўскладніла: мужчына запхаў яшчэ й лімон, відаць, каб вугар не вылез.
Тым часам боль узмацняўся, і мэдыкі пастанавілі даставаць рыбіну хірургічным шляхам. Аказалася, што на той момант вугар прагрыз тоўстую кішку й апынуўся ў брушной поласьці разам са зьместам кішэчніку.
Хірургі ў выніку дасталі вугра й лімон, праўда давялося выдаліць частку верхняй тоўстай кішкі, каб не дапусьціць цяжкіх наступстваў для пацыента. Даўжыня знаходкі была каля 60 см.
У справаздачы нічога не гаворыцца пра матывацыю мужчыны, толькі зьвяртаецца ўвага на тое, што часьцяком маладыя людзі ідуць на такія небясьпечныя экспэрымэнты ў пошуках новага сэксуальнага досьведу.
Цікава, што гэта ня першы падобны выпадак у краіне. Напрыклад, у сакавіку хірургі таксама дасталі 30-сантымэтровага вугра з брушной поласьці мужчыны. Праўда той не прызнаўся, якім чынам жывёліна там аказалася.
Гарадзкія дрэвы маюць больш жорсткае лісьце й менш пакутуюць ад вусякоў
Высьветлілі гэта кітайскія навукоўцы, калі сабралі каля 5 500 узораў лісьця з 180 дрэваў у розных раёнах Пэкіну.
Дасьледнікі вывучылі памеры, жорсткасьць, колькасьць спажыўных рэчываў ва ўзорах, а таксама прыкметы пашкоджаньня вусякамі. Аказалася, што лісьце з дрэваў, якія расьлі недалёк ад вулічных ліхтароў мелі больш цьвёрдае й цэлае лісьце.
З чым зьвязаны такі эфэкт — невядома, аднак ужо можна сказаць дакладна, што скарачэньне зьедзенага вусякамі лісьця зьнізіць колькасьць энэргіі, якая трапіць у спажыўны ланцужок, што нэгатыўна адабʼецца на гарадзкой біяразастайнасьці.
Чарвякі-дажджавікі не выратуюць чалавецтва ад наступстваў ядзернай вайны
Нават лякальны ядзерны канфлікт прывядзе да выкіду ў атмасфэру вялікай колькасьці дробных цьвёрдых часьцінак, што значна скароціць паток сонечнага сьвятла. Гэта справакуе запавольваньне працэсу фотасынтэзу ў расьлінах, у тым ліку культурных. Пагроза голаду відавочная, таму дасьледнікі ўжо даўно шукаюць альтэрнатыўныя крыніцы харчаваньня. Часьцей за ўсё для такіх мэтаў разглядаюцца бясхрыбтовыя, бо іх проста шмат.
Цяпер група дасьледнікаў з Новай Зэляндыі, Польшчы й ЗША ацаніла чарвякоў-дажджавікоў у якасьці ”апошняй крыніцы харчаваньня”. Вынікі атрымаліся несуцяшальныя.
Паводле аўтараў, сёньня на плянэце дастаткова чарвякоў, каб забясьпечыць 8 млрд чалавек бялком і энэргіяй цягам 1310 і 220 дзён адпаведна. Аднак здабыча чарвякоў аказалася надта працаёмістаю, дарагою й неэфэктыўнай.
Людзі, якія перанесьлі COVID-19 дагэтуль адчуваюць наступствы інфэкцыі
Кагнітыўныя здольнасьці шпіталізаваных у пачатку пандэміі COVID-19 людзей дагэтуль застаюцца ніжэйшымі, чым сярэдні ўзровень. Таксама захоўваецца адбітак інфэкцыі й на псыхічным стане: амаль палова з выбаркі жыве з сымптомамі дэпрэсыі і трывожнасьці.
Каманда дасьледнікаў вывучыла зьвесткі 475 чалавек зь Вялікай Брытаніі, якія былі шпіталізаваныя ў пачатку пандэміі, і выпісаныя да 31 сакавіка 2021 году. Усе людзі адразу пасьля выпіскі прайшлі псыхіатрычную і кагнітыўную ацэнку, а праз 2-3 гады паўтарылі яе.
Аказалася, што агулам псыхалягічны стан пацыентаў крыху пагоршыўся: 47% мелі сярэднюю альбо цяжкую дэпрэсыю (34% пры першых тэстах), 40% адчувалі стомленасьць рознай ступені (26% раней), і 27% мелі прыкметы сярэдняй і высокай трывожнасьці (23% на першых тэстах).
А вось вынікі кагнітыўных ацэнак не зьмяніліся: як быў дэфіцыт у 10 пунктаў IQ тэстаў, так і застаўся.
Пакуль невядома, што стала прычынаю такога пагаршэньня стану й ці ёсьць яно ўвогуле, бо дасьледаваньне мае значныя недахопы. Напрыклад, першапачаткова ў выбарку запрасілі 2500 чалавек, але адгукнулася чамусьці толькі 475. Да таго ж IQ тэсты перад шпіталізацыямі, натуральна, не праводзіліся.
Небясьпечны паразыт даставіў тэрапэўтычныя бялкі ў мазґі
Міжнародная група нэўрабіёлягаў распрацавала пэрспэктыўны спосаб дастаўкі бялковых прэпаратаў праз ґематаэнцэфалічны барʼер з дапамогай паразыта Toxoplasma gondii.
Лячэньне некаторых магзавых захворваньняў сутыкаецца з праблемамі транспарту праз ґематаэцэфалічны барʼер: часьцяком эфэктыўныя рэчывы наўпрост ня могуць трапіць у мазґі. Таму навукоўцы актыўна шукаюць спосабы разьвязаньня такой праблемы. І на дапамогу прыйшла таксаплязма, якая безь перашкод можа трапіць у мазґі наўпрост з кішэчніку.
T. gondii мае арганэлы, якія сынтэзуюць рэчывы неабходныя паразыту. Цяпер дасьледнікі перабудавалі іх такім чынам, каб яны вылучалі тэрапэўтычныя бялкі, якія выкарыстоўваюць пры лячэньні некаторых нэўралягічных хвароб.
Эфэктыўнасьць такога мэтаду пратэставалі спачатку на арганоідах чалавечых мазґоў, а потым і на мышах. У абодвух выпадках мадыфікаваны паразыт пасьпяхова выконваў свае задачы: арганэлы сынтэзавалі неабходныя рэчывы, а таксаплязма захоўвала здольнасьць трапляць у мазґі.
Нізкую частату палавых актаў зьвязалі з кароткай працягласьцю жыцьця ў некаторых выпадках
Агулам, на сувязь паміж сэксуальнай актыўнасьцю й працягласьцю жыцьця паказвалі й шматлікія папярэднія публікацыі, але цяпер дасьледнікі пастанавілі вывучыць яе ў спалучэньні зь іншымі фактарамі, такімі як дэпрэсыя.
Аўтары вывучылі здароўе й сэксуальную актыўнасьць 15 000 асобаў у веку ад 20 гадоў. У групу нізкай сэксуальнай актыўнасьці траплялі тыя, хто паведамляў пра менш за 52 акты на год.
Такім чынам высьветлілася, што ў жанчын нізкая частата палавых кантактаў падвышала на 70% рызыку раньняй сьмерці. Прытым такая сувязь захоўвалася, хоць і ня так выразна, нават пасьля ўліку псыхічных і фізычных захворваньняў.
У мужчын з дэпрэсыяй і зь нізкай сэксуальнай актыўнасьцю імавернасьць раньняй сьмерці была ў два разы вышэйшай, чымся ў дэпрэсыўных мужчын з высокай сэксуальнай актыўнасьцю.
Усё пачалося з 67-гадовай жанчыны, у якой у 2014 годзе праявіліся сымптомы нэўралягічнага захворваньня. Аднак стандартнае для такіх выпадкаў дасьледаваньне не дапамагло выявіць прычыну пагаршэньня стану. У выніку жанчыну пачалі лячыць ад ваўчанкі – аўтаімуннай хваробы, пры якой імунная сыстэма атакуе здаровыя вузы арганізма. І гэта дало плён: цягам 3 гадоў стан пацыенткі паступова паляпшаўся.
Ужо ў 2021 годзе жанчына зазнала праблемы з маўленьнем: ёй складана было падбіраць словы й фармуляваць думкі. Новае тэставаньне не выявіла аніякіх прычын такога хуткага кагнітыўнага спаду. Праз тое, што вітамін B12 грае важную ролю ў нармальным функцыянаваньні нашых мазґоў, мэдыкі пастанавілі вызначыць уровень вітаміну ў арганізьме, але ён быў у норме.
Пасьля гэтага жанчыну ўключылі ў дасьледаваньне, дзе выкарыстоўвалі фагавы дысплэй – новы мэтад пошуку аўтаантыцелаў, якія б маглі наносіць шкоду мазґам. Дасьледнікі разьмясьцілі на паверхі фагаў (вірусы бактэрый) вялікую колькасьць бялкоў чалавечага цела, а потым апусьцілі іх ва ўзоры сьпіннамазґавой вадкасьці пацыенткі.
Такім чынам высьветлілася, што некаторыя антыцелы злучаліся з фагамі, якія мелі на сабе пэўныя бялкі. То бок адбывалася аўтаімунная рэакцыя. Наступнае сэквенаваньне паказала, што антыцелы пацыенткі атакавалі бялок CD320.
Асаблівасьцю CD320 зьяўляецца тое, што ён дапамагае вузам арганізма засвойваць вітамін B12 і найчасьцей сустракаецца ў вузах каля гематаэнцэфалічнага барʼеру (мэмбрана, якая рэгулюе транспарт рэчываў у мазґі).
Дасьледнікі мяркуюць, што менавіта антыцелы да CD320 і сталі прычынаю кагнітыўнага спаду ў пацыенткі. На карысьць гіпотэзы сьведчыць і аналіз узроўню вітаміну B12 у сьпіннамазґавой вадкасьці: там яго амаль не было.
Навукоўцы таксама пашукалі згаданыя антыцелы ў іншых пацыентаў з падобнымі нэўралягічнымі праблемамі, і знайшла яшчэ 7 меркаваных выпадкаў. А потым антыцелы выявіліся й у 6% невялікай выбаркі здаровых людзей.
Песьні вядомых музыкаў сталі больш павольнымі з гадамі
Тэмп зьяўляецца важным парамэтрам у музыцы, з дапамогай якога можна перадаваць разнастайныя эмоцый. Таму, калі тэмп кампазыцый музыкаў будзе мяняцца зь цягам часу, то будзе мяняцца й эфэкт ад праслухоўваньня.
Каб спраўдзіць гэта, дасьледнікі ўзялі набор з 1.2 млн кампазыцый, для якіх быў пазначаны тэмп. Потым з набору выкрасьлілі аўтараў, чыя карʼера цягнулася менш за 20 гадоў, а дыскаграфія налічвала менш за 3 альбомы. Адбракавалі таксама й тых, хто хавае дату свайго нараджэньня, альбо нарадзіўся да 1955 году.
Далей аўтары выкарысталі «штучны інтэлект», каб ацаніць, ці быў зьвязаны ўзрост артыстаў з тэмпам іхных песьняў. Аказалася, што ў пачатку карʼеры музыкі выдавалі песьні зь сярэднім тэмпам 120 удараў у хвіліну. Калі артыстам было каля 30 гадоў, тэмп узрастаў да 123, а потым падаў на 2 удары за дзесяцігодзьдзе.
Навукоўцы вызначылі расьліну, якую можна ўзяць на Марс
Мяркуючы па ўсім, чалавецтва ў будучыні паспрабуе калянізаваць Марс, таму кітайскія дасьледнікі пастанавілі адшукаць расьліну, якую б можна было ўзяць на чырвоную плянэту. У выніку кандыдатам стаў звычайны мох Syntrіchіa canіnervіs, які можна сустрэць не ў самых прыязных куточках Зямлі: пустэльні й высокія горы.
У сваіх досьледах аўтары гадавалі мох у вельмі экстрэмальных умовах і ён даволі добра пачуваўся. Напрыклад, на расьліну пакідалі на 5 гадоў пры тэмпэратуры -44С і апраменьвалі дозамі радыяцыі ў 2000 вышэй за сьмяротныя для чалавека.
Таксама каманда зьмясьціла S. canіnervіs у адмысловую камэру з частковай імітацыяй марсіянскіх умоваў, дзе мох выжыў цягам тыдня.
🧅 Сёлета 30 траўня марсаход Curіosіty упершыню знайшоў на паверхні плянэты крышталічную серку. Прытым адкрыцьцё здарылася выпадкова: марсаход проста наехаў на пляскаты камень даўжынёй каля 15 см. Раней серку знаходзілі толькі ў складзе мінэралаў.
🧅 Нямецкія лекары паведамілі пра другога «бэрлінскага пацыента», якому ўдалося пазбавіцца ВІЧ-інфэкцыі. Мужчына дазнаўся пра дыягназ у 2009 годзе, потым у 2015 выявіўся яшчэ і лейкоз, які патрабаваў трансьплянтацыі ствалавых вузаў у дадатак да хіміятэрапіі. Як і ў выпадку зь першым «бэрлінскім пацыентам» донарам стаў чалавек з двума варыянтамі рэцэптару CCR5. Нармальная вэрсія такога рэцэптару дазваляе вірусу трапіць у вузы, а мутантная – не. Паведамляецца, што мужчына спыніў рэтравірусную тэрапію ў 2018 годзе, і з таго часу аніякіх прыкмет інфэкцыі ў яго няма.
🧅 Мэтааналіз 45 публікацый паказаў, што баўленьне часу на прыродзе зьніжае сымптомы псыхічных разладаў у дарослых пацыентаў. Аўтары мяркуюць, што для эфэкту дастаткова й 10 хвілінаў на сьвежым паветры.
Калаўроткі выкарысталі скрадзеныя ў бактэрый гены для абароны ад інфэкцыі
Паводле новага дасьледаваньня, група малюсенькіх прэснаводных жывёлаў навучылася абараняць сябе ад інфэкцый «процімікробнымі» генамі скрадзенымі ў бактэрый.
Навукоўцы заўважылі, што калі калаўроткі (Rotіfera) зазнаюць грыбковую інфэкцыю, у іх уключаюцца сотні генаў, якія яны набылі ў працэсе кантактаваньня з бактэрыямі й іншымі мікробамі. Праз тое, што некаторыя з гэтых генаў адказваюць за сынтэз антыбіётыкаў, арганізм калаўротак пачынае прадукаваць антымікробныя рэчывы.
Аўтары мяркуюць, што калаўроткі могуць даць пэўныя падказкі для пошуку новых прэпаратаў ад грыбковых і мікробных інфэкцый чалавека.
Нерэгулярны рэжым сну павысіў рызыку разьвіцьця дыябэту 2 тыпу
Каманда навукоўцаў ацанілі сон больш за 84 000 чалавек цягам 7 дзён, а потым 7.5 году назіралі за іхнімі паказьнікамі здароўя. Аказалася, што нерэгулярная працягласьць сну была зьвязаная з рызыкай разьвіцьця дыябэту 2 тыпу. Найбольш выразным такі эфэкт быў у людзей з максымальна нерэгулярным рэжымам сну: там рызыка павялічвалася на 34% і захоўвалася пасьля ўліку дадатковых фактараў.
Сярэдні век удзельнікаў і ўдзельніц дасьледаваньня складаў 62 гады, усе яны не мелі дыягнаставанага дыябэту. Аднак рабіць нейкія высновы пакуль рана, бо аўтары выкарысталі занадта кароткі пэрыяд ацэнкі рэжыму сну.