Telegram-канал mpscscience - MPSC Science: Образование

MPSC Science

21 сентября 2025 13:47

महाराष्ट्र गट-क सेवा मुख्य परीक्षा 2024

आज झालेला GS पेपर

जॉइन करा @empsckatta

MPSC Science

16 сентября 2025 09:28

अणूची परिपूर्ण रचना ⚛️

1.अणुचे केंद्रक (Nucleus) 🧲
➤ अणुच्या केंद्रभागी एक भरीव, दाट केंद्रक असते.
➤ केंद्रकाभोवती मोठी पोकळ जागा असते, जिथे इलेक्ट्रॉन परिभ्रमण करतात.
➤ केंद्रकात प्रोटॉन व न्यूट्रॉन असतात; या दोघांना मिळून न्यूक्लिऑन म्हणतात.
➤ अणूत प्रोटॉनची संख्या = इलेक्ट्रॉनची संख्या → अणू विद्युतदृष्ट्या उदासीन (Neutral).
➤ न्यूट्रॉनची संख्या वेगळी असू शकते → त्यामुळे आइसोटोप्स अस्तित्वात येतात.

2.अणुमधील मूलभूत कण 🔬
(अ) प्रोटॉन (Proton) (p⁺)
➤ धन प्रभारित (+1.6 × 10⁻¹⁹ कुलॉम).
➤ केंद्रकात असतो.
➤ शोध: गोल्डस्टेन.
➤ नाव दिले: अर्नेस्ट रदरफोर्ड.
(आ) न्यूट्रॉन (Neutron) (n)
➤ कोणताही प्रभार नसलेला (Neutral).
➤ केंद्रकात असतो.
➤ शोध: जेम्स चॅडविक.
(इ) इलेक्ट्रॉन (Electron) (e⁻)
➤ ऋण प्रभारित (-1.6 × 10⁻¹⁹ कुलॉम).
➤ केंद्रकाभोवती विशिष्ट कक्षांमध्ये परिभ्रमण करतो.
➤ शोध: जे. जे. थॉमसन.
➤ प्रयोग: कॅथोड रे (Cathode Ray) ट्यूब.

3.इतर सूक्ष्म कण 🔍
(अ) पॉझिट्रॉन (Positron)
➤ "धन इलेक्ट्रॉन".
➤ शोध: पॉल डिरॅक व कार्ल अँडरसन.
(आ) न्यूट्रिनो (Neutrino) आणि अँटिन्यूट्रिनो (Antineutrino)
➤ कोणताही विद्युत प्रभार नसतो.
➤ शोध: एन्रिको फर्मी.
(इ) मेसॉन (Meson)
➤ अस्थिर कण, अणुच्या केंद्रकात आढळतात.
➤ शोध: हिडेकी युकावा आणि वॉल्टर हेइटलर.
(ई) अँटिप्रोटॉन (Antiproton)
➤ ऋण प्रभारित प्रोटॉन.
➤ शोध: एमिलिओ सेग्रे व ओवेन चेंबरलेन.
(उ) बोसॉन (Boson)
➤ भारतीय शास्त्रज्ञ सत्येंद्रनाथ बोस यांच्या नावावरून नामकरण.
➤ हिग्स बोसॉन हा सर्वात महत्त्वाचा बोसॉन, कारण तो इतर कणांना वस्तुमान (Mass) देतो.

🔥जॉईन🔥 @MPSCScience