3513
بازنگری برتاریخ وجغرافیای کُرد وکردستان و خاندان اردلان وامیرنظام گروسی @sh_ardalani @sh_ardalan
تاریخچه ی قصرشیرین
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
میثم لشکری کشتی گیر بیجاری موفق شد با نتیجه ی ۱۲بر صفر حریف آمریکایی خود را شکست بدهد و رتبه ی سوم جهان را از آن خود کند
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
گروه هلپرکی دالاهو
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
حەمەتاڵی بانە کێ بوو
هەناری گوڵ هەناری ؛ هەناری دانه دانه سەرەڕێکەو لێدەگرم وەک "حەمه تاڵ"ی بانه
یەکێک له کەسایەتێ ناودارەکانی بەرەی کوردستان له کاتی شەڕی جیهانی ، خوالێخوشبوو "موحەممەدخان" ناسراو به "حەمەتاڵ"ـه ، گەوره نۆکەری خوالێخۆشبوو "شەهید ڕۆستەم خانی" بانه، گەورەی بنەماڵەی ڕۆستەمی له سەقز و بانه.
کورته بەسەرهاتی ئەمەیە که پاش تێکچوونی نێوانی "شێخ مەحموودی حەفید" و دەوڵەتی "ئینگلیز" واته " بەریتانیا، لەسەر پێکهێنانی حکومەتی عێراق و دوورخستنەوی شێخ مەحموود بۆ وڵاتی "هیندوستان" کەس و کار و خوێشی شێخیش پەڕیوەی ئەملا و ئەولا بوون، هەتا له دەستی سوپای ئینگلیز ڕزگار بن. تەنیا یەکێک له ژنانی خزمی شێخ و چەند کرێکاریکی ئەو له بەندیخانه دابوون و له ئیقباڵی خراپیان، لەم سەردەمه "وسوقەددوله " سەرۆک وەزیرانی حکومەتی "ئێران" بوو، که هاوکات له گەڵ گرێبەستی ساڵی 1919 (1298ی هەتاوی) لەگەڵ دەوڵەتی ئینگلیز ؛ به تەواوی بوو بە نۆکەر و دەستبەسەری ئەوان. لەم ناوه بۆ چاوەدێری جموجۆلی کوردستان کەسێکی گوێ لەمست به ناوی "عەلی موحەممەدخان بەنی ئادەم " ناسراو به (شەریفەددۆڵه) ی کاشانی هەڵبژێردرا بۆ ئەوەی تەواوی حکومەت و ئەمارەته کانی خۆماڵی کوردستان ڕیشە بر بکات و له هەمان حاڵیش ئەو بنەماڵەنه که هاوکاری شێخ مەحموودیان کردبوو سزا بدات. (شەریفەددۆله) یەکێک له قەوم وخوێشانی خۆی بهناوی "غیاسەددۆله" یا وەک حاکمی سەقز و بانه و ناوچەی خوڕخوڕه ناودێر کرد.
هەر له سەرەتاوه شەریفەددۆله دەستی به قەتڵوعام کرد و به هاوکاری فڕۆکەوانەکان و ئەفسەرانی ئینگلیز ؛ دەیان کەس له عەشیرەتی "گەڵباخی" و "مەندەمی" و "شیخ ئیسماعیلی" که خۆیان ڕادەست کردبوو و له شاری سنه له ژێرچاوەدێریدا بوون، له کاتی نوێژی بەیانیدا له سێدارەدان و پاشان بۆ لای سەقز لەشکری کێشا و "ڕۆستەمخانی" بانه و "حەبیبوڵڵاخانی تیلەکۆ"ی له سێدارەدا و خەڵکانی تری چاوترسێن کرد.
شەریفەددۆله دەستی کرد به پیلانگێڕان و دەنگۆ، که شاعیری ناسراو به ناوی "شێخ ڕەئووف زیایی" کوڕی حاجی شێخ موستەفای نەقشبەندی " دەکاته خاوەن دەسەڵاتێک له ناوچەدا تاکوو خەڵکانی هۆگری بخەڵەتێنێ، بەڵام ناوبراو فریوی نەخوارد و بۆ شاری " تەورێز" ڕایکرد. لەم ناوەدا "سەردار ڕەشیدی ئەردەڵان" که به یارمەتی لەشکری دەوڵەتەوە هات بوو و بۆ وەرگرتنی خەڵات چوو بوو بۆ لای ئەوان، دەست و پێیان به کۆت و زنجیرەوه کرد و له ژێرزەویندا دەست به سەریان کرد.
بەڵام با بێینه سەرباسی "حەمە تال" ، له شەڕی نێوان کوردستان و ڕووسەکاندا له نیزیک (بێژینگ بەسەر)، شێخ مەحموودی حەفید به تیری ڕووسەکان بریندار دەبێت و حەمە تال به بینینی حاڵ و وەزعی شێخ، سوێندی خوارد که تۆڵەی وەربگرێت و ئاڵایەکی سپی به تووسراوەی (لاالەالاالله) هەڵکرد و داوای کرد لایانگرانی بێنه ژێر ڕکێفی. سەد و بیست کەس ناونووسیان کرد و خۆبەخشانه بەرەو شاری "میاندواو" بەڕێکەوتن بۆ ئەوەی که تۆپی ڕووسەکان که له سەر پرد دامەزرابوو، دەستی به سەردابگرن. بەڵام له کاتژمێر چواری بەیانیدا له جیاتی سەد وبیست کەس، تەنیا بیست و حەوت کەس مابوون و "حەمه تال" دەستی دایه ئاڵا و به دروشم دان خۆیان گه یانده پردی میاندواو. سوپای ڕووسەکان له خەودابوون و دەستیان بەسەر تۆپی ڕووسەکان داگرت که تا ئەوکات ڕادەیەکی زۆر له بەرەی کوردەکانی شەهید کردبوو.
ڕووسەکان به ترس و دڵەڕاوکێیەکی زۆرەوه له خەو هەستان و خۆیان له گەمارۆی " حەمەتاڵ" و لایانگرانیدا بینی. کەلوپەل و چادر و ئەرکانی شەڕ کەوته دەست حەمەتاڵ و هاوڕێیانی و له دوایدا ڕووسەکان بەرەو شاری "بناو" ڕایانکرد..
حەمەتاڵ مەست و سەرخۆشی سەرکەوتنە کاتێکەی بوو و بۆ دەست ماچکردن و ڕاگەیاندنی ئەم هەواڵە چوویه خزمەت شێخ مەحموود ... شێخ پرسیاری کرد:
بۆچی پێت ئەڵین تاڵ ؟ وەڵڵا زۆریش خوێن شیرنی !! بەڵام حەمەتاڵ له وڵامدا وتی :
قوربان من هەر ئەم ناوەم پێخۆشه چونکە له لایان خەڵکەۆه ئەم ناوەیان بۆ داناوم...کاتێک هاوسەری شێخ مەحموود له بەندیخانەی شاری "سلێمانی دابوو، حەمەتاڵ و هاوڕێیانی هێرشیان برده سەر بەندیخانەی پۆلیسی سلێمانی و هاوسەری شێخ و کەسانی تریان ڕزگار و بۆ شوێنێکی ئەمن ڕاگوێزیان کرد....حەمەتاڵ سەرئەنجام به پیلانی کەسێکی خۆفروش به ناوی " سەید عەتا کەل" که بۆ نانخواردنی ژەمی نیوەڕۆ بانگهێشتنی کردبوو گوللەباران کرا و تەرمیان خستەسەر عەرز و شەهید کرا...
تەرمی حەمەتاڵ پاشان له لایان سەیدزاده "حەفیسه خاتوون " ڕاوێژکاری خوشکی شێخ مەحموود به تەشریفات و مەڕاسمێکی "نیزامی" و "مەزهەبی" شایانی باسەوه بەخاک سپێردرا ... بەسەرهاتی حەمەتاڵ وەک ئەفسانەیەکی فۆلکلوری لێهاتووه وە ناوەکەی چۆتە ناو شێعر و گۆرانێکانی کەلتوری باو له ناو خەڵکدا
توێژینەوە : #سەعید_عەبدی
1389/8/16هەتاوی// 2011زا
با تشکر از آقای خادم
آواز سابلاغ حسن زیرک با طبیعت
روستای کرمبست
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
هلپرکی گه ریان سنه ی ماموستا ناسررزازی
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
زه ماوه ندی کوردی له قه یما
با تشکر از خانم اسدی
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
غار کرفتو یا خانه هراکلس در کردستان
این غار جزو زيباترين و با اهميت‌ترين غارهای طبيعی و دست‌ساز ايران محسوب می شه كه در ادوار مختلف مورد استفاده و سكونت انسان بوده و طی اين دوره‌ها جهت سكونت تغيير حالت داده و فضاهایی به صورت معماری و صخره‌ای در ۴ طبقه و در دل كوه حفر شده و به خاطر وجود كتيبه‌ای يونانی بر سر درب يكی از اتاق‌های طبقه سوم از آن به عنوان معبد هراكلس (هركول) نام می‌برن.
بالای سر در ورودی یکی از اتاق‌های کتیبه ای به این معنی هست :
این خانه هراكلس است؛ هر كس در آن وارد شود، در امان است. آن جا که هراکلس سکونت دارد، باشد که پلیدی در آن راه نیابد.
.
دسترسی:
برای رفتن به غار کرفتو به شهرستان دیواندره سفر کنید.
از دیواندره به سمت سقز حرکت کنید. بعد از پیمودن ۲۳ کیلومتر در جاده اصلی، با رسیدن به دوراهی تکاب از سمت راست وارد جاده‌ای فرعی شوید. ۳۵ کیلومتر دیگر هم این مسیر را به‌سمت تکاب ادامه دهید. بعد از آن از سمت چپ وارد جاده به‌سمت غار کرفتو خواهید شد و بعد از مسافتی چهار کیلومتری به غار کرفتو می‌رسید
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
فلسفه ی رقص کوردی
با تشکر از خانم بیگ زاده
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
روابط حکومت اردلان و قاجار در دوره‌ی زمانی 1284– 1210 ه.ق
دکتر روح الله بهرامی
پرستو مظفری
یکی از مهم ترین موضوعات قابل تحقیق درباره‌ی حکومت خاندان اردلان در منطقه‌ی کردستان، روابط این خاندان حکومتگر در کردستان با دولت مرکزی ایران در زمان قاجار است.بخشی از این اهمیت ازآنجا ناشی می شودکه در آغاز سده‌ی سیزدهم ه.ق مقارن استقرار سلطنت قاجارها ، خسرو خان اردلان با اعلام مطاوعت از خان قاجار ، آقا محمد خان ، نقش مهمی در تثبیت قدرت او ایفا نمود. همچنین عملکرد سیاسی ونظامی والیان اردلان در دوران سلطنت فتحعلیشاه،محمدشاه وناصرالدین شاه درکردستان، تأثیر ات مهمی بر روابط طرفین برجای گذاشت. از سویی دیگر در اوج قدرت سیاسی قاجاریه ، یعنی درعهد سلطنت ناصرالدین شاه قاجار که ما شاهد تمرکز گرایی شدید نظام سلطانی قبله عالم وشاه صاحبقران هستیم ، عمر حکومت چندصدساله‌ی خاندان اردلان بر کردستان در سال 1284 ه.ق با انتصاب و اعزام فرهادمیرزا معتمدالدوله به‌عنوان حاکم کردستان، به پایان رسید.
این نوشتار در پی آنست که ضمن تشریح رویدادها وتحوّلات سیاسی کردستان اردلان در دوره زمانی 1284-1210ه.ق مهم‌ترین عوامل مؤثر بر کم و کیف روابط دوجانبه‌ی اردلان – قاجار را از آغاز سلطنت قاجار تا انقراض حکومت بومی - محلی خاندان اردلان را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.
به مناسبت آغازحکمداری شادروان محمدسلطان خان اردلان بر ولایت سقز،فرزندان و نوادگان و نبایر او که از دویست سال پیش دراین معمور همت وطن و ساکن گردیده اند شهرت "سلطانی اردلان "را به افتخار اعلی جدّ خویش جاودانی اند" محمدسلطان خان اردلان کردستانی" برای خود برگزیده اند.این خاندان محترم از مشهورترین طوایف سقزی الاصل هستند و تا آنجایی که اسناد و اظهارات مورداستناد اینجانب گواهی می کنندتنها و تنها خانواده ی صالحی از حیث قدمتِ اسکان از این خاندان پیشی گرفته اند و سایر خانوادگان محترم سقزی الاصل که در زمانهای گذشته در این شهر مقیم و صاحب مسند و منصب و مکنت و صنعت بوده اندبه بنده این امکان را مبذول نفرموده اندکه با اطمینان بیشتری درباره ی قدمت توطن آنان دراین شهراظهارنظر نمایم. علی ایحال بنابه علاقه و اهمیتی که به زوایای نادیده ی برخی رویدادهای تاریخی دارم ضروری بودکه شجره نامه ی خاندان محترم و معزز سلطانی اردلان سقزی را دو باره و مفصل تر بنویسم. باهمه ی دشواری های داوری کردن در مورد اشخاص و رویدادهای تاریخی حداقل ذکر نام و فهمیدن روابط نَسبی، درک روابط سببی وبرخی رویدادها که ارتباط مستقیم با پیوندهای عُصبه ای و خونی دارد، آسانتر می شود. براین اساس تصمیم گرفتم شجره نامه ی تازه تر و به روزتری از این خاندان ارائه کنم. لازم به ذکر است این مقال بخشی از کتابی است که درحال نگارش آن هستم. در شجره نامه ی ذیل نام خانم هاهم درکنار آقایان قید شده است. بنده به این ترتیب خواستم که اختلاط خونی خاندان اردلان با سایر طوایف رابررسی و ثبت نمایم. فارغ ازدغدغه های فمینیستی و برخی حرف و حدیث ها در اینباب، نیت حقیر احترام به همه ی افراد اعم از ذکور و اناث بوده است و لاغیر....
این نسبنامه خطی است
ونام ها از پی هم میآیند و باید دانست که نام های احتمالی چندی به علت نداشتن اطلاع از آنها از قلم افتاده است...
تاریخ نگاری محلی یا منطقه ای از جمله گونه های مشهور و متداول تاریخ نگاری است که در باب اوضاع سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منطقه ای خاص شکل می گیرد. و در واقع از حس شهر وطنی و تفاخر بومی مایه و الهام می گیرد.هرچند نگارش تاریخ محلی و منطقه ای در میان کرد ها نسبت به دیگر ایالات و والی نشین های مناطق مختلف با تأخیر زمانی بسیار زیاد آغاز گردیده به گونه ای قرنها پس از آنکه در دیگر ایالت ها همچون سیستان،فارس، خراسان، اصفهان و ... اینگونه از تاریخ نگاری تجربه گردیده بود امیر شرف خان بدلیسی با نگارش شرف نامه نخستین اثر تاریخی مختص به کردها را خلق نمود اما این حکمرانان و اهل فضل اردلان بودند که راه شرف خان را ادامه دادند و اینگونه بود که حوضه حکمرانی اردلان ها به کانون تداوم اندیشه شرف خان بدلیسی مبدل گردیده و نهضت تاریخ نگاری محلی و منطقه ای کردها در این کانون تداوم یافت.
آثار تاریخی عموم مورخان این دوره با اسلوب وقایع نگارانه و محوریت بخشیدن به فراز و فرود های سیاسی و نظامی خاندان حکومتگر اردلان پدید آمده اند وبه ندرت جز بازخوانی اوضاع سیاسی و نظامی مطلب دیگری را به ویژه در حوضه فرهنگ و اقتصاد مطرح می نمایند.
این مقاله بدانست تا با بررسی سیر تارخ نگاری محلی در والی نشین اردلان به دو پرسش اساسی زیر پاسخ دهد:
1) بازتاب شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کردها و کردستان در این آثار چگونه است ؟
2)ا ویژگی هاو اختصاصات تاریخ نویسی این تاریخ نگاران کدامند ؟
این مقاله از نوع پژوهش تاریخی و به روش کتابخانه ای می باشد و با فیش برداری از منابع
گورانی زۆر خوش پێشکەشتان بێت،هاوڕێیانی خۆشەویست.
فریدون صدیق
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
محمدحسین خان مکری در سال ۱۲۵۹ شمسی در بوکان متولد شد و پس از پدرش به لقب سرداری و فرمانداری ساوجبلاغ رسید. او در تأسیس مدرسه علوم دینی بزرگ بوکان و انتقال عالم نامدار مکریان «ملامحمدحسن وجدی قزلجی» از ترجان به بوکان و تأمین تمامی هزینه‌های مدرسه و مستمری طلاب نیز نقش داشته‌است.
قصبه‌های سقز و بانه در استان کردستان، مدتی زیر نظر ادارهٔ محمدحسین‌خان و آذربایجان بود.در سال ۱۲۹۳ به اتهام همکاری با امپراتوری روسیه در جنگ جهانی اول توسط مأمورین دولت عثمانی دستگیر و در شهر مراغه آذربایجان شرقی اعدام شد.
جنگ جهانی اول
قبل از وقوع جنگ جهانی اول (۱۲۹۳)، محمدحسین مکری به‌همراه چند نفر دیگر از کُردهای منطقه، به اتهام همکاری با امپراتوری روسیه و نپذیرفتن جهاد عثمانی‌ها، توسط مأمورین دولت عثمانی دستگیر شد. محمدخان بانه از خان‌های معروف بانه، سیف‌الدین خان اردلان حاکم سقز، شیخ باباسعید برزنجی از شیوخ منطقه و شاعر و خوشنویس و فاضل کُرد از افرادی بودند که توسط سپاه عثمانی اعدام شدند. محمدخان در شهر بانه اعدام شد و به‌محض رسیدن به سقز سیف‌الدین خان اردلان دستگیر شد.
تلگراف وزارت خارجه به سفیر ایران در استانبول در رابطه با اعدام سردار مکری سال ۱۲۹۳
تعداد ۱۲ سرباز و مأمور دولت عثمانی محمدحسین‌خان را همراه میرزا محمود افخم و پیکارش با دست و کتف بسته، درحالی‌که سوار بر شتر لخت و بدون جهاز بودند، به طرف شهر مراغه که مقر فرماندهی سپاه عثمانی‌ها بود بردند. باباسعید برزنجی در روستای کهریزه در چند کیلومتری بوکان به قتل رسید و جسد او را به زادگاهش روستای غوث آباد منتقل کردند و در همان‌جا دفن شد.بازیل نیکیتین که مدتی به‌عنوان کنسول در ایران خدمت می‌کرد در کتاب ایرانی که من شناخته‌ام (صفحهٔ ۲۳۲ و ۲۳۳) اعدام شیخ باباسعید را به این صورت بیان کرده‌است:
محمدحسین خان دارای مقام عالی و جایگاه دولتی بود و تصور نمی‌کرد که مأمورین عثمانی بدون توجه به قوانین موجود آن زمان یک شخصیت دولتی را خودسرانه دستگیر و به اعدام محکوم کنند. از طرفی دیگر صمد شجاع‌الدوله والی وقت آذربایجان به طرفداری از روس‌ها می‌پرداخت و در اطراف میاندوآب او و قشونش هم‌زمان با دستگیری محمدحسین خان و همراهانش در نبرد با سپاه عثمانی شکست فاحشی خوردند و ناچار به سوی تبریز فرار کردند. محمدحسین خان و میرزامحمود افخم در مراغه زندانی شدند و سرانجام در سال ۱۲۹۳ هجری شمسی به دستور «ارکان» یکی از فرماندهان حکومت عثمانی، او و سیف‌الدین خان اردلان سقز در مقابل صدها سرباز عثمانی در میدان عمومی شهر مراغه تیرباران شدند.
میرزامحمود افخم منشی به وساطت حاجی باپیرآقا آزاد شد و به وسیلهٔ او و معتمدین شهر مراغه با تشریفات لازم و احترام اجساد «محمدحسین خان» و «سیف‌الدین خان اردلان» را به بوکان آورده و جنازه سیف‌الدین اردلان را به شهر سقز منتقل کردند و سپس پیکر محمدحسین خان مکری در آرامگاه بوکان دفن شد.
با تشکر از آقای شریعتی پور
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
نامرن ئەوانەی وا لە دڵی مییلەتا دەژین
بە داخ و کەسەرێکی زۆرەوە، مامۆستا
" حسامەدین ئەمین" ئەستێرەیەکی تر لە ئاسمانی فەرهەنگ و ئەدەب بۆ هەمیشە ماڵاوایی لێ کردین و وەک هونەرمەند فەتانە وەلیدی، لە تەنیاییدا گیانی پێشکەش بە فریشتەی مەرگ کرد .
شاعیرێکی بێ فیز و پیاوێکی بەتەکووز و لێزانێکی خاکەڕا کە قەت بۆ ناو و ناوبانگ نەژیا. بۆ بەشی هەرە زۆری خوێندکاران لە ماڵا باوک و مامۆستا بوو. زەکاتی زانست و ئەدەبیاتی بە لێشاو پێشکەش بە ئەویندارانی فەرهەنگ و ئەدەبی کوردی کرد و سەربەرزانە گوێ بۆ نەیارانی وڵات شل نەکرد و نەچووە ژێر چەتر و ئامانجیان.
کوردانە و ئارام ژیا و هێور و تەنیا
ماڵاوایی لێ کردین.
دروود بۆ ڕۆحی نەمری، ئازیزان و ئەسحابی قەڵەم و ئەویندارانی ئەدەبی کوردی سەلامەت.
شیلان گەیلانی
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
خوانندگی فریبا ویسی از کورد های کلاردشت
در اقلیم کوردستان
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
سێنزەهۆم ماڵەژێر دوماینە(مهر)مانگ
سالڕووژ شەهید بۊن کەڵنگ پێای کۆرد (کرماشان) یار_مەحمەد_خان_زەردلانی
ڕیگای پڕ وە ڕێوار
ڕەوان پاکی نۊیرواران
دەنگ ڕووشن هۊریل کورد
سیزدهم مهرماە سال روز کشتەشدن بزرگ مرد کورد کرماشانی
یار_محمد_خان_زردلانی
کەڵن یا کەڵێن یا کەڵنگ همان کەڵە یعنی بزرگ است اما در گویش کوردی لکی به جای کەلە کەڵێن یا کەڵنڱ گفتە می شود
یارمحمد خان کرماشانی ملقب به سردار مجاهد و خط شکن فرزند میرزا محمد خان از خان‌های طایفه لک زردلان پشتکوه و بلقیس خانم از طایفهٔ لک بالاوند درکرماشان متولد شد.
در مورد کودکی و نوجوانی او اطلاعات دقیقی در دست نیست ولی با توجه به گفته دوستان به ورزش باستانی علاقه ویژه ای داشته و در جوانی از پهلوانان به نام کرماشان بوده است ،در جوانی وارد ارتش می شود و با تشکیل کمیته غیرت در کرماشان توسط عبدالکریم غیرت وارد این کمیته می شود.این کمیته مبلغ اندیشه آزادی_خواهی و میهن_پرستی بوده است. یارمحمدخان در این کمیته در صف مشروطه خواهان قرار گرفت و در جنگ های مهمی شرکت کرده است.
فعالیت ها:
ابتدا همراه دو هزار تن از مردم در محل فعلی شهرداری کرماشان تحصن می کند و پس از رفع تحصن عازم تهران می شود،در میانه راه از به توپ بستن مجلس و سقوط تهران آگاه می شود و به سمت تبریز حرکت می کند.در آن جا به ستار خان و باقر خان پیوست.
از نبرد هایی که یار محمد خان در آنها شرکت داشته می توان به اردوکشی به مراغه و جنگ شرامین،جنگ مجاهدان با مستبدان ،جنگ حکم آباد و جنگ آناخاتون اشاره کرد.پس از پیروزی مشروطه به حزب دموکرات پیوست.
مرگ:
در سال 1290 ه.ش سپهدار به عنوان رئیس الوزرا منصوب شد،او که کینه شدیدی از یارمحمد خان در دل داشت ابتدا او را دستگیر کرد و بعد از دو هفته قصد کرد این سردار رشید را از طریق کرماشان به عراق تبعید کند
ولی در کرماشان مردم مانع این کار شدند و با زور این اسطوره وطن پرستی را نجات دادند و با تلگراف های فراوان خواستار رفع حکم تبعید و ماندگاری یارمحمد خان در کرماشان شدند.
زمانی که فرمانفرما با سپاهی از سنندج به سمت کرماشان حرکت می کند یار محمد خان و سالارالدوله
نیز سپاهی فراهم و سمت سنندج حرکت می کنند ولی دو سپاه با هم برخوردی نداشته و فرمانفرما به راحتی به کرماشان رسید و مستقر شد.یار محمد خان نیز همراه سپاهش وارد کرماشان می شود در بازار سر پوشیده کرمانشاه تیری به سمت وی شلیک می شود که همان تیر باعث مرگ این سرادر شد.مدفن وی در گورستان قدیمی کرماشان است که امروزه تخریب شده است
نظرات دیگران در مورد یارمحمد خان:
دکتر ملک‌زاده در کتاب تاریخ انقلاب مشروطیت ایران می‌نویسد:
"از جمله کسانی که حقاً نامش باید در تاریخ مشروطیت ایران جاویدان باقی بماند یار محمدخان دلاوری از کوردهای لک کرماشان است، این مرد غیرتمند و شجاع و مشروطه‌خواه که در انقلاب و کشمکش میان مشروطه خواهان و مستبدین کرماشان فداکاری‌ها کرد و شجاعت بسیار از خود نشان داد."
احمد کسروی در کتاب تاریخ مشروطه ایران می نویسد:
"تنها کسانی که از شهرهای ایران به یاری تبریز آمدند یارمحمدخان زردلانی کرماشانی و همراهان او بودند، در آن روزها که مجلس به همه شهرها تلگراف فرستاده یاوری می‌طلبید با یک برادر خوانده و یک دوست که نام های هر دو حسین‌خان بود تفنگ و اسب خریدند و آهنگ تهران کردند که به یاری دارالشورا برسند.
ولی چون به قم رسیدند در آنجا با بمباران مجلس آگاه یافته و با سختی از بیراهه خود را به تبریز رساندند.:"
با تشکر از آقای عبدی پور
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
۲۰ مهر زادروز ابوالقاسم الهامی متخلص به لاهوتی یا لاهوتی‌خان
(زاده ۲۰ مهر ۱۲۶۴ کرمانشاه – درگذشته ۲۵ اسفند ۱۳۳۵ مسکو) شاعر، روزنامه‌نگار، نظامی و فعال سیاسی
او نخستین اشعارش در روزنامه حبل‌المتین به چاپ رسید و از نخستین کسانی است که قالب‌های شعری را درنوردید و به زبانی ساده و روان شعر گفت. از وی مجموعه‌ای شامل قطعه، غزل و مقداری تصنیف بر جای مانده‌است. او در کرمانشاه روزنامه بیستون را انتشار داد و حزب فرقه کارگر را بنیان گذاری کرد.
در بهمن ۱۳۰۰ هزار و پانصد ژاندارم به فرماندهی سرهنگ سوئدی لوندبرگ همراه با ۱۰۰۰ چریک محلی به سرکردگی امیر ارشد حاجی علیلو، برای سرکوبی اسماعیل سمیتقو، رئیس ایل شکاک، به سوی سلماس رفتند و در نبردی که پنجم بهمن ۱۳۰۰ روی داد، نیروهای ژاندارمری با شکست به شرف خانه عقب نشستند.
طرح رضاخان برای ادغام ژاندارمری و نیروهای قزاق، به منظور یک پارچه کردن نیروهای مسلح ایران، سبب شد تا شماری از افسران ژاندارم، به رهبری لاهوتی، در شرف خانه به فکر کودتا بیفتند. رضاخان وزیر جنگ، به سرهنگ حبیب‌اله شیبانی دستور داد شورشیان را سرکوب کند. روز ۱۹ بهمن ۱۳۰۰ لاهوتی، همراه با چند تن دیگر از هم دستانش، به شوروی گریختند.
لاهوتی در سال ۱۹۲۵ به تاجیکستان سفر کرد و از پایه‌گذاران ادبیات نوین در این جمهوری سابق شوروی تبدیل شد.
وی مدتی سمت وزیر فرهنگ و هنر تاجیکستان شوروی را برعهده داشت و در آنجا تئاتر و اپرا را پایه‌گذاری کرد. وی همچنین معاون ماکسیم گورگی در هیئت رئیسه کانون نویسندگان شوروی بود.
او برای مردم تاجیکستان اهمیت و احترام ملی بالایی دارد و خانه‌اش به آثارخانه یا موزه لاهوتی تبدیل شده و بر درب ورودی آن نوشته است «یک‌نفس در زندگانی فارغ از کوشش نبودم». جایزه سالانه اتحادیه خبرنگاران تاجیکستان نیز به نام لاهوتی نامگذاری شد.
آثار:
او اولین شعرش را در سال ۱۸۹۹ سرود و با سه دیوان شعر، از شعرا و شخصیت‌های بزرگ تاجیکستان است و مجسمه‌اش در کنار میرزا تورسون‌زاده بر روی ساختمان اتحادیه نویسندگان تاجیکستان قرار دارد.
سرود جمهوری شوروی سوسیالیستی تاجیکستان (سرود ملی تاجیکستان) در سال ۱۹۴۶ توسط وی سروده شد.
کاوه آهنگر (۱۹۴۷)
قصیده کرملین (۱۹۲۳)
تاج و بیرق (۱۹۳۵)
مجموعه اشعار (۶۳–۱۹۶۰)
دیوان لاهوتی، نشریات دولتی «ادبیات بدیعی»، ۱۹۳۹ در مسکو که در موزه لاهوتی نگهداری می‌شود.
ترجمه شاهنامه فردوسی به زبان روسی (Шахнаме) که با همکاری همسرش سلسله بانو انجام شد، در خانه وی با نستعلیق درشت خطاطی شده است و در آنجا نگهداری می‌شود.
با تشکر از آقای عبدی پور
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
استاد حسن زیرک به عنوان بزرگترین خواننده سراسر انتخاب شد
با تشکر از محمدخان اردلان
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
موسیقای ئەو سەردەمی کاک ناسر نە دێتەوە نە دەبێتەوە
لیپاو لیپە لە بیرەوەری ساڵانێکی خۆش و ساکار.
بینێرن بۆ ئەوانەی لە ڕابردوو دا دەژین وەک خۆم.
با تشکر از محمدخان اردلان
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
پیشینه ی کوردهای کرمانج
با تشکر از خانم بیگ زاده
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
طبیعت کردستان زیبا
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
حضرت مولانا خالد شهرزوری
با تشکر از آقای شریعتی پور
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
بەشیک لە تەمرینەکان
با تشکر از محمدخان اردلان
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
جشن انار در هورامان کردستان
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
اصلی و ارزیابی و تجزیه و تحلیل داده های موجود تاریخی در صدد یافتن پاسخ مناسب برای سوالات فوق می باشد.
منطقه اورامان در دوران ناصری دستخوش نا آرامی هائی بوده است که نتایج مختلف سیاسی، اجتماعی و سیاسی مترتب بر این شرایط، درون مایه تحقیق کنونی را تشکیل می دهد. پژوهش حاضر بر آن است از طریق بررسی شورش اورامان در عصر ناصری، گوشه هایی از تاریخ تحوّلات سیاسی و اجتماعی پرفراز ونشیب این خطه از کشور ایران را روشن نماید. روش تحقیق انجام شده نیز از نوع نظری و مبتنی بر شیوه توصیفی- تحلیلی است که برای جمع آوری اطلاعات و داده های لازم، روش کتابخانه ای استفاده شده است.
از این رو، در ابتدای مقاله شرح حالی از طایفه حسن سلطانی، به عنوان مسببان اصلی شورش به دست داده شده است. سپس با بررسی وضعیت ولایت اردلان در این مقطع زمانی، دلایل انتخاب فرهاد میرزا به حکومت آنجا، علل و زمینه های شورش که در زمان آخرین والی اردلان نشات گرفته بود و همچنین روند بروز ناآرامی و درگیری های فرهاد میرزا با شورشیان اورامان و فرار آنها به خاک عثمانی به بحث گذاشته شده است. در پایان، سلسله مذاکرات بر سر استرداد شورشیان که با دولت عثمانی در جریان بوده و فرجام کار شورشیان اورامان مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
هلپرکی کچانی کورد
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
تاریخ و اصالت ما کوردها را کوه ها فریاد می زنند
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
میرزا عبدالحسین شیخ‌الملک (تولد ۵ خرداد ۱۲۶۷ تهران –مرگ ۱۳۴۵ تهران) که تخلُّص خود اورنگ را برای نام خانوادگیش برگزید، سیاستمدار، شاعر، نویسنده و سخنور ایرانی بود.در چهار دوره نماینده گروس (بیجار) بود و در دوره هجدهم، به عنوان سال خورده‌ترین نماینده، رئیس سنی شد و مجلس را افتتاح کرد.
مرحوم اورنگ نماینده چندین دوره مجلس شهرستان بیجار وهمسر زنده یاد خانم محترم السطنه کبودوند فرزند علی رضا خان کبودوند(امیرتومان) بود
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
واقعا که سراب بیجار نمای بسیار خوبی دارد و می تواند یکی از جاذبه های گردشگری باشد من در مرداد ماه جاری یک مینی بوس مدل جدید اروپایی دیدم که آمدند کنار استخر سراب وپیاده شدند
من با اونا که حدود ۱۲ نفر واکثراً هم خانم بودند پرسیدم از کجا آمده اید؟ و مسئول آن ها که یک خانم بود گفت ما از سوئد آمده ایم ورفتیم قلعه ی قمچقاي بسیار زیبا را دیدیم و این استخر وآبشار خیلی توجه ما را جلب کرد واون خانم گفت که چرا در بالای آبشار ویا پایین یک رستوران ویا کافه ای وجود ندارد ویا غذاهای سنتی بیجار وصد البته بستنی کلای را هم خوردیم فوق العاده بود اینه که مسئولین باید در زمینه گردشگری واقعا تلاش بیشتر بکنند
پیام جناب دکتر اصفهانی از مخاطبین محترم
سه ر ئاو بیجار
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
قسمت دوم پاوه
منطقه هورامان وبالاخص پاوه قدمتی به بلندای تاریخ ایران زمین دارد. تاریخ سرزمین ایران با ورود آریائی ها اعتلا می یابد و اما قبل از ورود آریائی ها چندین تمدن در آن زندگی کرده اند از جمله گوتی ها و کاسی ها و لولوبی ها و عیلامی ها که بنا به مستندات تاریخی در منطقه هورامان کاسی ها زندگی کرده و دارای تمدن بوده اند با این حال همچون دیگر مناطق کردستان تا قرن ۱۱ ق.م تحت سلطه دولت بابل بوده است. در زمان تیگلات پالاسر اول (۱۱۰۰-۱۱۱۵ ق.م) سپاه آشور به ارمنستان حمله برده آنجا را فتح نمود سپس به حوالی دریاچه وان سپاه راند بعد از او آراد نیراری و فرزندش آشور بانی پال حملات او را ادامه دادند ولی نتوانستند از کوه های زاکرس عبور کنند تنها توانستند منطقه هورامان را فتح نمایند. هورامان مدت ها تحت سلطه دولت آشور بود . دراین دوران بود که حروف ماسی موراتی در میان کردان رواج داشته و با این حروف کتابت نموده اند که تا قرون اولیه اسلام هم در میان هورامی ها این خط رایج بوده است.
┄┅┅✿🍃❀💜♥️❀🍃✿┅┅┄┄
╭━━⊰✹💞✹⊱━━╮
کانال خاندان اردلان
@ardalan_family
http://telegram.me/joinchat/DBtihj4S0Aflbuxfj8CtlA
