2879
БССР 1920-х, 1930-х. Кнігі, газеты, часопісы, фота, архітэктура. Дапамога праекту: patreon.com/belaruskipioner boosty.to/belaruskipioner Другі канал пра крымінал у БССР 1920-х: @crime1920s Сувязь: @pionerbel
#звязда
Рух эсперантыстаў (эсперанто - штучная мова, прыдуманая як агульная міжнародная мова напрыканцы ХІХ ст.) у БССР у 1920-я гады быў моцна развіты, настолькі, што галоўныя газеты краіны вылучалі на сваіх старонках асобную рубрыку, прысвечаную навінам эсперантыстаў.
Прыклад рубрыкі з газеты "Звезда" №151 1927 года.
#архітэктурабсср #профрухбеларусі
Знайшоўся нарэшце даваенны здымак з поўнай выявай дома, што стаяў на рагу цяперашніх вуліц Гарадскі Вал і Рэвалюцыйнай у Мінску. За адно і пацвердзілася дата пабудовы - фота "новапабудаванага дома Харчтрэсту" было апублікавана ў часопісе "Прафэсыянальны рух Беларусі" №22 1929 года.
#Житковичи Першы выпуск X-га класса Жыткавіцкай Беларуск. СШ 1935-1936
🎓 Выпуск: первый выпуск, 10 класс
🗓 Дата:
🕰 Год: 1935, 1936
🏫 Школа: средняя
🌍 Населенный пункт: Житковичи
🏡 Сельсовет: административный центр
🗺 Район: Житковичский
☭ Область: Гомельская, СССР
#советскаябелоруссия
Шапка першага нумара газеты "Советская Белоруссия" №1 ад 2 кастрычніка 1937 года і артыкул, у якім расказываецца, чаму газета "Рабочий" была перайменавана ў "Советскую Белоруссию".
#звязда
Як піша "Зьвязда" №23 1933 года з-за адсутнасці снегу 29 студзеня (сярэдзіна зімы, на хвіліначку) быў перанесены прабег на аэрасанях. Як бачым, зімы без снегу былі характэрныя і для 1930-х гадоў.
#архітэктурабсср
Дарэчы, першапачатковы праект Вялікага (опернага) тэатра БССР, закладка каторага адбылася 11 ліпеня 1933 года ў гадавіну Вызвалення Беларусі ад белапалякаў на пл.Парыжскай камуны ў Менску, выглядаў так.
Праект быў створаны тагачасным галоўным архітэктарам сталіцы Георгіем Лаўровым на безконкурснай аснове. Праект быў зроблены ў стылі савецкага канструктывізма, час каторага адыходзіў. Ужо ў 1934 годзе на дзяржаўным узроўні быў абвешчаны пераход да асваення класічнай спадчыны ў архітэктуры, таму ў тым жа годзе быў праведзены конкурс на будынак Опернага тэатра, на якім перамог праект Іосіфа Лангбарда, які і быў рэалізаваны.
#архітэктурабсср #беларускаявёска
Выявіўся яшчэ адзін архітэктурны аб'ект міжваеннага Менска, які быў адчынены ў гадавіну Вызвалення Беларусі ад белапалякаў 11 ліпеня 1930 года - гэта рабочая паліклініка і амбулаторыя на сучаснай вуліцы Мяснікова 26 за аўтарствам менскага архітэктара Герасіма Якушкі (пра адкрыццё амбулаторыі ў 10-ю гадавіну пісала газета "Беларуская вёска" №77 1930). Будынак захаваўся да нашага часу амаль у незмененым выглядзе, адзінае, што страцілася арыгінальная двухколерная расфарбоўка фасадаў, характэрная для тагачаснай архітэктуры пачатку 1930-х гадоў.
#беларускаявёска
Перадавіца газеты "Беларуская вёска" №78 ад 11 ліпеня 1930 года, прысвечаная 10-й гадавіне Вызвалення Беларусі ад белапольскіх акупантаў.
Дарэчы, судзячы па тым, як цёпла апранутыя "усесаюзны стараста" і жыхары горада, якія сустракалі яго на вуліцах Менска (фізкультурнікаў да ўліку не бярэм - ім прыйшлося ісці на парад у лёгкай фізкультурнай форме) - ліпень ў 1935 годзе быў даволі халодны.
І сапраўды, у тых даведніках, што ўдалося знайсці ў інтэрнэце, выявілася, што сярэднямесячная тэмпература ў Менску ў ліпені 1935 года складала +14.5 ℃, пры гэтым сярэдняя тэмпература ліпеня ў 1936-м была + 21.7 ℃, а ў 1934-м - +18.6 ℃ (да прыкладу, ліпень 2024 меў сярэднюю тэмпературу +20.2 ℃). Мала таго, згодна з гэтымі ж даведнікамі ліпень 1935 года з яго сярэдняй тэмпературай ў +14.5 ℃ лічыцца самым халодным ліпенем за ўсю гісторыю назіранняў за надвор'ем у Беларусі.
Да таго ж, на ліпень 1935 прыпадае два рэкорды мінімальнай тэмпературы ў Менску, якія не пабітыя і на сёння: 7 ліпеня 1935 - было усяго +6.1 ℃, 14 ліпеня 1935 +6.7 ℃.
#кнігібсср
Вокладка кнігі "Сялянскі быт і фізкультура", Менск, 1925 год.
Дзякуй сяброўскаму каналу пра савецкі аванград і канструктывізм @center1931 за ўзгадку!
Читать полностью…
#людзібсср
Фотапартрэт Народнага паэта БССР Янкі Купалы на вокладцы часопіса "Чырвоная Беларусь" №17 1932 года.
Сёння спаўняецца 143 гады з дня нараджэння песняра (дата нараджэння 7 ліпеня 1882 года).
#Менск, #артыкул
Калісьці даўно мы з калегам @belaruskipioner рабілі артыкул па ранніх савецкіх паштоўках. З таго часу знайшлося яшчэ парачку цікавых экзэмпляраў, таму старую працу мы трошку дапоўнілі :)
Каму цікава паглядзець, як выглядаў Менск у 1930-ых, запрашаю:
poshtabel/GILg2H7aNVo" rel="nofollow">https://teletype.in/@poshtabel/GILg2H7aNVo
#людзібсср
У нас ёсць Рон Перлман дома:)
Парадны фотапартрэт героя Грамадзянскай вайны і вызвалення Беларусі ад белапалякаў у 1920-м годзе Яна Фабрыцыуса, у гонар каторага названая вуліца ў Мінску.
Фабрыцыус ў 1921-23 гады быў начальнікам камандных курсаў РСЧА ў Полацку, пяхотных курсаў камсаставу ў Менску. У 1923-24 - камандзір і камісар 2-й Беларуская стралковай дывізіі, з 1927 камандзір 4-га стралковага корпуса ў Віцебску. У 1928 годзе пераведзены на Каўказ, загінуў у авіякатастрофе ў 1929 годзе.
#людзібсср
Даследчык гісторыі шашак Віталь Аніська знайшоў мабыць першую вядомую выяву Янкі Кашкеля - вядомага ў міжваенныя часы мастака-графіка, аўтара не адной сотні карыкатур, апублікаваных на старонках газет "Савецкая Беларусь", "Зьвязда", "Чырвоная Зьмена" і інш.
Фотаздымак знойдзены ў дакументах з асабістай справы студэнта БДУ Янкі Кашкеля, НАРБ, ф. 205, воп. 3, спр. 3648.
#рэчыбсср
Значак "Асьвета шлях комунізму", БССР, 1920-я гады.
#профрухбеларусі
Фотакалаж з часопіса "Прафэсыянальны рух Беларусі" №21 1929 года, прысвечаны 12-й гадавіне Кастрычніцкай Рэвалюцыі, які паказвае новыя будынкі, узведзеныя да гэтага часу ў БССР.
#профрухбеларусі
Вучні глядзяць на плоскія LCD-маніторы, падвешаныя на кранштэйнах на сценах, і нешта стругаюць - фотаздымак з анахранізмам, апублікаваны на вокладцы часопіса "Профэсыянальны рух Беларусі" №8 1927 года.
Проект основного здания и корпусов Академии наук БССР, разработанный в 1930 году участниками АСНОВЫ - Ассоциации Новых Архитекторов. У истоков этой группы архитекторов, художников и дизайнеров-рационалистов стояли Лазарь Лисицкий и Николай Ладовский. А еще там проходил обучение Иван Володько.
Читать полностью…
#чырвонаяполаччына
Чарговая жудасная гісторыя з масавым забойствам у беларускай вёсцы 1920-х.
Каб не плаціць аліменты малады хлопец з сябрам забіваюць жонку, цешчу і малое дзіця, а потым, як нічога-ніякага, ідуць у суседнюю вёску на танцулькі.
І гэта далёка не адзіны прыклад такога ультрагвалту для таго часу (нядаўна посціў падобную "гісторыю кахання"). Пра тое, што гэта была звыклая для сучаснікаў з'ява кажа і прысуд - двум забойцам далі толькі па 10 гадоў турмы. Што б там не казалі, але ў наш час градус бытавога гвалту значна ніжэйшы, чым сто гадоў таму.
Крыніца: газета "Чырвоная Полаччына" №57 1927 года.
#архітэктурабсср #звязда
Знайшоў на старонках газеты "Зьвязда" №80 за красавік 1929 года інфармацыю, што 11 ліпеня таго ж года планавалася правесці афіцыйную закладку будынка Дома Урада ў Менску як раз на 9-ю гадавіну Вызвалення Беларусі ад белапалякаў, але ў той жа падшыўцы бліжэй да гэтай даты ніякіх звестак пра такую закладку больш знайсці не ўдалося.
#віцебскіпролетарый
У 1935 годзе ў дзень 15-й гадавіны Вызвалення Беларусі ад белапольскай акупацыі БССР атрымала ад саюзнага цэнтра ордэн Леніна за дасягненні ў сельскай гаспадарцы.
Пра гэта пісала перадавіца газеты "Віцебскі пролетарый" №151 1935 (фота С.Марціновіча).
#калгаснызмагар
Перадавіца бягомльскай раёнкі "Калгасны змагар" №66 1936 года, прысвечаная 16-й гадавіне Вызвалення Беларусі ад белапольскіх акупантаў - аднаго з асноўных святаў міжваеннай БССР, якое святкавалася 11 ліпеня, у дзень, калі цягам Савецка-Польскай вайны ў 1920 годзе быў вызвалены Менск.
Прыгадаўся пост пра тое, што ліпень 1935 года (90 гадоў таму) быў самым халодным ліпенем за ўсю гісторыю назіранняў за надвор'ем у Беларусі.
Читать полностью…
Сегодня Международный день кооперации. В честь этого события мы в нашем кооперативе 1931 по исследованию авангарда решили впервые в жизни составить список каналов, которые хотим всячески поддержать. Только те, которыми вдохновляемся сами! Товарищи делятся своими исследованиями, ведут каналы с любовью, не ради охватов и подписок. Во всех 10 каналах есть советская архитектура, хотя и с самых разных сторон:
🔘 АР_АР_АТ — архитектурные сокровища и современность Еревана и Армении от архитектора Кирилла Балашова
🔘 Баугауз — гигантская энциклопедия историй про школу модернизма от искусствоведа Дарьи Сорокиной, особо интересны связи с СССР
🔘 Беларускi пiонэр — шедевр Владимира Садовского, который собирает искренний, трогательный, иногда немного безумный архив жизни 1920-х в Советской Беларуси и с его помощью немного учит нас белорусскому языку
🔘 Вестник конструктивизма — восхищаемся поэтическими фотографиями и редким конструктивизмом от Юлии Серёгиной. Давным-давно придумывали коллаборацию, и вот, совсем скоро, вас ждёт кое-что необыкновенное
🔘 Воздушные избы — уютное космическое пространство, в котором летают избы из русских деревень, израильские кибуцы и чукотские коттеджи, ведёт архитектурный антрополог Гавриил Малышев
🔘 гаражи Москвы и Санкт-Петербурга — конструктивистские гаражи Мельникова и кооперативные с окраин спальников от Ольги Шурыгиной
🔘 Городские историки — наверное одна из самых полных площадок, чтобы следить и обсуждать, что происходит в российских исследованиях истории города, ведут Игорь Стась и коллеги из Тюменского университета
🔘 History.sokol — краеведческое сообщество историка Леонида Кондратьева про самый кооперативный район Москвы, который невозможно не любить
🔘 нецентральная азия — Анна Пронина из Ташкента вдохновляюще пишет о непростых путях исследований архитектуры, искусства и модернизма
🔘 соварх — чтобы любоваться модернизмом и учиться видеть прекрасное в рядовом у гугл-панорам и Константина Антипина
Всем кооперации! Распространяйте нашу агитацию и делитесь своими советами, сделаем ещё выпуск (вошли не все!). Ваш архитектурно-исторический кооператив 1931
#чырвонаязьмена #людзібсср
Сяброўскі шарж на першага сакратара ЦК КП(б)Б Вільгельма Кнорына, зроблены на 9-м з'ездзе камсамолу БССР фінскім мастаком Александэры Ахола-Вало (злева каля кнігі у руках Кнорына, бачны графічны роспіс мастака).
Малюнак апублікаваны ў газеце "Чырвоная зьмена" №45 1928 года.
#фотабсср
Пракладка трамвайнай лініі па вуліцы Валадарскага ў Менску, 1933 год.
Крыніца: БДАНТД ф.51 воп.1 спр.294.
Падарунак для аматараў гісторыі савецкай архітэктуры ад канала "Беларускі піонэр" - амаль поўная падшыўка часопіса "Архитектура СССР" за 1933-1991 гады, спамапаваная з сайта books.totalarch.com і залітая на Яндэкс-дыск для зручнай запампоўкі (можна скачываць, як архіў цалкам 22Гб, так і падшыўкі за асобныя гады).
Спасылка на Яндэкс-дыск з архівам часопіса "Архитектура СССР".
#беларускіпіонэр
Дарэчы, менавіта Янка Кашкель з'яўляецца аўтарам малюнка, які выстаўлены ў якасці аватаркі канала "Беларускі піонэр". Малюнак быў апублікаваны на вокладцы часопіса "Беларускі піонэр" №11 1926 года.
#архітэктурабсср
У дадатку да "Архитектурной газеты" №2 за 1937 год знайшоўся яшчэ адзін раней невядомы архітэктурны аб'ект Менска, які, хутчэй за ўсё, так і не быў рэалізаваны. Гэта праект будынка дзіцячай клінікі ў сталіцы. Ён, як і раней згаданы корпус медінстытута на Броўкі 5, быў распрацаваны 2-й архітэктурнай майстэрняй пры Наркамаце аховы здароўя СССР, архітэктар Якаў Яўсеевіч Астроўскі (пра яго інфармацыі вобмаль, канал @radiosnapkouski дапамог знайсці гады яго жыцця 1900-1964 і поўнае імя).
Патрэба ў новым корпусе для дзіцячай клінікі была відавочная, бо, прынамсі, да 1940 года такая клініка размяшчалася ў дарэвалюцыйным доме на вул.К.Маркса 20. На жаль, слядоў новага будаўніцтва ў такіх формах, як у праекце, на тэрыторыі даваеннага Менска не знаходзіцца. Хутчэй за ўсё да рэалізацыі гэтага праекта так і не прыступілі.