مردم‌نامه (تاریخ مردم)

03 июля 2025 08:22

♦️معرفی مقالات شمارۀ ۳۰ و ۳۱ فصلنامۀ مردم‌نامه
نظریه و روش: پرونده‌ای دربارۀ تاریخ‌نگاری سهراب یزدانی

📕چهرۀ فراموش‌شدگان مشروطه در آیینۀ تاریخ‌نگاری سهراب یزدانی

🖋شادی معرفتی، دانشجوی دکتری تاریخ ایران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

🔸این مقاله به بررسی رویکرد منحصربه‌فرد سهراب یزدانی در تاریخ‌نگاری اجتماعی می‌پردازد و او را وارث سنت احمد کسروی در توجه به مردم به‌عنوان عامل اصلی تاریخ‌ساز معرفی می‌کند و معتقد است که سهراب یزدانی بیش‌از هر مورخ دیگری راه کسروی را در پیش گرفته است.

🔸شادی معرفتی با بررسی آثار سهراب یزدانی، به‌ویژه سه‌گانۀ مشروطه نشان می‌دهد که سهراب یزدانی چگونه شکاف‌های تاریخ مشروطۀ کسروی را پوشش داده است و به چهرۀ فراموش‌شدگان مشروطه هویت بخشیده است.

🔸متن کامل مقاله را در فصلنامۀ مردم‌نامه بخوانید.

📕مردم‌نامه را بخوانید و به دوستان و آشنایان بشناسانید. این مهم‌ترین و مؤثرترین کمک به حرکت مردم‌نامه است. ماندگاری و بالندگی مردم‌نامه در گرو همراهی و پشتیبانی شماست.

📌برای اطلاع از روش‌های خرید شمارۀ جدید مردم‌نامه اینجا را ببینید.

پشتیبانی از پویش مردم‌نامه👇

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

01 июля 2025 14:31

🔵 مستند «تئوری توطئه» زیر ذره‌بین کتابخانه ملی

🔹 کتابخانه ملی ایران در نظر دارد در قالب برنامه ویژه‌ای به ارزیابی فیلم‌های مستند تاریخی بپردازد و در اولین نشست به سراغ فیلم «تئوری توطئه» می‌رود.

🌐 مشاهده خبر کامل

#میراث_مکتوب
#سازمان_اسناد_و_کتابخانه_ملی_ایران

🆔 @nali_ir

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

30 июня 2025 08:47

♦️معرفی مقالات شمارۀ ۳۰ و ۳۱ فصلنامۀ مردم‌نامه
نظریه و روش: پرونده‌ای دربارۀ تاریخ‌نگاری سهراب یزدانی

📕رهایی روستاییان از تفرعن آیندگان؛ نگاهی به کتاب روستاییان و مشروطیت ایران

🖋محمدجواد عبدالهی، عضو هیئت‌علمی سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران.

🔸این مقاله به نقد و تحلیل کتاب روستاییان و مشروطیت ایران نوشتۀ سهراب یزدانی می‌پردازد و دیدگاه‌های یزدانی را در زمینۀ تاریخ‌نگاری اجتماعی بازتاب می‌دهد.

🔸عبدالهی معتقد است که سهراب یزدانی با تمرکز بر روستاییان و نقش آنها در جنبش مشروطه از دیدگاه سنتی مورخان فاصله گرفته است و اهمیت تاریخ‌نگاری سهراب یزدانی را نیز در همین می‌داند که توانسته است بخشی از فرودستان و گروه‌های حاشیه‌ای را در روایت تاریخ ملی جدید ایران ادغام کند.

🔸متن کامل مقاله را در فصلنامۀ مردم‌نامه بخوانید.

📕مردم‌نامه را بخوانید و به دوستان و آشنایان بشناسانید. این مهم‌ترین و مؤثرترین کمک به حرکت مردم‌نامه است. ماندگاری و بالندگی مردم‌نامه در گرو همراهی و پشتیبانی شماست.


📌برای اطلاع از روش‌های خرید شمارۀ جدید مردم‌نامه اینجا را ببینید.

پشتیبانی از پویش مردم‌نامه👇

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

29 июня 2025 17:12

📔چراغی دیگر؛ ویژه برنامه دهه اول محرم در خانه اندیشمندان علوم انسانی

سه شنبه 10 تیر(شب ششم محرم):
سخنران ها:
#دکتر_ناصر_مهدوی
#دکتر_سیدجواد_ورعی
شعرخوانی:
#دکتر_افشین_علا

چهارشنبه 11 تیر(شب هفتم محرم):
سخنران ها:
#دکتر_محمدجواد_کاشی
#دکتر_مرضیه_محمدزاده
شعرخوانی:
#استاد_ساعد_باقری

پنجشنبه 12 تیر(شب هشتم محرم):
سخنران ها:
#دکتر_رسول_جعفریان
#آقای_مهدی_سیمایی
شعرخوانی:
#استاد_سهیل_محمودی

جمعه 13 تیر(شب تاسوعا):
سخنران ها:
#دکتر_رحیم_نوبهار
#دکتر_حمید_شهریاری
شعرخوانی:
#دکتر_اسماعیل_امینی


شنبه 14 تیر(شب عاشورا):
سخنران ها:
#دکتر_مقصود_فراستخواه
#دکتر_سیدحسن_اسلامی
شعرخوانی:
#استاد_عبدالجبار_کاکایی
متن خوانی:
#آقای_یاسین_حجازی

یکشنبه 15 تیر(شب شام غریبان):
سخنران ها:
#آیت_الله_سیدعباس_قائم_مقامی
شعرخوانی:
#خانم_فریبا_یوسفی


🔹مرثیه سرا:
#آقای_رضا_سلسبیل

🗓 شروع برنامه از روز سه شنبه 10 تیر 1404 (شب ششم محرم)، ساعت 21

🏡خیابان استاد نجات الهی(ویلا)، بوستان ورشو، سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی

🔹ورود برای عموم آزاد است

💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢

🆔 @iranianhht

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

29 июня 2025 12:33

▶️ فایل صوتی

فایل صوتی نشست «تداوم تاریخی ایران: ضرورتها و چالشها»

با حضور:
#جواد_عباسی
#حامد_کاظم‌زاده
#محمود_فتوحی
#حسین_کمالی
#داریوش_رحمانیان

Saturday June 28
شنبه ۷ تیرماه ۱۴۰۴

#حلقه_دیدگاه_نو
@didgahenochannel

/channel/mardomnameh

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

28 июня 2025 11:34

♦️معرفی مقالات شمارۀ ۳۰ و ۳۱ فصلنامۀ مردم‌نامه
نظریه و روش: پرونده‌ای دربارۀ تاریخ‌نگاری سهراب یزدانی

📕کودتاهای ایران: کندوکاوی در یک تاریخ‌نگاری متفاوت
🖋محمدعلی اکبری، استاد تاریخ دانشگاه شهیدبهشتی.

🔸این مقاله، سخنرانی محمدعلی اکبری در نشست «بررسی کارنامۀ تاریخ‌نگاری سهراب یزدانی» است که به تحلیل کتاب کودتاهای ایران اثر سهراب یزدانی می‌پردازد.

🔸نویسنده در این مقاله به ویژگی‌های موضوع‌شناسی و روش‌شناسی این کتاب می‌پردازد و آن را نوعی تاریخ‌نگاری متفاوت برمی‌شمارد. همچنین، به الگوی کودتاهای ایران از نظر سهراب یزدانی اشاره می‌کند و نشان می‌دهد یزدانی چگونه با خوانش انتقادی نظریه‌های مرسوم الگوی مدنظر خود را برای کودتاهای ایران ارائه می‌دهد.

🔸در ادامه، این کتاب را نمونۀ پرارجی می‌داند که اثبات می‌کند امکان استفاده از مفاهیم و نظریه برای تبیین موضوع‌های تاریخی بدون تعمیم‌های کلی وجود دارد.

🔸متن کامل مقاله را در فصلنامۀ مردم‌نامه بخوانید.

📕مردم‌نامه را بخوانید و به دوستان و آشنایان بشناسانید. این مهم‌ترین و مؤثرترین کمک به حرکت مردم‌نامه است. ماندگاری و بالندگی مردم‌نامه در گرو همراهی و پشتیبانی شماست.

📌برای اطلاع از روش‌های خرید شمارۀ جدید مردم‌نامه اینجا را ببینید.

پشتیبانی از پویش مردم‌نامه👇

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

23 июня 2025 22:38

روایت‌پروری و روایت‌گستری

این روزها موضوع جنگ روایت‌ها و نقش و جایگاه روایت ایران در میدان جنگ روایت‌ها کمابیش مورد توجه قرار گرفته است و این خوب است و خجسته. با این حال ورود شتابزده و خام و نسنجیده و غیرمحققانه به این موضوع می‌تواند بدرجات آفت‌زا باشد و به شمشیردولبه و دوستی خاله‌خرسه تبدیل شود. یکی از نمونه‌های چنین ورودی به کاربردن تعبیر « روایت‌سازی» است. پاره‌ای از دغدغه‌مندان در گفتارهای خود این تعبیر را به کار می‌برند و می‌فرمایند که بایسته است که هرچه زودتر روایت‌سازی کنیم!!!...
مفهوم/روایت ایران دست‌کم حدود دو هزار سال پیشینه دارد. پشتوانه‌ی تاریخی و فرهنگی آن چنان و چندان است که بدون ذره‌ای مبالغه و با شواهد و مدارک کاملا متقن و دقیق و درست می‌توان ثابت کرد که در پهنه‌ی کره‌ی‌زمین هیچ رقیب و همانند و هماوردی ندارد. این قولی‌ست که صاحب‌نظران و پژوهشگران منصف و بی‌غرض ایرانی و انیرانی جملگی برآن‌اند. پس باید گفت که ایران و ایرانی به روایت‌سازی نیاز نداشته و ندارد. مفهوم/روایت ایران گنج و کان گوهری‌ست که موجود و در دسترس است. ستونی‌ست محکم و استوار و خلل‌ناپذیر. تنها کاری که باید کرد توجه و تکیه به آن است و بس. بس است که آن را بکاویم و بپروریم و بگستریم. هرچه بیشتر در این راه بکوشیم آینده‌ی ایران روشن‌تر خواهد شد و نیرومندی و بالندگی‌اش بیشتر و فزون‌تر.
این دیگران‌اند که ناچار باید در پی روایت‌سازی بروند.
و...
مجال تنگ است و در اثر آزار جانکاه و توانفرسای فیلترینگ، حال و رمق اندک.
ناچار به همین اشاره بسنده می‌کنیم.

این سخن را ترجمه‌ی پهناوری
گفته آید در مقام دیگری

#داریوش‌ـرحمانیان
سوم تیرماه هزار و چهارصد و چهار

/channel/mardomnameh

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

23 июня 2025 17:13

کل حزب بما لدیهم فرحون
روم/۳۲
/channel/hichestandr

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

23 июня 2025 07:25

زبان‌های راست و کردارهای ناراست بر چنین کار نجات بیوسیدن خطاست.
خواجه عبدالله انصاری
/channel/hichestandr

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

22 июня 2025 21:40

سازمان ملل متحد

مهمترین - و در بسیاری مواقع و موارد تنها - کاری که سازمان ملل متحد می‌کند « اظهار نگرانی » است!

#داریوش‌ـرحمانیان
یکم تیرماه هزار و چهارصد و چهار

/channel/mardomnameh

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

21 июня 2025 13:50

جنگ روایت‌ها، مفهوم/روایت ایران و فیلترینگ

فیلترینگ را بردارید.

     در دفتر زمانه فتد نامش از قلم
    هر ملتی که مردم صاحب‌قلم نداشت

   آن‌چه که ایران را در سراسر تاریخ نگه‌داشته  مفهوم/روایت ایران بوده است. این سخن بدرجات درباره‌ی حکومت‌هایی که بر این سرزمین حکمرانی کرده‌اند نیز راست می‌آید. پس می‌توان بیتی که در صدر آمد را این‌چنین هم خواند:
در دفتر زمانه فتد نامش از قلم
هر دولتی که مردم صاحب‌قلم نداشت

خوانش دوم از این بیت البته می‌باید و می‌شاید که مسأله و دغدغه‌ی دیگران، و بویژه دولتمردان و ارباب زور، باشد؛ اما به هیچ وجه مسأله و دغدغه‌ی ما نیست. یگانه مسأله‌ی ما ایران است و بس.


در نبردی که اکنون جریان دارد مفهوم/روایت ایران جایگاهی بنیادین دارد. یک سویه‌ی بسیار مهم و پیچیده‌ی این جنگ، جنگ روایت‌ها است.
سررشته‌داران ایران سال‌های دراز از سرمایه‌ی مفهومی/روایتی ایران، که بی‌گفت‌وگو سرمایه‌ای‌ست بس عظیم و شگرف و شگفت و بی‌مانند، غفلت کردند و بویژه در دیپلماسی و سیاست‌خارجی از ان چشم پوشیدند. در روزگاری به سر می‌بریم که دیپلماسی عمومی و دیپلماسی فرهنگی حرف اول را می‌زند و بارها از دیپلماسی معمول و صدها بار از نیروی نظامی و جنگ‌افزار، مؤثرتر و نیرومندتر است. در این روزگار سرمایه‌ی بی‌مانند مفهوم/روایت ایران سپری نفوذناپذیر و دیوار و سد و ستونی‌ست استوار. دریغا که بسیاری از اندیشه‌گران و هنرمندان و اهل‌قلم که می‌توانستند، و هنوز هم می‌توانند، این سرمایه‌ی بی‌مانند و پایان‌ناپذیر را به کار اندازند در اثر رفتارها و سیاست‌های نادرست از کانون به پیرامون رانده و رنجیده و دل‌آزرده و صم بکم هر یک از گوشه‌ای فرارفتند و به کنجی نشستند. شماری نیز از کشور تارانده شدند. اکنون که ایران به قلم و دانش و هنر آنان نیاز دارد می‌خواهند که به میدان بیایند و در جنگ روایت‌ها با دشمنانی - تنها در اسرائیل خلاصه نمی‌شوند - که جز به تکه‌تکه‌شدن ایران آرام نخواهند گرفت درآویزند؛ اما با هزار افسوس و اندوه راه ورود به این میدان، چه برای آنان که در ایران مانده‌اند و چه آنان که کوچیده و رفته‌اند، بدرجات و بنابر علل و عوامل و زمینه‌ها و پیشینه‌های گوناگون سنگلاخ است و پر از چاه و چاله. اینجا و اکنون به تعبیر شیخ اجل سگ‌ را گشوده‌اند و سنگ‌ را بسته.
در پیکار نابرابری که اکنون در جریان است، دشمن تنها با جنگ‌افزارهای معمول به میدان نیآمده است. مجهز است به انبوهی از امکانات خبری و رسانه‌ای. مجهز است به سخن و گفتار و روایت. تکیه دارد بر دانش شمار زیادی از دانشمندان‌اش در حوزه‌ی علوم‌انسانی. سررشته‌ی خبر و روایت را به دست گرفته و روی دل‌ها و جان‌ها و اندیشه‌ها و باورهای مردم کار می‌کند. از جمله بر روی باور آنان به ایران و مفهوم/روایت ایران. دزدی با چراغ آمده و می‌داند که این گزیده‌ترین کالا و سرمایه‌ی ایران است.

    کوتاه سخن، فیلترینگ را هرچه زودتر بردارید و بگذارید تا اندیشه‌گران و اهل‌قلم برای پاس‌داشت کیان ایران دشواری‌ها و دست‌اندازهای کمتری داشته باشند. بگذارید تا بتوانند در این اوضاع وانفسا دست‌کم آب‌باریکه‌ای به آسیاب مفهوم/روایت ایران بریزند تا شاید هزینه‌ها و آسیب‌ها اندکی کاسته شوند. آنان در این راه از شما کمک نمی‌خواهند تنها چیزی که توقع دارند این است که موانعی که طی سال‌ها تراشیده و کار گذاشته‌اید را در حد توان و امکان بردارید. بگذارید تا آنان بتوانند با زحمت و دشواری کمتری با مردم ایران و جهان سخن بگویند. رضینا من نوالک بالرحیل. راه را باز کنید تا نیروی مردم به کار افتد و به داد ایران برسد. در طول قرون و اعصار نیروی آفرینشگر مردم در این بوم‌وبر هنر و فرهنگ و دانش و زیبایی آفریده و این مرزوبوم را پاس داشته است. در دهه‌های اخیر حکمرانی نادرست این نیرو را به بند کشید و در دام انداخت و راه جوشش و پویش آن را سد کرد.
صاحبان ایران مردم ایران‌اند و آن را به نیروی خود پاس خواهند داشت.

#داریوش_رحمانیان
بیست و هفتم خردادماه هزار و چهارصد و چهار

/channel/dariush_rahmanian

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

18 июня 2025 21:34

گفت‌وگوی ایران‌دوستان یا جنگ‌شان؟

در میانه‌ی این جنگ یک جنگ دیگر هم برپاست؛ جنگ میان ایران‌دوستان! این عجیب نیست؛ اما غم‌افزا و نگران‌کننده است و البته بسیار عبرت‌آموز. اینجا با آنان‌که دغدغه‌ی ایران ندارند و معرکه‌گیری کرده‌اند کاری ندارم. موضوع سخن من آنان‌اند که دل در گرو میهن و مردم دارند و از ژرفای دل و جان سربلندی و بالندگی‌اش را می‌خواهند. اینان اختلاف‌نظر شدید و عمیق دارند و این بسیار طبیعی و ناگزیرست. آدم‌ها هرگز نمی‌توانند یک‌گونه ببینند و بیندیشند. اختلاف رأی‌ها و دیدگاه‌ها و باورها نه تنها بد و زیان‌مند نیست؛ که عین نعمت و رحمت و مایه‌ی برکت و حرکت است.آن‌چه که بد است و شوم و آفت‌زا نه اختلاف در دیدگاه که نفی آن است. از نفی آن هم در ساحت و حیطه‌ی نظر سخن می‌گویم و هم و در میدان عمل. چه‌بسا کسانی در حیطه‌ی نظر به تکثر و گونه‌گونی آراء و دیدگاه‌ها باور و تکیه و تأکید داشته باشند؛ اما در عمل بدان پای‌بند نباشند. استعداد و توانایی به عمل درآوردن تکثرباوری چیزی نیست که زود و آسان به دست آید، صبر و شکیبایی و تمرین و ممارست و ریاضت و مجاهدت می‌خواهد. رواداری و مدارا در برابر اندیشه‌ی مخالف فضیلتی‌ست اکتسابی. باید که تبدیل به عادت و فرهنگ شود.

بازگردیم به آن گروه ایران‌دوست و آن‌چه این روزها در میدان عمل می‌بینیم:
مطلق‌اندیشی و خود‌حق‌پنداری و نفی کامل طرف مقابل در بیشتر، و نه همه، گفتارهای این گروه بدرجات، و نه به یک میزان، بروز و ظهور دارد. آن‌چه بیشتر می‌بینیم جنگ‌و‌جدال است نه گفت‌وگو. طرف‌های درگیر معمولاً یکدیگر را به سطحی‌نگری، ساده‌اندیشی، نادانی، بی‌دانشی، بی‌فرهنگی، بداخلاقی، خودرأیی، خودبینی، - و حتی در مواردی- خیانت و وطن‌فروشی می‌کنند.
گاه چنان آسان درباره‌ی نیت و قصد یکدیگر به داوری می‌نشینند که گویی بر جای خدا نشسته‌اند.
و...

می‌گویند جناب ملانصرالدین قاضی شد. روز نخست که بر مسند قضاوت نشست، گروهی از مردم که مرافعه داشتند به محکمه آمدند. طرف‌های دعوا ده دوازده تا بودند. ملا یکی‌یکی آنان را فراخواند. گروه نخست آمد و اقامه‌ی دعوا کرد و ملا گفت: حق با شماست. گروه دوم آمد و ملا چون شکایت آنان را شنید، پاسخ داد که: حق با شماست و این ماجرا درباره‌ی همه‌ی طرف‌های دعوا تکرار شد. همه به شیوه‌ی قضاوت ملا اعتراض کردند و گفتند مگر می‌شود که در یک دعوا همه حق داشته باشند؟! ملا پاسخ داد: آن‌چه که من از همه‌ی طرف‌های دعوا شنیدم جز این نبود که همه حق دارند.
همان داستان فیل است و تاریکی.

و

همه‌کس را عقل خود به کمال نماید و فرزند خود به جمال

یکی جهود و مسلمان نزاع می‌کردند
چنانکه خنده گرفت از حدیث ایشانم
به طیره گفت مسلمان گرین قباله‌ی من
درست نیست خدایا جهود میرانم
جهود گفت به تورات می‌خورم سوگند
وگر خلاف کنم همچو تو مسلمانم
گر از بسیط زمین عقل منعدم گردد
به خود گمان نبرد هیچ‌کس که نادانم

و حواس‌مان باشد که همین نزاع جهود و مسلمان و عدم مدارا کار ایران و جهان را به اینجا کشانده.
محمد و موسی و عیسی و زرتشت و بودا با هم جنگ ندارند، این پیروان آنان‌اند که با هم می‌جنگند و چه بد پیروانی‌اند این مدعیان پیروی.

چون‌که بی‌رنگی اسیر رنگ شد
موسئی با عیسئی در جنگ شد

گفت‌وگو را نخست میان خود تمرین و به عادت و فرهنگ تبدیل کنیم و زان‌پس به گفت‌وگو با جهان و جهانیان برویم. این است آن‌چه که ایران نیاز دارد. این است آن‌چه که همه‌ی ایران‌دوستان باید پیشنهاد خود کنند. ایران امروز و اینجا و اکنون به گفت‌وگو و همدلی نیاز دارد. بیخ و بن و ریشه‌ی فرهنگ ایرانی مدارا و آسان‌گیری و پذیرش گونه‌گونی و بلکه از آن فراتر ستایش و گرامی‌داشت گونه‌گونی‌ست. از اینجا بود که به تعبیر هگل ایران در صدر تاریخ جهانی نشست و آغازگر آن شد. از اینجا بود که کورش را زایید و پرورد و منشور او را در صدر تاریخ اندیشه و ارمان حقوق‌بشر نشاند. این است راز ماندگاری و پایداری شگفت‌انگیز ایران در طول قرون و اعصار. این بوده است راز شکوفایی فرهنگ ایرانی. هرگاه که ایرانی این اصل را فراموش کرده و به دیگرستیزی روی‌آورده به رکود و ضعف گراییده.

اینک آن‌که براستی ایرانی‌ست و دل در گرو ماندگاری و سربلندی و بزرگی و بالندگی ایران دارد همان راه را می‌پوید و همان روش را پیشه می‌کند و گونه‌گونی در عقاید و آراء را نعمت و برکت و رحمت می‌شمارد. از ایران‌دوستان می‌برازد که با همه‌ی اختلافاتی که در رأی و نظر و سلیقه دارند یک‌دل و یک‌زبان ایران‌ایران بگویند.

خداوند ایران را بپاید و گذر از این بزنگاه تاریخی را بر ایرانیان آسان کند.

آن‌چه قلمی شد ناله‌ای بود از سر اندوه و درد و نگرانی. امید که خواننده‌ی گرامی بر من ببخشاید. در جایگاهی نیستم که پند و اندرز دهم.
بسیار پوزش می‌خواهم.
#داریوش_رحمانیان
بیست و هشتم خردادماه هزار و چهارصد و چهار

/channel/dariush_rahmanian

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

18 июня 2025 10:55

ساده‌سازی امر پیچیده
و
بلای عوام‌زدگی

رویدادها و پدیده‌های جهان انسانی همواره پیچیده‌تر از آن‌اند که به نظر می‌آیند. ساده‌سازی به ساده‌اندیشی و سطحی‌نگری و عوام‌زدگی می‌انجامد و این بستری است برای چیرگی و سررشته‌داری عوام‌فریبان. عوام‌زدگی آفتی‌ست کشنده. در تاریخ معاصر ایران اثرات مخرب این آفت و ردپای عوام‌فریبان آشکار است؛ اما نه بر همگان. این سویه‌ای بسیار مهم از تاریخ معاصر ایران است که بدرجات ناکاویده و ناپژوهیده و تاریک و نیندیشیده مانده. باشد که به کوشش پژوهشگران، آن‌گونه که بایدوشاید، به روایت درآید. کارویژه مورخ این است که آن‌چه که در تاریخ تجربه می‌شود و در ساحت عمل بروز و ظهور عینی و ملموس می‌یابد را روایت کند و از تاریکی به درآورد و وارد شعور و آگاهی عمومی کند. دانش تاریخ تاریکی‌زداست. دانش تاریخ چراغی‌ست روشنگر. شیطان در شب زادوولد می‌کند. بجای اینکه بر تاریکی لعنت بفرستیم چراغی روشن کنیم.
تاریخ بخوانیم تا تجربه‌های تلخ گذشته تکرار نشوند. تاریخ بخوانیم تا در گذشته نمانیم. تاریخ بخوانیم تا درجا نزنیم. تاریخ بخوانیم تا راهی به سوی آینده باز کنیم. تاریخ بخوانیم تا از بیماری عوام‌زدگی و از شر عوام‌فریبان در امان بمانیم. تاریخ بخوانیم تا تاریک نمانیم. تاریخ بخوانیم تا بتوانیم نسبی بیندیشیم و نسبی ببینیم و نسبی سخن بگوییم. تاریخ بخوانیم تا مدارا و رواداری در ما و جامعه‌ی ریشه بزند و بالا گیرد. تاریخ بخوانیم تا بدانیم و بیاموزیم که داوری‌کردن همواره کار بسیار دشواری‌ست. تاریخ بخوانیم تا داوری و موضع‌گیری درباره‌ی امور جامعه و جهان را ساده و سرسری نگیریم. تاریخ بخوانیم تا در پندار نمانیم و پندارزدگان ستم‌پیشه خودخداپندار بر ما چیره نشوند. تاریخ بخوانیم اگر می‌خواهیم که پتیارگان بر ما سرور و سالار نشوند. تاریخ بخوانیم تا گفتن «نمی‌دانم» بر ما آسان شود. تاریخ بخوانیم تا از جهل‌مرکب و پندار دانایی درآییم. تاریخ بخوانیم تا بجای اینکه پر از پاسخ باشیم پر از پرسش شویم. تاریخ بخوانیم اگر ماندگاری و بزرگی و بالندگی ایران را می‌خواهیم. تاریخ بخوانیم تا راه گفت‌وگو با دیگران باز شود. تاریخ بخوانیم تا در برابر اندیشه و باور و دیدگاه مخالف گشوده و بردبار و شکیبا و شنوا شویم. تاریخ بخوانیم اگر آزادی می‌خواهیم.
تاریخ بخوانیم...
#داریوش‌ـرحمانیان
بیست و هشتم خردادماه هزار و چهارصد و چهار

/channel/dariush_rahmanian

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

17 июня 2025 22:47

جنگ روایت‌ها، مفهوم/روایت ایران و فیلترینگ

فیلترینگ را بردارید.

     در دفتر هستی فتد نامش از قلم
    هر ملتی که مردم صاحب‌قلم نداشت

   آن‌چه که ایران را در سراسر تاریخ نگه‌داشته  مفهوم/روایت ایران بوده است. این سخن بدرجات درباره‌ی حکومت‌هایی که بر این سرزمین حکمرانی کرده‌اند نیز راست می‌آید. پس می‌توان بیتی که در صدر آمد را این‌چنین هم خواند:
در دفتر هستی فتد نامش از قلم
هر دولتی که مردم صاحب‌قلم نداشت

خوانش دوم از این بیت البته می‌باید و می‌شاید که مسأله و دغدغه‌ی دیگران، و بویژه دولتمردان و ارباب زور، باشد؛ اما به هیچ وجه مسأله و دغدغه‌ی ما نیست. یگانه مسأله‌ی ما ایران است و بس.


در نبردی که اکنون جریان دارد مفهوم/روایت ایران جایگاهی بنیادین دارد. یک سویه‌ی بسیار مهم و پیچیده‌ی این جنگ، جنگ روایت‌ها است.
سررشته‌داران ایران سال‌های دراز از سرمایه‌ی مفهومی/روایتی ایران، که بی‌گفت‌وگو سرمایه‌ای‌ست بس عظیم و شگرف و شگفت و بی‌مانند، غفلت کردند و بویژه در دیپلماسی و سیاست‌خارجی از ان چشم پوشیدند. در روزگاری به سر می‌بریم که دیپلماسی عمومی و دیپلماسی فرهنگی حرف اول را می‌زند و بارها از دیپلماسی معمول و صدها بار از نیروی نظامی و جنگ‌افزار، مؤثرتر و نیرومندتر است. در این روزگار سرمایه‌ی بی‌مانند مفهوم/روایت ایران سپری نفوذناپذیر و دیوار و سد و ستونی‌ست استوار. دریغا که بسیاری از اندیشه‌گران و هنرمندان و اهل‌قلم که می‌توانستند، و هنوز هم می‌توانند، این سرمایه‌ی بی‌مانند و پایان‌ناپذیر را به کار اندازند در اثر رفتارها و سیاست‌های نادرست از کانون به پیرامون رانده و رنجیده و دل‌آزرده و صم بکم هر یک از گوشه‌ای فرارفتند و به کنجی نشستند. شماری نیز از کشور تارانده شدند. اکنون که ایران به قلم و دانش و هنر آنان نیاز دارد می‌خواهند که به میدان بیایند و در جنگ روایت‌ها با دشمنانی که جز به تکه‌تکه‌شدن ایران آرام نخواهند گرفت درآویزند؛ اما با هزار افسوس و اندوه راه ورود به این میدان، چه برای آنان که در ایران مانده‌اند و چه آنان که کوچیده و رفته‌اند، بدرجات و بنابر علل و عوامل و زمینه‌ها و پیشینه‌های گوناگون سنگلاخ است و پر از چاه و چاله. اینجا و اکنون به تعبیر شیخ اجل سگ‌ را گشوده‌اند و سنگ‌ را بسته.
در پیکار نابرابری که اکنون در جریان است، دشمن تنها با جنگ‌افزارهای معمول به میدان نیآمده است. مجهز است به انبوهی از امکانات خبری و رسانه‌ای. مجهز است به سخن و گفتار و روایت. تکیه دارد بر دانش شمار زیادی از دانشمندان‌اش در حوزه‌ی علوم‌انسانی. سررشته‌ی خبر و روایت را به دست گرفته و روی دل‌ها و جان‌ها و اندیشه‌ها و باورهای مردم کار می‌کند. از جمله بر روی باور آنان به ایران و مفهوم/روایت ایران. دزدی با چراغ آمده و می‌داند که این گزیده‌ترین کالا و سرمایه‌ی ایران است.

    کوتاه سخن، فیلترینگ را هرچه زودتر بردارید و بگذارید تا اندیشه‌گران و اهل‌قلم برای پاس‌داشت کیان ایران دشواری‌ها و دست‌اندازهای کمتری داشته باشند. بگذارید تا بتوانند در این اوضاع وانفسا دست‌کم آب‌باریکه‌ای به آسیاب مفهوم/روایت ایران بریزند تا شاید هزینه‌ها و آسیب‌ها اندکی کاسته شوند. آنان در این راه از شما کمک نمی‌خواهند تنها چیزی که توقع دارند این است که موانعی که طی سال‌ها تراشیده و کار گذاشته‌اید را در حد توان و امکان بردارید. بگذارید تا آنان بتوانند با زحمت و دشواری کمتری با مردم ایران و جهان سخن بگویند. رضینا من نوالک بالرحیل. راه را باز کنید تا نیروی مردم به کار افتد و به داد ایران برسد. در طول قرون و اعصار نیروی آفرینشگر مردم در این بوم‌وبر هنر و فرهنگ و دانش و زیبایی آفریده و این مرزوبوم را پاس داشته است. در دهه‌های اخیر حکمرانی نادرست این نیرو را به بند کشید و در دام انداخت و راه جوشش و پویش آن را سد کرد.
صاحبان ایران مردم ایران‌اند و آن را به نیروی خود پاس خواهند داشت.

#داریوش_رحمانیان
بیست و هفتم خردادماه هزار و چهارصد و چهار

/channel/dariush_rahmanian

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

17 июня 2025 10:38

ادامه

اکنون وقت انسجام است

بیانیه شماری از دانشگاهیان(۲)

ا هم‌چنین همه حاکمان و تصمیم‌گیرندگان در این وضعیت کشور (و در آینده) را به عقلانیت حداکثری، هوشمندی، خردورزی اتخاذ بینش و کنش راهبردی و پرهیز از شعارزدگی و کنش‌های احساسی و سطحی در برخورد با متجاوز فرامی‌خوانیم. توصیه می‌کنیم همه امکانات خردمن دانه از نظامی تا دیپلماسی را برای گذر دادن ایران از وضعیت خطرناک فعلی به‌کار گیرند. در ضمن، دردمندانه از همه شهروندان استدعا داریم با همبستگی ملی، بردباری و حمایت از نیروهای نظامی و سیاسی حافظ این سرزمین، به گذار کم‌هزینه‌تر از این وضعیت کمک کنند.

ما در فردایی که امنیت فراهم شود و جای بحث و عمل عقلانی و فارغ از تهدید دشمن خارجی مهیا گردد، هم‌چون گذشته و بیش از آن به کاستی‌های حکومت، اشتباهات آن و راه‌های ساختن ایران بهتر می‌پردازیم و در کنار مردم عزیز ایران، مطالبه داشتن کشوری بهتر با امنیت و توسعه قابل اطمینان و پایدار را پی‌ خواهیم گرفت. اکنون وقت منسجم ماندن و ایستادگی بر حفظ ایران در برابر دشمنی خونخوار و رهانیدن آن از هر گزندی است.

امضاکنندگان
- تقی آزاد ارمکی
- پرویز اجلالی
- کیومرث اشتریان
- علی‌اصغر اصغری
- فرهنگ ارشاد
- تهمورث بشیریه
- حبیب‌الله پیمان
- سمیه توحیدلو
-  محمود جعفری دهقی
-  حمیدرضاجلایی‌پور
- اسماعیل حسن‌زاده
- حسن حضرتی
- هادی خانیکی
- اسمعیل خلیلی
ـ علی ربیعی
- داریوش رحمانیان
- جبار رحمانی
- حمیدرضا رحمانی‌زاده
- حسن رفیعی
- حسین رفیعی
- جلال‌الدین رفیع‌فر
- سیدحسین سراج‌زاده
- علی سرزعیم
- حسین سلیمی
- وحید سینایی
-  ژاله شادی‌طلب
ـ  رسول صادقی
- محمدرضا ضیایی بیگدلی
- ابوتراب طالبی
-  سعید عدالت‌نژاد
-  حمیدرضا عریضی
-  محمد عفتی
- عباس عبدی
-  غلامرضا غفاری
--  محمدجواد غلامرضا کاشی
-  نعمت‌الله فاضلی
-  محمد فاضلی
- مقصود فراست‌خواه
ناصر فکوهی
- محمدسالار کسرایی
-  اکرم قدیمی
- الهه کولایی
-  جهانگیر کرمی
- غلامرضا کریمی
- علیرضا ملایی توانی
- علی کریمی مله
- علیرضا محسنی تبریزی
- ابوالفضل مرشدی
- مینو مرتاضی
- حسین مفتخری
-  مصطفی معین
- میرطاهر موسوی
- حسین میرزایی،
- سیدعبدالامیر نبوی
- قدیر نصری
- علی نیکجو
- محمدتقی  یاسمنی
ـ سهراب یزدانی

@uissa1400
#اتحادیه_انجمن‌های_علوم_اجتماعی_ایران

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

02 июля 2025 09:25

✅ امام‌حسین و ایران
گفتاری از حسن انصاری

برای مشاهده فیلم این سخنرانی، پیوندهای زیر را لمس کنید:

🔗 https://www.youtube.com/watch?v=gfWisliLOEI

🔗 https://aparat.com/v/hub43u5

📌 از مهم‌ترین سخنان حسن انصاری در این گفتار:

📝 ایرانی‌ها معنای عاشورا را فهمیدند؛ امام‌حسین نماد مقاومت در برابر اندیشۀ فتوحات بود.  تشیع ایرانی هم بیشتر قرائتی تمدنی از دین است. اسلام مدنی است و نه اسلام سیاسی برخاسته از اندیشه خلافت.


📝 ایرانیان معنایی از اسلام را فهمیدند که متفاوت با اسلام اموی بود. ایرانیان به دنبال تسویه بودند و مخالف معنایی از اسلام بودند که یک قوم را برتر از دیگران می‌دانست.

📝 تشیع، جسم نیمه‌جان ایران را از حلقوم خلافت بیرون آورد؛ با چه وسیله‌ای؟ با نامشروع دانستن نهاد خلافت. نامشروع دانستن نهاد خلافت از نقطه نظر سیاسی به معنای عدم التزام به سامانه سیاسی ای بود که هویت های ملی را به نفع هویت جامع امت نادیده می گرفت و وحدت امت را به وحدت سامانه سیاسی خلیفه فرو می کاست. وقتی این نهاد نامشروع قلمداد شد راه برای احیای هویت ملی باز شد.

📝 ارتباط میان ایرانیت و تشیع از همان دو سه قرن اول شروع شد. در اسلام شیعی، خلافت مشروعیت نداشت و فرد می‌توانست ضمن دیندار بودن، پایبندی به طاعت خلیفه نداشته باشد.

📝 بنیاد آنچه که ما به عنوان «ایران بعد از اسلام» داریم، به آل‌بویه بازمی‌گردد. امیر آل‌بویه خود را شاهنشاه و میراث‌دار ساسانیان می‌دانست. آنان در ظاهر به خلیفه احترام می‌گذاشتند، ولی در عمل مشروعیتی برای او قائل نبودند. از نخستین کارهای آل‌بویه، احیای مراسم عزاداری عاشورا خصوصاً در بغداد بود. این عزاداری، به معنای به چالش کشیدن قدرت خلیفۀ نامشروع بود.

📝 وقتی خودآگاهی ملی از زمان آل‌بویه شروع به شکل گرفتن کرد، بستر مذهبی این خودآگاهی تشیع بود. خودآگاهی ملی ما با تعلق دینی همراه بود و تشیع، عامل مشروعیت خودآگاهی ملی بود.


📝 ایلخانان در جهت اثبات مشروعیت خود دو کار کردند: ۱- احیای مجدد سرزمین ایران و توجه به نام ملی ایران. ۲- توجه به تشیع؛ لذا اولجایتو شیعه شد. در آن زمان ابن‌تیمیه می‌گفت بجز مصر و شام، بقیۀ نواحی از جمله ایران سرزمین کفر است نه اسلام؛ چون فقط مصر و شام تحت لوای خلافت بود.

📝 تنازع ملی‌گرایی و امت‌گرایی بی‌معنی است؛ زیرا ما هویت ملی را با یک تفسیر خاص از اسلام بدست آوردیم. زبان فارسی هم شاهدی دیگر بر این مسئله است؛ ما حتی کتب فقهی را به فارسی نوشتیم.

📌 مردم‌نامه را در یوتیوب و آپارات دنبال کنید و با پسند و بازنشر ویدیو از ما حمایت کنید.

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

01 июля 2025 11:28

♦️معرفی مقالات شمارۀ ۳۰ و ۳۱ فصلنامۀ مردم‌نامه
نظریه و روش: پرونده‌ای دربارۀ تاریخ‌نگاری سهراب یزدانی

📕روایتگر بی‌صدایان

🖋توران طولابی، عضو هیئت‌علمی گروه تاریخ دانشگاه لرستان.

🔸این مقاله به تحلیل کارنامۀ پژوهشی سهراب یزدانی می‌پردازد و او را چهرۀ شاخصی در تاریخ‌نگاری مردم‌گرا در میان مورخان معاصر ایران می‌داند.

🔸طولابی تأکید می‌کند که سهراب یزدانی به‌درستی به تاریخ فرودستان و نقش توده‌های مردم در جنبش‌های اجتماعی معاصر توجه دارد و ریشۀ این رویکرد را در مطالعات وی در انگلستان و آشنایی‌اش با مورخان چپ‌گرا می‌داند.

🔸در ادامه، به مؤلفه‌های بارز کارنامۀ تاریخ‌نگاری یزدانی مانند روایت تاریخ از دیدگاه فرودستان، پرهیز از تعمیم‌های کلی و روشمندی تحقیق پرداخته می‌شود تا نشان دهد که یزدانی چگونه با روایتگری بی‌صدایان جایگاه خود را به‌عنوان جدی‌ترین پژوهشگر مشروطۀ ایران تثبیت کرده است.

🔸متن کامل مقاله را در فصلنامۀ مردم‌نامه بخوانید.

📕مردم‌نامه را بخوانید و به دوستان و آشنایان بشناسانید. این مهم‌ترین و مؤثرترین کمک به حرکت مردم‌نامه است. ماندگاری و بالندگی مردم‌نامه در گرو همراهی و پشتیبانی شماست.

📌برای اطلاع از روش‌های خرید شمارۀ جدید مردم‌نامه اینجا را ببینید.

پشتیبانی از پویش مردم‌نامه👇

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

29 июня 2025 17:54

علل و عوامل بیرونی انحطاط و عقب‌ماندگی ایران

توسعه‌ی سیاسی ایران، و به‌تبع توسعه‌ی اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی‌اش، در روزگار معاصر همواره با موانع برونی و سیاست بیگانه برخورد کرده است.

اجازه بدهید یک مقدمه‌ی کوتاه بیاوریم و یکی دو نمونه‌ی تاریخی نقل کنیم.

در اندیشیدن به مسأله‌ی بسیار پیچیده‌ی علل انحطاط و عقب‌ماندگی ایران از انحطاط‌باوری و کلان‌روایت‌ها و یکسویه‌نگری‌ها پرهیز باید کرد.
علل و عوامل مؤثر در روند ضعف و زوال و انحطاط ایران و درجازدن‌اش در وضعیت عقب‌ماندگی و توسعه‌نیافتگی پرشمار و گونه‌گون‌اند و درجات تاثیرگذاری‌شان را بایستی در یک شبکه‌ی پیچیده‌ی درهم‌تنیده‌ی تاریخمند ملاحظه و مطالعه کرد. در این راه بایستی از درغلتیدن و گرفتار شدن در دام افسانه‌‌ی علت‌العلل پرهیز کرد. رفتن در پی علت‌العلل یعنی درگیرشدن با سفسطه‌ی معروف مرغ و تخم‌مرغ که از نظر منطقی غلط است و راه بجایی نمی‌برد. رابطه‌ی علل و عوامل تأثیرگذار در همه‌ی رویدادها و پدیده‌های جهان تاریخی آدمی رابطه‌ای چندسویه و سیال و پویا و تاریخمند و پیچیده است و نه یکسویه و ثابت و ساده.
در یک ملاحظه کلی و اولیه شاید بتوان علل و عوامل انحطاط و عقب‌ماندگی ایران را در دو دسته علل و عوامل درونی و بیرونی جای داد.
تردید نیست که این دو دسته علل و عوامل رابطه‌ای دوسویه با هم داشته و بدرجات در هم و بر هم تاثیر نهاده و از هم تاثیر پذیرفته‌اند.

گذشته از رویدادهای تاریخ ایران روزگار قدیم، همچون یورش مغولان و...، در عصر جدید و با پیدایش و گسترش روند بین‌المللی شدن مناسبات و روابط ملت‌ها و دولت‌ها و کشورها و پیدایش و گسترش استعمار غربی و نظام-جهان و بویژه از اوایل روزگار قاجاریه به این‌سو به هیچ عنوان نمی‌توان نقش علل و عوامل بیرونی را نادیده گرفت یا اندک ارزیابی کرد. البته در این باره نباید چنان و چندان پیش رفت که به ورطه‌ی ذهنیت توطئه گرفتار آییم و اصل و اساس بودن علل و عوامل درونی را از یاد ببریم. راه بسیار باریک است و لغزشگاه فراوان.

در روزگار قاجاریه جایگاه ایران در نظام سیاست و اقتصاد بین‌الملل بگونه‌ای بود که قدرت‌های مسلط همسایه، یعنی روسیه و انگلیس، با توسعه‌ی ایران موافق نبودند و منافع خود را در نگاه‌داشتن ایران در وضعیت ضعف و عقب‌ماندگی می‌جستند. قدرت‌های اروپایی و آمریکا نیز پروای ایران نداشتند و نمی‌توانستند چندان تأثیری در تغییر وضعیت ایران داشته باشند. بعدها که آلمان نیرو گرفت و برای توسعه‌ی نفوذ خود در ایران اندک کوششی کرد به سد استوار روس و انگلیس برخورد کرد. قرارداد ۱۹۰۷ که به‌ نزدیک یک‌سده واگرایی روس و انگلیس در منطقه پایان داد و آنان را به همگرایی کشاند از یک‌سو نتیجه‌ی بالاگرفتن خطر نفوذ آلمان در شرق، از جمله ایران، و از دیگرسو، و بیشتر، بر اثر نگرانی آنان- بویژه روسیه- از پیامدهای انقلاب مشروطه ایران بود.
انقلاب مشروطه ایران منافع و موقعیت آنان را به خطر افکنده بود. پیشرفت و بالندگی مشروطه‌ی نوپای ایرانی بویژه برای روسیه‌‌ی تزاری استبدادی که خود در تب و تاب انقلاب و ناآرامی می‌سوخت بسبار نگران‌کننده بود. در راه ایرانیان باید سنگ انداخت. این بود آن‌چه روسیه و دولت وقت انگلیس می‌خواستند. چندی بعد که پای نفت و شرکت‌نفت و منافع نفتی درمیان آمد قضیه پیچیده‌تر شد. علل و عوامل درونی و ضعف‌ها و کاستی‌هایی که ایران و ایرانی در همه‌ی ابعاد داشت و میراث قرون و اعصار بود نیز به کمک می‌آمد.و...
اگر نظری به تاریخ معاصر بیندازیم خواهیم دید که ریشه‌ی نهال تجدد و نوخواهی و توسعه‌ی ایران همواره و بارها توسط این دو لبه‌ی قیچی بریده شده است. در نهضت ملی نیز نه گروه‌های داخلی و نه نیروهای بیگانه هیچ‌یک به‌تنهایی توان و امکان این را نداشتند که طومار آن حرکت را درهم بپیچند.همسویی و پیوند ناخجسته‌ی نیروهای درونی و برونی بود که رخداد شوم کودتای ۲۸مرداد را رقم زد. و...

اوضاع ایران در چند دهه‌ی اخیر بسیار پیچیده‌تر شده است. اینجا نمی‌خواهم کلان‌روایت بسازم. نمی‌خواهم سویه‌های گوناگون موضوع را نادیده بگیرم. بنا ندارم پیچیدگی مسأله را فدای وسوسه‌ی ساده‌سازی کنم. اما در حد طرح یک فرضیه میتوانم بگویم که در یک تحلیل کلی وضعیت ایران بگونه‌ای است که برای همسایگان و پاره‌ای از کشورهای منطقه و جهان به گاو شیرده تبدیل شده است. توسعه‌ی ایران، بویژه توسعه‌ی سیاسی‌اش، به سود هیچ‌یک از قدرت‌ها و کشورهای همسایه و منطقه نیست. نه ترکیه و عربستان و نه چین و روسیه و نه اسرائیل و... خوش ندارند ایران به‌پیش برود. بویژه نمی‌خواهند توسعه‌ی سیاسی ایران را ببینند. وجود یک ایران دموکرات به سود هیچ‌یک نیست.
متأسفانه این فرضیه‌ای است که ناچاریم آن را بسیار جدی بگیریم. هرکس دغدغه‌ی ایران دارد باید آن را جدی بگیرد.
#داریوش_رحمانیان
تیرماه هزار و چهارصد و سه
/channel/hichestandr

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

29 июня 2025 14:53

https://youtu.be/ZTGlGkht_kY?si=VURRew9Izcaa9uyw

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

29 июня 2025 10:31

♦️معرفی مقالات شمارۀ ۳۰ و ۳۱ فصلنامۀ مردم‌نامه
نظریه و روش: پرونده‌ای دربارۀ تاریخ‌نگاری سهراب یزدانی

📕سهراب یزدانی و خوانش تراژیک از تجربۀ مشروطیت
🖋جواد مرشدلو، استادیار گروه تاریخ دانشگاه تربیت‌مدرس.

🔸نویسنده در این مقاله به بررسی تاریخ‌نگاری سهراب یزدانی می‌پردازد و او را راوی اصلی اولین تجربۀ تجدد سیاسی ایران، یعنی انقلاب مشروطه، می‌داند که در آثار خود به سویه‌های انقلابی مشروطه و موانع جدی آن اشاره می‌کند.

🔸رویکرد و روش‌شناسی یزدانی در تاریخ‌نگاری مشروطه مؤلفۀ دیگری است که در این مقاله به آن پرداخته می‌شود. سهراب یزدانی با تأکید بر تاریخ سیاسی روایتی از مشروطه ارائه می‌دهد که فراتر از صرف اندیشه و ایدئولوژی به نقش توده‌های مردمی می‌پردازد. او معتقد است که با وجود محدودیت منابع می‌توان تبیین‌های کارآمد و روشمند از تاریخ معاصر ایران ارائه داد.

🔸 سهراب یزدانی تاریخ معاصر ایران را صحنۀ نمایشی تراژیک می‌داند که در آن مردم به‌عنوان قهرمانان آرمانی همواره در برابر ائتلاف نامیمون استبداد، ریاکاری و ارادۀ خارجی مستعد به خاک افتادن هستند.

🔸 متن کامل مقاله را در فصلنامۀ مردم‌نامه بخوانید.

📕مردم‌نامه را بخوانید و به دوستان و آشنایان بشناسانید. این مهم‌ترین و مؤثرترین کمک به حرکت مردم‌نامه است. ماندگاری و بالندگی مردم‌نامه در گرو همراهی و پشتیبانی شماست.

📌برای اطلاع از روش‌های خرید شمارۀ جدید مردم‌نامه اینجا را ببینید.

پشتیبانی از پویش مردم‌نامه👇

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

27 июня 2025 20:06

تداوم تاریخی ایران؛ ضرورت‌ها و چالش‌ها

با حضور:
حسین کمالی
جواد عباسی
داریوش رحمانیان
محمود فتوحی
حامد کاظم‌زاده

June ‌28, 02:00  EST
شنبه ۷ تیر، ساعت ۲۱:۳۰ به وقت تهران

جلسه در کلاب‌هاوس، گوگل‌میت و یوتیوب برگزار می‌شود.

برای ورود از طریق کلاب هاوس از این لینک استفاده کنید:

https://www.clubhouse.com/invite/KNpF6e6rO8By9G4r32Lao5G77dODUJn8Q23:56Sy93xxhn8qJEbXWyV2HRzjnqEFIOGa1EONm2_LKhI

برای ورود از طریق گوگل میت از این لینک استفاده کنید:

https://meet.google.com/njh-rnbb-pzr

برای ورود از طریق یوتیوب از این لینک استفاده کنید:

https://www.youtube.com/channel/UChEJTURDqHrYBAWt0MUs2EA

طرح‌واره اثر هادی حیدری

#حلقه_دیدگاه_نو
@didgahenochannel

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

23 июня 2025 19:43

یک پیشنهاد به کمیته‌ی صلح نوبل

آنان‌که اهل فیلم و سینما هستند می‌دانند که در برابر جایزه‌های معتبری چون کن و اسکار و... که سالانه به برترین فیلم‌ها داده می‌شود یک جایزه‌ هم به نام تمشک طلایی وجود دارد که، بگونه‌ای طنزآمیز، به بدترین فیلم و بدترین کارگردان و بازیگر داده می‌شود.
پیشنهاد می‌شود که کمیته‌ی جایزه‌ی صلح نوبل نیز چنین کند و یک نشان ویژه به بزرگترین جنگ‌افروزان ‌بدهد. جایزه‌‌ی صلح نوبل تاکنون چنان و چندان که بایدوشاید نتوانسته است از جنگ‌افروزی پیش‌گیری و صلح را ترویج کند؛ شاید نشان جنگ‌افروزی در این باره تأثیرکی داشته باشد!
امیدوارم این پیشنهاد به کمیته‌ی صلح نوبل برسد و بررسی شود.
و چنانچه آن کمیته آن را نپذیرفت و عملی نکرد امیدوارم اندیشه‌گران و نهادها و انجمن‌های انسان‌دوست جهان در راه عملی‌کردن آن بکوشند.

#داریوش‌ـرحمانیان
دوم تیرماه هزار و چهارصد و چهار

/channel/dariush_rahmanian

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

23 июня 2025 08:17

توفان که بیاید هر ناخدایی باخدا می‌شود.
داریوش رحمانیان
/channel/hichestandr

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

22 июня 2025 22:21

پیش‌بینی در تاریخ

    پیش‌بینی درباره‌ی رویدادهای جهان تاریخی آدمی کار بسیار دشواری‌ست. اگرچه همواره می‌توان درباره‌ی بسیاری از امور پیش‌بینی کرد؛ اما همواره پای احتمالات و رویدادهای نامنتظر و چرخش و گردش جریان عادی امور در میان است.
پیش‌بینی علمی و روشمند همواره با اما و اگر و احتیاط و نسبیت و گمانه‌زنی همراه است. تاریخ پرست از رویدادهای نامنتظر. رویدادهایی که یک‌باره و بی‌خبر در میان آمده و بسیاری از حساب‌وکتاب‌ها و نقشه‌ها و برنامه‌ها را، یا بکلی به هم ریخته و یا بدرجات تغییر داده‌اند.
در این باره بسیار می‌توان گفت و نوشت. اینجا به همین اشاره بسنده می‌کنیم و می‌گذریم.

نتیجه:
به تحلیل‌های دانایان و صاحب‌نظرانی که برپایه‌ی مطالعات عمیق سخن می‌گویند بدرجات می‌توان تکیه کرد. گزاره‌ها و تحلیل‌های اینان معمولاً با میانه‌روی همراه است و پرست از اما و اگر و شاید و باید و نمی‌دانم و کم می‌دانم و چنین گمان می‌کنم و چنان می‌پندارم و...
عوام‌فریبان و غوغاسالاران معمولاً با دهن پر و ذهن‌های تهی سخن می‌گویند و وعده و وعیدهای‌شان بی‌پایه است. اینان معمولاً پیشگویی می‌کنند و نه پیش‌بینی.

کوتاه‌سخن اینکه کسی که اندکی تاریخ خوانده و در آن غور کرده باشد به آسانی گرفتار این دسته‌ی اخیر نمی‌شود. تاریخ اگر هیچ سودی جز این نداشت شایسته بود که آن را به‌کمال ارج نهیم و قدر بدانیم. آدمی هیچ‌گاه از خواندن تاریخ و ژرف‌کاوی در آن بی‌نیاز نخواهد شد. تاریخ به ما می‌گوید که همواره بسیاری از احتمالات پیش‌بینی‌نشده وجود دارند. دانش و آگاهی تاریخی غرورزداست. بیماری توهم و پندارزدگی را درمان می‌کند. امیدهای دروغین نمی‌دهد؛ اما نمی‌گذارد که یکسره در ورطه‌ی نومیدی بیفتیم و بمانیم. نگرانی و ترس هست. امید هم هست.
تا چه بازی رخ نماید؟...

#داریوش‌ـرحمانیان
یکم تیرماه هزار و چهارصد و چهار

/channel/mardomnameh

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

21 июня 2025 16:47

فیلترینگ و ‌ بستن اینترنت

در گذشته بارها درباره‌ی فیلترینگ گفته و نوشته و نالیده‌ام. در شرایط کنونی هم در حد فهم خود تذکری می‌دهم و می‌گذرم؛ با اینکه حکمت این بیت را به تجربه دریافته‌ام که:
گوش اگر گوش تو و ناله اگر ناله‌ی من
آن‌چه البته به جایی نرسد فریاد است

من نه کارشناس اینترنت و فضای مجازی هستم و نه اهل سیاست و جنگ. از حمله و دفاع سایبری آگاهی ندارم. رموز مصلحت ملک هم نمی‌دانم.اندک چیزی از ظواهر امور و رویدادها می‌بینم و می‌شنوم و در حد توان و دانش بسیار اندک خود چیزکی، به حدس و گمان، درمی‌یابم.
گاه آن‌چه را که گمان می‌کنم باید آشکارا بگویم، اینجا و آنجا جسته‌گریخته، می‌نویسم و یا به بانگ بلند می‌گویم و می‌پرسم.

فیلترینگ چیست؟

     فیلترینگ چه سودی دارد؟ تاکنون چه سودی داشته و ازین پس چه سودی، برای چه کسانی، خواهد داشت؟ چه حکمت و مصلحتی در آن نهفته است؟
هرچه می‌اندیشم نمی‌توانم در آن خیر و مصلحتی برای مردم ببینم و بیابم. - { مصلحتی بالاتر از منافع و مصالح مردم وجود ندارد. مردم بیخ و بنیادند. مردم ستون نگه‌دارنده‌ی کشورند.هرجا و هرگاه این اصل نادیده گرفته شد کشور رو به ناتوانی و پژمردگی رفت. شادی مردم و آبادی و نیرومندی کشور دو روی یک سکه‌اند. خشنودی مردم و بالندگی و نیرومندی کشور همزادند و همراه. شادی مردم و آبادی کشور دو فرزندند از یک شکم زاده.} - در طول این سال‌ها میلیون‌ها کاربر ایرانی ناچار شدند از انواع فیلترشکن بهره بگیرند. بازار فروش فیلترشکن بسیار گرم و بلکه داغ شد و جیب مردم خالی. گمان من این است که افزون بر انبوهی زیان‌ها و آسیب‌های دیگر؛ یک آفت و آسیب فیلترینگ این بود که بهره‌گیری ناگزیر مردم از فیلترشکن‌ها گوشی‌ها و دستگاه‌های آنان را بیش از پیش زیر سلطه و نظارت دیگران، و بویژه بیگانگان، درآورد. می‌اندیشم که قدرت‌های بیرونی و بیگانه از این وضعیت به‌کمال بهره بردند. فیلترینگ، تا جایی که به عقل ناقص من می‌رسد، تنها به سود بیگانگان و نامردم بوده است. گمان نمی‌کنم که نه برای مردم امنیت آورده باشد و نه برای حکومت. گمان نمی‌کنم که فیلترینگ امنیت ملی ما را پاس داشته باشد. گمان نمی‌کنم که در شرایط کنونی بستن اینترنت و فیلترینگ و کارهایی از این دست بتواند به مردم کمکی کند و به سود امنیت‌ملی باشد. اگر اینترنتی را که یکی دو روز کاملا بسته شده بود دوباره بناچار و بنابر پاره‌ای ملاحظات گشوده‌اند، تداوم فیلترینگ چه توجیهی دارد؟ فیلترینگ اگر برداشته شود چه اتفاقی می‌افتد؟ آیا کیان ایران و مصالح و منافع مردم بیش از پیش به خطر می‌افتد؟ آیا بیگانه بیش از پیش بهره خواهد برد؟ آیا با اصرار بر پندارها و کردارها و گفتارها و رفتارهایی که میان مردم و حکومت جدایی افکند می‌توان از شرایط بحرانی کنونی گذر کرد؟ آیا...؟ و...

پاسخ این پرسش‌ها با کارشناسان و متخصصان و سررشته‌داران و دانندگان رموز مصلحت ملک!

امیدوارم پاسخی درخور و روشنگر بدهند و یا اینکه اگر پاسخی بدرجات روشن و قانع‌کننده ندارند همان بهتر که فیلترینگ را بردارند و زحمت و زیان مردم را بکاهند.

#داریوش‌ـرحمانیان
سی‌و‌یکم خردادماه هزار و چهارصد و چهار

/channel/dariush_rahmanian

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

20 июня 2025 22:53

مردم ایران با مردم دیگر کشورها جنگ ندارند و جنگ را نخواسته و نمی‌خواهند. این جنگ باید هرچه زودتر پایان پذیرد تداوم این جنگ چیزی جز آسیب‌های بیشتر برای مردم به بار نخواهد آورد. از همه‌ی آنان‌که دل در گرو ایران دارند و صلاح و سعادت مردم ایران و جهان را می‌خواهند توقع می‌رود که با همه‌ی توش و توان در راه پایان این جنگ بکوشند. این آتش ایران سوز و جهان‌سوز هرچه زودتر باید خاموش شود.

#داریوش_ رحمانیان

سی خرداد ماه هزار و چهارصد و چهار
/channel/mardomnameh

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

18 июня 2025 18:39

اردوگاه علوم‌انسانی

گمان می‌کنم در اوضاع و احوال کنونی، اهالی علوم‌انسانی می‌توانند و باید که یک اردوگاه در فضای مجازی برای گفت‌وگو درباره‌ی ایران برپا کنند. گفت‌وگوی اهالی علوم‌انسانی می‌تواند به یاری مردم - و فقط مردم - بیاید و چراغی فرا راه آنان برافروزد برای گذر از کوره‌راه تاریک و شرایط بحرانی کنونی با هزینه‌های کمتر. گمان می‌کنم اهالی علوم‌انسانی باید هرچه زودتر دست‌به‌کار شوند. زود دیر می‌شود.
و...
#داریوش_رحمانیان
بیست و هشتم خردادماه هزار و چهارصد و چهار

/channel/dariush_rahmanian

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

17 июня 2025 23:24

شرم بر کسانی که نادانسته از یورش پتیارگان به ایران‌زمین شادند و می‌پندارند که درندگان بیگانه سر آزادی آنان دارند!
نفرین بر کسانی که دانسته آتش‌بیار معرکه شده‌اند و دینار و دلار را قبله‌ی خود ساخته‌اند.
هزاران درود و آفرین بر آنان‌که فرهیختگی و فرزانگی و هشیاری را به بهترین گونه‌ به نمایش گذاشته‌اند و یک‌دل و یک‌زبان از ایران می‌گویند و نیک می‌دانند که نسل‌ها و افراد و اشخاص و حکومت‌ها می‌آیند و می‌روند و آن‌چه که می‌ماند و باید که بماند ایران است.
مردم ایران این روزها را از یاد نخواهند برد و نام و نقش و کار و کنش همه‌ی افراد و اشخاص و گروه‌ها را، چه ایرانی و چه انیرانی، به یاد خواهند سپرد. این روزها به روایت درخواهند آمد.
حدیث نیک و بد ما نوشته خواهد شد
زمانه را سندی و دفتری و دیوانی‌ست

@mardomnameh

/channel/mardomnameh

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

17 июня 2025 22:32

پیام دکتر همایون کاتوزیان (استاد دانشگاه اکسفورد)
بنده حمله اسرائیل را به وطنم و فرزندان وطنم محکوم می کنم. از رفتار حکومت هم با مردم دل خوشی ندارم ولی امروز روز دفاع از میهن و از جان و مال مردم نازنین و رنجدیده ماست . حساب های داخلی را باید فعلا کنار گذاشت و به فکر میهن و ملت بود.
زنده باد ایران
زنده باد مردم ایران
همایون کاتوزیان
خرداد 1404
/channel/azbarresihayetarikhi

مردم‌نامه (تاریخ مردم)

17 июня 2025 10:38

🔺اکنون وقت انسجام و حفظ ایران است 🔺

بیانیه شماری از دانشگاهیان (۱)

حمله اسرائیل به ایران، نامشروع، خلاف حقوق بین‌المللی، جنگ‌طلبانه و ناسازگار با هر گونه ادعای صلح‌طلبی، و با ادعاها درباره یافتن راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز برای اطمینان از صلح‌آمیز بودن برنامه‌ای هسته‌ای ایران، متناقض است. این حمله درست در زمانی رخ می‌دهد که دولت ایران به صورت جدی و بر اساس خواست ملی ایرانیان در مذاکرات برای حل مسالمت‌آمیز پرونده هسته‌ای با آمریکا شرکت کرده است.

این حمله به تمامیت سرزمینی میهن، به دنبال رقم زدن چشم‌اندازی تاریک برای ایران و ایرانیان است. ما شاهد حمله از سوی دشمنی هستیم که عملکرد خشونت‌بار و بی‌احترامی‌اش نسبت به هر نوع حقوق و هنجار بین‌المللی، اخلاقی و انسانی را از 7 اکتبر 2023 به بعد شاهد بوده‌ایم. این حمله نیز به مانند آن‌چه عملکرد گذشته اسرائیل نشان می‌دهد، نقض بدیهی‌ترین حقوق بین‌المللی است.

این حمله، به مانند عملکردهای گذشته اسرائیل، تضعیف کردن زیرساخت نظم‌های امنیتی منطقه‌ای و جهانی با هدف تنش‌زایی، نابود کردن امکان همکاری‌های بین‌المللی برای ایجاد امنیت و توسعه، و در این مورد خاص ممانعت کردن از شکل‌گیری هر گونه همکاری میان ایران و سایر کشورهاست. اسرائیل آشکارا خواهان حل نشدن پرونده هسته‌ای ایران، باقی ماندن تحریم‌ها و مانع شدن در مسیر توسعه همکاری‌های بین‌المللی ایران است. اسرائیل حداقل در سه‌ونیم دهه گذشته خواهان امنیتی‌سازی ایران و جلوگیری از هر گونه عادی‌شدن روابط ایران در جهان بوده و هست. این چنین رفتارهای نظم‌ستیزانه‌ای هیچ ثمره‌ای برای ایران و ملت‌های خاورمیانه ندارد و جز عقب‌ماندگی چیزی به بار نمی‌اورد.

اگرچه می‌توان به سایر کشورها و متولیان ساختارهای حقوقی و نهادهای بین‌المللی توصیه کرد که فعالانه مانع این گونه رفتارهای اسرائیل شوند تا شاهد فروپاشی اعتماد بین‌المللی به این ساختارها و نهادها نباشند، اما سابقه نشان می‌دهد ایران نمی‌تواند امنیت و صلاح خود را به این ساختارها، نهادها و سازمان‌های بین‌المللی متکی کند. از ظرفیت آن‌ها باید استفاده کرد اما ساختار قدرت بین‌المللی به گونه‌ای نیست که در زمان حاضر بتوان برای حفاظت از ایران به آن‌ها امید داشت و از این‌رو باید به توانایی‌های داخلی، انسجام ملی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی و امنیت و قدرت درون‌زای ایران تکیه کرد.

عموم ایرانیان آگاه و میهن‌دوست، روشن‌اندیش و کسانی که دل در گرو امنیت، توسعه، سربلندی و بزرگی ایران دارند؛ و بالاخص صاحبان فکر و اندیشه که با حساسیت و تخصص بیشتری مسائل ایران را بررسی کرده و تاریخ تحولات ایران عزیز را می‌شناسند، امروز مسئولیت بزرگی بر عهده دارند. مسلم است که بسیاری از مردم، و شمار زیادی از اهل اندیشه، دانشگاهیان و فعالان اجتماعی و سیاسی، فعالان اقتصادی و تحلیل‌گران روندهای حکمرانی و اداره کشور، منتقد جوانب مختلف عملکردهای سیاسی و سیاستی جمهوری اسلامی ایران در عرصه داخلی و خارجی هستند. این انتقادات و بی‌توجهی به آن‌ها، سال‌هاست به حد دل‌آزردگی، رنج و دردمندی هم رسیده است. منتقدان بارها به صورت مداوم با ناشنوایی، بی‌مهری و بی‌توجهی صاحبان قدرت نیز مواجه شده‌اند که اگر چنین نشده بود، وضعیت انواع بحران‌ها و مسائل در کشور به شکل حاضر درنمی‌آمد. اما ما معتقدیم حساب این انتقادات درون‌میهنی، وطن‌دوستانه، خیرخواهانه و دلسوزانه، و بی‌توجهی دردسرساز حاکمان به آن‌ها، از حمله دشمن خارجی – هر که باشد - جداست. بالاخص آن‌که در این مورد با حمله دشمنی مواجهیم که در سابقه‌اش جز بی‌توجهی به حقوق ملت‌ها، ویرانگری و خشونت بی‌سابقه چیزی نیست.

ماهیت و غایت حمله کنونی اسرائیل به گونه‌ای است که ما را بر آن داشت تا برای پاسداری از ایران - جانِ جانِ هر ایرانی میهن‌دوست - و به منظور جلوگیری از کامیابی متجاوزان در اجرای نقشه‌های شوم خود بر ضد تمامیت سرزمینی‌مان، رنجش‌ها، نقد‌ها و گلایه‌مندی‌ها را به آینده مؤکول کرده و با پشتیبانی از مدافعان تمامیت ایران عزیز، فرزند زمان خویش باشیم و سهم خویش را در ماندگاری ایران‌ عزیز ادا کنیم.

مردم آگاه ایران نیک می‌دانند که ایران تاریخی و کهنسال ما در طول تاریخ و پیش از این حمله، بارها از سوی متجاوزان رنگارنگ دیگر مورد هجوم‌های وحشیانه قرار گرفته است؛ اما به گواهی تاریخ، ققنوس‌وار سر از خاک و خاکستر برداشته و رویش و زایشی دیگر را تجربه کرده است. ما ایرانیان با هر گرایش و سوگیری سیاسی و فکری را فرامی‌خوانیم که محکم‌تر از گذشته نسبت به حفظ تمامیت سرزمینی، ماندگاری و پایداری ایران حساس باشیم، و در مقابل دشمن خارجی منسجم بمانیم..

ادامه 👇
@uissa1400
#اتحادیه_انجمن‌های_علوم_اجتماعی_ایران