2920
БССР 1920-х, 1930-х. Кнігі, газеты, часопісы, фота, архітэктура. Дапамога праекту: patreon.com/belaruskipioner Другі канал пра крымінал у БССР 1920-х: @crime1920s Сувязь: @pionerbel
Немного занятного чтива разбавит Вашу новую неделю. Как же без отжигов в нашем любимом Бобруйском районе? Без них никуда.
"Контрреволюционные элементы, чувствуя отсутствие бдительности, обнаглели до того, что огнетушитель, висевший около амбара, наполнили бензином"
Источник: Ф. 4-П. Оп. 1. Д. 12896 (НАРБ)
#генеалогия #источники #НАРБ
Вялікі артыкул даследчыка гісторыі шашак у Беларусі Віталя Аніські прысвечаны 100-годдзю з часу заснавання шахматна-шашачнай секцыі Беларусі: газетная хроніка шашачанага руху за 1924-1929 гады.
https://telegra.ph/Da-100-goddzya-z-chasu-zasnavannya-shahmatna-shashachnaj-sekcy%D1%96-Belarus%D1%96-pachatak-09-04
#архітэктурабсср
Другі варыянт праекта галоўнага будынка Беларускай Акадэміі навук у Менску ад архітэктара Георгія Лаўрова (малюнак 1). Менавіта гэты праект быў пасля ад'езду Лаўрова са сталіцы БССР перароблены архітэктарам Іосіфам Лангбардам - дададзена знакамітая каланада (малюнак 2) - і рэалізаваны напрыканцы 1930-х гадоў.
#іскрыільліча
Воклада піянерскага часопіса "Іскры Ільіча" №10 1940 года.
#кнігібсср
Вокладкі чатырохтомніка твораў Цішкі Гартнага (Зміцер Жылуновіч), выдадзенага Дзяржаўным выдавецтвам Беларусі ў Менску ў 1929-1932 гадах.
Увесь збор твораў ёсць на Вікікрыніцах.
#архітэктурабсср #савецкаябеларусь
Артыкул у газеце "Савецкая Беларусь" 1931 года, дзе пералічваюцца праблемы з пабудовай Дома друку ў Менску.
На той момант ужо былі пабудаваныя сцены выдавецкага корпуса (чатырохпавярховы аб'ём уздоўж сучаснага пр.Незалежнасці), але вытворчы корпус (двухпавярховы аб'ём уздоўж сучаснай вул.Сурганава), дзе павінны былі размяшчацца друкавальныя станкі, яшчэ не быў нават пачаты (гэта бачна і на фота вышэй). У выніку будоўля, як вядома, расцягнулася яшчэ на 4 гады.
🧐К историческим ценностям – с большим почтением
Строители треста № 1 приступили к реконструкции🏗 уникального здания 1935 года постройки на пр. Независимости, 79, являющегося историко-культурной ценностью🏛 первой половины ХХ века. Здание четырехэтажное, в осях 68,48 х 12,20 м.
🗞Здесь когда-то находились редакции республиканских газет и журналов.
✅Сейчас строители генподрядного СУ-16 завершают демонтажные работы. Были разобраны перекрытия и перегородки от первого до четвертого этажа, демонтированы окна, двери, стропильная система и кровля. В большинстве своем все это было из дерева.
🔸Начались работы по усилению конструкций здания. Одновременно ведется реконструкция ТП.
🔸Вмешательство в наружный облик здания будет минимальным.
📍После завершения реконструкции по адресу: пр. Независимости, 79 разместятся Комитет по здравоохранению и Комитет по труду, занятости и социальной защите Мингорисполкома, а также медицинские центры.
Даследчык гісторыі шашак у Беларусі Віталь Аніська напісаў артыкул пра выступленне беларускіх шашыстаў у першым чэмпіянаце СССР, які пачаўся 100 гадоў таму, 26 жніўня 1924 года:
https://telegra.ph/Belarusk%D1%96ya-shashysty-%D1%9E-pershym-chehmp%D1%96yanace-SSSR-08-26
#кнігібсср
Вокладкі польскамоўных выданняў дзяржвыдавецтва БССР пісьменніка Янкі Нёманскага (сапраўднае імя Іван Пятровіч (1890-1937)) "Рамэо і Джульета на Беларусі" (1929) і "Матка"(1928).
#рабочий
Вось і сам тэкст абавязацельства рабочых менскага станказавода імя Варашылава аб стварэнні ўдарнай брыгады па вывучэнню беларускай мовы, апублікаваны ў газеце "Рабочий" №112 1931 года.
#фотабсср
Адна з маіх любімых тэм - амаль аднолькавыя ракурсы на гістарычных фотаздымках розных часоў.
Тут два здымкі ўніверсітэцкага гарадка БДУ у Мінску зробленыя, першы ў 1935 годзе, другі ў пачатку нямецкай акупацыі ў 1941 годзе. Першы здымак зроблены з былога даходнага дома Кастравіцкай, другі - з Дома Урада (дом Кастравіцкай бачны на першым плане). Усю тэрыторыю ў ніжняй палове здымкаў - цэлы ў 1935-м і спалены ў 1941-м квартал, дарэвалюцыйныя дамы справа- зараз займае плошча Незалежнасці, а на месцы будынка медфака БДУ у цэнтры здымкаў (яшчэ да вайны рэарганізаваны ў медыцынскі інстытут) - будынак кіраўніцтва мінскага метро. На нямецкім здымку на гарызонце бачны масіўны будынак чыгуначнага вакзала, якім ён стаў пасля рэканструкцыі 1940 года, на фота 1935 года там яшчэ стары дарэвалюцыйны вакзал, які нават не бачны за корпусам БДУ.
Вітаю!
Здароўе па-беларуску — гэта канал, дзе я распавяду пра здаровы лад жыцьця, павелічэньне прадуктыўнасьці ды самыя разнастайныя вэрсіі самаўдасканаленьня, а ў дадатак распавяду вам пра гэта па-беларуску!
Далучаймася ды дбайма аб здароўі нацыі!
/channel/zdarouje
/channel/zdarouje
/channel/zdarouje
Даследчык гісторыі шашак у Беларусі Віталь Аніська працягвае даследванні, гэтым разам піша пра ўраджэнцаў Віцебска Сямёна і Барыса Леўманаў. У 1920-я гады яны былі віднымі дзеячамі шахматна-шашачнага руху ў СССР. Аднак у адзін дзень Сямён быў выключаны з Усесаюзнай секцыі і зняты з усіх пасадаў. Стаў літаратарам: пісаў сам, перакладаў Коласа, Броўку, Труса і іншых беларускіх паэтаў, склаў анталогію беларускай літаратуры, што выйшла ў Маскве. Барыс жа стаў адным з найлепшых савецкіх шашачных кампазітараў.
https://telegra.ph/Syamyon-%D1%96-Barys-Le%D1%9Emany-08-18
#архітэктурабсср
Менскія журналісты адразу неўзлюбілі будынак клуба харчавікоў, які быў пабудаваны паводле праекта маскоўскага архітэктара Антона Бурава ў 1927-1929 гадах на рагу вуліц Камсамольскай і Інтэрнацыянальнай. Журналіст "Звязды" 1929 года Оршын параўноўвае клуб з турмой, а неназваны архітэктурны крытык з той жа "Звязды" 1936 года адносіць будынак да "стылю каробак і перагародак" (дарэчы, у 1936 знешні выгляд будынка памяняўся - быў надбудаваны паверх).
Але калі б клуб харчавікоў захаваўся да нашага часу ў нязменным выглядзе - то гэта была б перліна савецкага канструктывізма Мінска. Дарэчы, пэўная частка будынка такі захавалася - рэшткі клуба пасля вайны былі перабудаваныя ў кінатэатр "Перамога".
Напрыканцы прыведзена 3D-рэканструкцыя клуба ад Жуцяева і Палонскага.
Падчас прагляду міжваенных газет натыкнуўся на адзін факт з біяграфіі мінскага архітэктара Герасіма Якушкі, які не згадваецца ні ў воднай ягонай біяграфіі. Напрыклад, той жа гісторык архітэктуры В.Чарнатаў пісаў, што Якушка быў галоўным архітэктарам Мінска з 1936 па 1941 год без перапынкаў.
Але ў газеце "Звязда" №122 ад 29 мая 1937 знайшоўся артыкул "Закрылася ўсебеларуская канферэнцыя архітэктараў", які амаль цалкам прысвечаны выкрыванню Якушкі, як "шкодніка, контрэвалюцыянера і кулацкага памагатая". Да цкавання архітэктара далучыўся сам Іосіф Лангбард, які прыехаў на канферэнцыю з Ленінграда: "...ён [Якушка] увогуле не заслугоўвае гэтага высокага і ганаровага ў нашай краіне звання [архітэктара]".
Іншыя калегі па мастацкаму цэху не засталіся ў баку, у артыкуле пералічаны архітэктары Воінаў, Барысаў, Жадовіч, скульптар Бембель і іншыя, хто "рашуча асудзіў антысавецкае выступленне Якушкі".
Працяг ніжэй.
#архітэктурабсср
Гомель, 1930 год, від на перакрыжаванне вул.Сялянскай і вул.Пушкіна і на "шэры дом", пабудаваны для чыгуначнікаў паводле праекта 1927 года ад архітэктара С.Шабунеўскага.
#архітэктурабсср
Дарэчы, аднін з двух карпусоў, якія звязаныя з галоўным корпусам Акадэміі навук пераходамі ў праекце Іосіфа Лангбарда (яны ў выніку не былі пабудаваныя) - хутчэй за ўсё павінны быў стаць музеем Беларускай Акадэміі навук. Захавалася выява фасада гэтага праекта Лангбарда, па якой можна вызначыць вялікую ступень падабенства да тых карпусоў.
#рабочий
3 верасня 90 гадоў таму.
Шапка менскай газеты "Рабочий" ад 3 верасня 1934 года.
#фотабсср
Штат палітшколы г.Навабеліцы (цяпер у складзе Гомеля) Гомельскай вобласці, 1927 год.
На сцяне можна пабачыць плакат з лозунгам на ідыш.
В этот день...
85 лет назад, 28 августа 1939 года, на сцене Большого театра Беларуси состоялась премьера оперы А. Богатырёва "У пушчах Палесся (Дрыгва)" по повести Якуба Коласа. Именно эта постановка режиссера И.Шлепянова, дирижера Н. Грубина, художника С. Николаева, хормейстера Н. Кононенко и балетмейстера Ф. Лопухова была представлена на Декаде белорусского искусства в Москве в 1940-м. Интересно, что народный артист Беларуси Исидор Болотин для более глубокого раскрытия образа своего героя - Савки Мильгуна - специально ездил в Житковичский, Лельчицкий, Туровский районы, чтобы собрать материал о жизни и быте крестьян первых десятилетий ХХ века. В опере главные партии исполняли теперь уже легендарные Софья Друкер, Рита Млодек, Василий Лапин, Михаил Денисов и др.
Фото из архива Большого театра Беларуси
#история #день #театр #жизнь #сцена #опера #музыка #Большойтеатр #город #Минск #мойтеатр #мойгород
#архітэктурабсср
Дом друку ў Менску падчас пабудовы ў 1930-я.
#кнігібсср
Вокладка перакладу на беларускую мову кнігі А.Фадзеева "Мяцеліца", Менск, 1938 год.
Понедельник - день тяжелый, и окружающая нас действительность это доказывает. Попробуем разбавить эту хрень свежими архивными находками.
Решил я тут плотненько поработать с анкетами учителей 1927 года, которые в большом количестве хранятся в НАРБ и вот - первая находка. Учительская карточка Михаила Петровича Станюты, уроженца Игумена (он же Червень), весьма солидного художника, который в тот момент учил в Минской объединенной школе Западных железных дорог.
Кстати, вполне серьезная по наполнению анкетка - и год/месяц рождения есть, и национальность есть, и карьерный путь, и даже сколько человек в семье. Небесполезно, в общем.
Источник: Ф. 30. Оп. 2. Д. 5059 (НАРБ)
#генеалогия #источники #НАРБ
#рабочий #архітэктурабсср
Вось артыкул з газеты "Рабочий" №108 1936 года, дзе сцвярджаецца, што дом спецыялістаў Макляцовай быў ружовы.
#рабочий
Праверка выканання сацыялістычнага абавязацельства па вывучэнню беларускай мовы сярод рабочых менскага станкабудаўнічага завода імя Варашылава. Прыязджаў з праверкай нават першы сакратар ЦК КПБ Шаранговіч і абяцаў у наступны раз размаўляць з рабочымі выключна па-беларуску.
Артыкул з газеты "Рабочий" №124 1931 года.
#фотабсср
Купанне ў Свіслачы на тэрыторыі парка Горкага ў Мінску, 1940 год.
#кнігібсср
Вокладка і першая старонка кнігі Янкі Купалы "Для дзяцей", Мінск, 1940 год.
Поўны тэкст даступны на сайце электроннай бібліятэкі НББ.
#советскаябелоруссия #піонэрскізагаловак
"Под знаком перестройки" - загаловак з другой паловы 1980-х гадоў у газеце 1940 года ("Советская Белоруссия" №219).
Пачатак вышэй.
У выніку канферэнцыя пастанавіла выключыць Якушку з Саюза архітэктараў і зняць з пасады гарадскога архітэктара (пра што згадваецца яшчэ ў газеце "Рабочий" №151 1937 года).
Дык вось, здавалася, 1937 год, Якушка выкрыты як "шкоднік", выключаны з Саюза і зняты з пасад, ягоная біяграфія павінна была скончыцца ў гэтым годзе ўзгадкай у растрэльным спісе, але нічога такога.
Ужо ў 1939 годзе ў газеце "Советская Белоруссия" №275 у артыкуле пра стварэнне ў Мінску гарадскога возера (будучае Камсамольскае возера) Герасім Якушка ўзгадваецца як гарадскі архітэктар. І далей ў пазнейшых артыкулах ад 1939 і да пачатку вайны ён узгадваецца спрэс як галоўны архітэктар Мінска.
Вось і застаюцца пытанні: як яму ўдалося вярнуцца на сваю пасаду, пасля такога разгрому, які быў зладжаны на канферэнцыі 1937 года і ў якім, нагадваю, удзельнічаў сам Лангбард? Што рабіў Якушка ў гэты перыяд з мая 1937 да лістапада 1939? Ці быў ён рэпрэсаваны, а потым апраўданы? Чаму ў біяграфіі архітэктара гэты эпізод не згадваецца?
#рабочий
Гарачыя туры і кошты на іх з рэкламы ў менскай газеце "Рабочий" №108 1936 года.