1262
آگاهی‌های سودمند درباره جشن‌های ایرانی و زمان برگزاری آنها بر پایه تقویم رسمی کشور @JASHNHA2
##آموزش_سمنو_هفت_سین
خیلی از ما موقع عید برای تکمیل سفره هفت سین ، از بیرون و به صورت آماده خریداری میکنیم ولی باید این نکته را بدانید فرق بسیاری است بین یک محصول خانگی با یک محصولی که در بازار به فروش میرسد. یکی از این محصولات سمنو است. سمنو دارای خواص زیادی است ولی سمنوهای بازاری از کیفیت مطلوبی برخوردار نیستند و ممکن است مضر نیز باشند. از این رو آموزش سمنو که بسیار هم جالب و نسبتا راحت است را برای شما قرار میدهیم:
مواد لازم برای تهیه سمنو :
1⃣ یک کیلو گندم
2⃣3 کیلو آرد نان سنگک
طرز تهیه سمنو :
گندم را تمیز کرده و بشویید. مدت سه روز آن را در آب خیس کنید و طی این مدت چند بار آب آن را عوض کنید تا نوک گندم جوانه بزند. سپس آن را در دستمالی تمیز و خیس بریزید تا ریشه درآورد. بعد از درآوردن ریشه آن را در چند عدد سینی پهن کرده و پارچه ای خیس روی آن بیندازید تا گندم ساقه نقره ای بزند. بعد گندم نقره ای شده را آسیاب کنید. مقداری آب روی آن بریزید و خوب مخلوط کنید. سپس از صافی رد کنید به طوری که شیره از پوسته گندم درآید. چون شیرینی سمنو از همین شیره سفید رنگ می باشد.
باید دقت کنید که گندم خوب نرم شده و شیره ی آن گرفته شود. آرد را در قابلمه ی مناسبی ریخته و شیره ی گندم را کم کم به آن اضافه کنید تا آرد در شیره حل شده و به صورت مایع رقیقی درآید. ظرف را روی شعله ی اجاق قرار دهید و آن را مرتب هم بزنید تا مایع جوش آمده، کم کم غلیظ شود. مایع سمنو را باید مرتب هم بزنید تا ته نگیرد و مثل حلوا شود. وقتی آب سمنو کشیده شد، آن را کمی تفت دهید و در این مرحله مقداری آب سرد به سمنو اضافه کنید تا کمی رقیق تر و خوش رنگ تر شود. سمنو را در ظرف گردی ریخته و مدت نیم ساعت در فر یا روی اجاق با حرارت ملایم قرار دهید تا دم بکشد. در صورت تمایل می توانید مقداری خلال پسته و بادام به سمنو اضافه کنید. هرگز در سمنو شکر نریزید، زیرا شیره ی گندم به اندازه ی کافی شیرین می باشد. 🌺
📯نکات تغذیه ای : تغییراتی که در یک دانه درحین جوانه زدن رخ می دهد، بسیار جالب است و این مساله است که ارزش تغذیه ای آن را افزایش می دهد.
@noroz_1395
✅ جشن سمنک‌پزی (سمنوپزان) :
✍️ شاهین سپنتا
جشن سمنک‌پزی در تاجیکستان و افغانستان جشنی زنانه در آستانه نوروز است که در آن زنان و دختران جوان یک شب تا صبح را در کنار دیگ سمنو به دست‌افشانی و ترانه‌خوانی می‌پردازند و در حالی که سمنو را هم می‌زنند، آرزوها و نیازهای خود را از خدا می‌خواهند.
سمنو که از جوانه‌های گندم درست می‌شود، پس از پخته‌شدن، بر خوان نوروزی جای می‌گیرد و نماد زن و زمین و زندگی و زایش و نشانی از امشاسپندبانو «سپنتا آرمیتی» فروزه آفریگار یکتاست.
در جشن سمنک‌پزی در افغانستان، زنان و دختران همراه با دف یا دامبک در پای دیگ، ترانه سمنک‌پزی را می‌خوانند. خواندن این ترانه در شب جشن سمنک‌پزی با تفاوت‌هایی در نقاط مختلف متداول است.
در ایران به این جشن «سمنوپزان» می‌گویند و در حدود یک هفته مانده به نوروز برگزار می‌شود. متن ترانه سمنک‌پزی را در ادامه بخوانید و آوای آن را بشنوید:
سمنک در جوش، ما کفچه زنیم
دیگران در خواب ما دفچه زنیم
سمنک نذر بهار است
میله شب‌زنده‌دار است
این خوشی سالی یک بار است،
سال دیگر یانصیب.
سمنک در جوش، ما کفچه زنیم
دیگران در خواب، ما دفچه زنیم
آرزو امشب خروشد
سمنک درخود بجوشد
دلخوشی جامه بپوشد،
سال دیگر یانصیب.
سمنک در جوش، ما کفچه زنیم
دیگران در خواب، ما دفچه زنیم
بی‌شکر شیرینی دارد
خود به خود رنگینی دارد
طعم خوش چون فرینی دارد،
سال دیگر یانصیب.
سمنک در جوش، ما کفچه زنیم
دیگران در خواب، ما دفچه زنیم
خوش نمايد رو به جوشش
ديدنى باشد خروشش
ساجقك دارد به دوشش
سال ديگر يا نصيب
سمنک در جوش، ما کفچه زنیم
دیگران در خواب، ما دفچه زنیم
پی نوشت: سمنک=سمنو/ میله=جشن/ کفچه زدن=دست زدن/ دفچه=دف کوچک/ یا نصیب= خدا نصیب کند، انشاالله/ فرینی=فرنی/ ساجقک= اشاره به چسبندگی سمنو همچون آدامس یا ساجق در گویش اهل افغانستان.
@SHAHINSEPANTA
@JASHNHA2
☘️به مناسبت ۲۳ اسفندماه:
🌱 سمنوپزان، جشنی زنانه به پیشواز نوروز
✍️ شاهین سپنتا
سَمَنو، خوراکی شیرین است که از جوانه‌های تازه نیش‌زده گندم و آرد، معمولا یک هفته پیش از نوروز ( 23 اسفندماه) در جشن زنانه سمنوپزان به دست زنان و دختران پخته می‌شود و به نشانه امشاسپندبانو سپندارمذ یا اسفند، نماد زن، زایش و زندگی بر سفره هفت‌سین (نماد زمین) گذاشته می‌شود.
☘️ توی سومنک در تاجیکستان
سمنو را تاجیک ها، سُمَنَک/ سومنک گویند و در برخی مناطق تاجیکستان به جشن سمنوپزان «توی سُمَنک» گویند. در تاجیکستان حضور مردان در هنگام پختن سمنک جایز نیست و باور دارند با بودن مردان سمنک خراب می‌شود. در تاجیکستان در شب پختن سمنک در تمام شب جشنی واقعی برپاست و رقص و سرود و موسیقی در فضای باز طنین می افکند؛ زنان داستان می گویند، دایره می‌نوازند، می‌رقصند، ترانه می‌خوانند که تا صبح بیدار بمانند و پیش از سپیده دم آتش زیر دیگ را خاموش می‌کنند.
☘️ میله سمنک در افغانستان
در افغانستان سمنو را سَمَنَک گویند و تاجیک های آن کشور به جشن سمنوپزان، «میله سمنک» گویند که پرشکوه، گسترده و همگانی برپامی شود. به باور عامه، پختن سمنک نه تنها نذر برآمدن مرادهاست بلکه با خود خیر و برکت به ارمغان می‌آورد. ساز، سرود، رقص، ترانه، شوخی، خنده و شادی در تمام طول جشن ادامه دارد و زنان و دختران ترانه معروف میله سمنک را همراه با دف یا تنبک می‌خوانند:
سمنک در جوش، ما کفچه زنیم
دیگران در خواب، ما دفچه زنیم
سمنک نذر بهار است
میله (جشن) شب‌زنده‌دار است
این خوشی سالی یک بار است،
سال دیگر یا نصیب ...
☘️ حلوای اصفهان در جمهوری آذربایجان
در اران یا جمهوری آذربایجان مردم به سبزه، سمنو می گويند که در زبان آن ها به معنای جوانه گندم است. مردم جمهوری آذربایجان به خوراکی که از سمنو یا جوانه تازه نیش کشیده درست می‌شود «اصفهان حلواسی» يا «حلوای اصفهان» و یا «حلوای سمنی» گویند و نام «حلوای اصفهان» نشان می‌دهد که به احتمال زیاد شیوه پخت سمنو را با واسطه‌ای از اصفهانی‌ها آموخته‌اند.
مردم جمهوری آذربایجان نیز سمنو یا به گفته خودشان «حلوای اصفهان» را پیش از نوروز پخته و آن را به نشانه برکت و باروری بر سفره نوروزی می‌گذارند. در بین مردم آذربایجان سمنو نشانه تداوم نسل است و آن را بین زنانی که دارای فرزند نمی‌شوند، می‌گردانند.
☘️ جشن سمنو در ترکمستان و ازبکستان:
اصلی‌ترین غذای نوروز ترکمنستان، سمنی یا سومِلِک است و با شیرینی سوملک، شیرینی را در سال نو به خانه می‌آورند. پختن سمنو در بین ازبک‌ها هم مرسوم است و به آن «سُمَلَک» می‌گویند. در این جشن در سراسر ازبکستان زنان و دختران به تهیه سملک می پردازند.
☘️ جشن سمنو در قرقیزستان:
در قرقیزستان نیز به سمنو، سومولوق یا سومولوک می‌گویند. استفاده از این سین در هنگام سال نو در قرقیزستان نشانه تحمل سختی‌های پیش‌رو تلقی می‌شود و مردم این کشور آن را تمرینی برای مقابله با مشکلات می‌دانند زیرا تهیه «سومولوق» زحمت و صبر زیادی را می‌طلبد./.
👈 گزیده این جستار، برای نخستین‌بار در ماهنامه گردشگری سپاهان (کوله) شماره اسفندماه ۹۷ منتشر شد و متن کامل‌تر آن در تارنگار ایران‌نامه به نشانی زیر در دسترس است.
http://drshahinsepanta.blogsky.com/
@shahinsepanta
🌸 کودکانِ شاد ایران
🧑🤝🧑کودکانه‌ای برای جشن‌های ایرانی
🎤 اجرا: پریسا نیاجلیلی
🎸 گیتار: مهدی نیاجلیلی
🌿 سروده: شاهین سپنتا
@jashnha2
🌿 کمتر از دوسال است که در پژوهشی جشن فراموش شده و کهن گلدان را با جزئیاتی بیشتر از آنچه تاکنون می دانستیم، معرفی کردم و چقدر جای خوشحالی است که نوباوگان میهن در ویدئوهایی که به دستم رسید به فرخندگی این جشن، گل و گیاه کاشتند و با درک درست از مفاهیم ژرف این آیین کهن، آن را باز زنده‌سازی کردند.
این رویداد نشان داد که با شکیبایی و کار فرهنگی می‌توان به نوزایی فرهنگ ایران دست یافت و نسل نواندیش و دوستدار فرهنگ ایران را پرورش داد و البته مربی این نوباوگان، سرکار خانم ماندانا مهدیخوانی و دیگر آموزگاران نیک‌اندیش در سراسر میهن در تحقق این مهم نقش به‌سزایی داشته و دارند.
🌿 شاهین سپنتا
@jashnha2
🌸 به فرخندگی ۲۰ اسفندماه، جشن گلدان، در آستانه بهار و نوروز.
✍️ شاهین سپنتا
از دیرباز و در چهارگوشه ایران‌زمین، جشن‌های متنوعی در طول سال برگزار شده است. برخی از این جشن‌ها همچنان در میان مردمان زنده‌اند و هنوز با دگرگونی‌هایی برپا می‌شوند.
بیرونی، در آثارالباقیه آنجا که به گاهشماری اهل خوارزم می‌پردازد به مناسبت‌های ماه دوازدهم یا «اسپندارمجی» از گاهشماری خوارزمی می پردازد، می‌نویسد: روز بیستمش، روز اینجه باشد و «تفسیره الاصیصه».
از سخن بیرونی درباره برپایی جشن یا مناسبتی با نام اینجه در بین مردمان خوارزم چند نکته دریافت می شود:
نخست: این جشن در منطقه خوارزم، خاستگاه ایرانیان، جشنی شناخته شده بوده است.
دوم: بربنیان گاهشمای خوارزمی این جشن در روز 20 از ماه آخر سال خوارزمی یا « اسپندارمجی» برابر با ۲۰ اسفندماه یعنی ده روز مانده به نوروز برگزار می‌شده است، پس یکی از جشن های پیشواز نوروز بوده است.
سوم: اگرچه امروز ریشه واژه «اینجه» برما آشکار نیست اما خود بیرونی که از مردمان خوارزم بوده و به زبان خوارزمی تسلط داشته و آن را شاخه‌ای از درخت تناور ایران باستان می‌داند، در تفیسر این واژه از عبارت عربی «الاصیصه» استفاده می‌کند.
در فرهنگ واژگان عربی در شرح أَصِيص آمده است: آنچه از ظرف‌ها كه شكسته شده باشد، گلدان كه در آن نهال يا درخت گل بكارند.
در لغت نامه دهخدا هم در شرح «اصیص» آمده است: ظرف شکسته و به قولی نیم سبویی که در آن ریاحین کارند. نیم خُم. گلدان. آوند شکسته یا آن نصف سبوست که در آن ریاحین کارند. در لغت‌نامه در شرح «نیم‌خُم» اصیص را همان نیم‌خُم یا گلدان سفالین داند که در آن شاهسپرم کارند.
و در شرح شاهسپرم می‌نویسد: «شاه اسپرغم نوعی از ریحان که برگ خرد دارد و به غایت خوشبوست. و در صیدنه ابوریحان بیرونی مسطور است که اسپرغم اسم مطلق ریحان است. شاهسپرم نام یکی از اقسام ریحان است که برگ خرد دارد و به غایت خوشبوست و آن را شاسپرم نیز گویند. و اسپرغم و صور دیگر آن هر گیاه و میوه خوشبوست نه گل، و ترجمه آن ریحان است.»
پس چنان‌که روشن شد، مردمان خوارزم در روز بیستم از اسفندماه بر بنیان سنتی کهن به پیشواز نوروز می‌رفتند و در کوزه گلدان‌های سفالی که همان «إصيص الزهور» عربی یا به تعریف دقیق‌تر نیم‌خُم باشد، شاهسپرم می‌کاشتند.
ابوریحان بیرونی خود در کتاب «صیدنه» گل شاه اسپرم را یکی از گیاهان خوشبو می‌داند و می‌گوید که عرب‌ها آن را «ریحان» می‌نامند.
برای کاشت ریحان داخل گلدان باید بذر ریحان را یک تا دو روز قبل از کاشت در مقداری آب ولرم خیساند تا خوب متورم شوند، سپس گلدان مناسب سفالی با ارتفاع ۱۵سانتی متر انتخاب و با مخلوط خاک باغچه و خاکبرگ پر کرده و دانه‌ها را از آب بیرون اورده و نم آنها را با یک پارچه می‌گیریم. سپس دانه‌ها را در روی خاک پاشیده و روی آنها را با یک لایه خاک نرم می‌پوشانیم، سپس سطح گلدان را هر روز دو تا چهار بار آب میدهیم و دو تا پنج روز در جای گرم قرار میدهیم؛ پس از سبزشدن دانه‌ها باید نور کافی به سبزی‌ها برسد.
پس می‌توان پذیرفت که در جشن گلدان عموما به کاشت شاه اسپرم (ریحان) به صورت خاص یا کاشت انواع سبزه و گل‌های خوشبو به صورت عام می‌پرداختند.
کاشت سنبل و گذاشتن گلدان گل سنبل بر سفره هفت‌سین نیز یکی از سنت‌های نوروز است. به گواهی بندهش، گل سنبل نماد ایزد بهرام، تجسمی از نیروی شکست‌ناپذیر و پیروزی‌بخش است. پیروز همچنین صفت همیشگی نوروز است. گل همچنین نماد بهار طبیعت است.
در سال‌های اخیر کاشتن گل «شب‌بوی معمولی» بیشتر از سنبل متداول شده است که به نظر می رسد علت آن کشت آسان‌تر، بهای کمتر، نیاز به مراقبت کمتر، ماندگاری بیشتر، تنوع رنگ و عطری به مراتب بیشتر نسبت به سنبل است. البته گل‌های رنگارنگ لاله و پامچال نیز دوستداران خود را دارند و بر سر سفره‌های نوروزی گذاشته می‌شوند.
پس بر پایه آنچه گفته شد، جشن گلدان در خوارزم، جشنی بهاری در بیستم اسفندماه و در آستانه نوروز ویژه کاشت گل‌ها و گیاهان خوشبو بوده است و به نظر میرسد که سنت کاشت انواع سنبل و شب بو و دیگر گل‌های بهاری که اکنون در سرزمین‌های ایرانی در آستانه نوروز متداول است، تداوم همان سنت کهن یعنی جشن گلدان باشد.
👈 متن کامل این جستار برای نخستین بار در ماهنامه گردشگری سپاهان (کوله) شماره اسفندماه ۹۷ منتشر شده و سپس در تارنگار ایران نامه به نشانی زیر در دسترس خواهد بود.
http://drshahinsepanta.blogsky.com/
@shahinsepanta
@jashnha2
🌿 به فرخندگی جشن گلدان، ۲۰اسفندماه، پریا خرده‌گاه، ۱۳ساله از تهران و عضو زنبورک انجمن هوای پاک کندو، از مدادهای کاشتنی می‌گوید.
@jashnha2
🌿جشن‌گلدان، ۲۰ اسفندماه، فرخنده‌باد.
👈 با سپاس از سرکار خانم قشلاقی که این پامچال‌های زیبا را فرستادند.
@jashnha2
🎵 نام ترانه: سمنو
◀️ خواننده: محمد منتشری
☘ جشن سمنوپزان، ۲۳ اسفندماه، فرخنده باد.
@IRANI_TARANEH
@JASHNHA2
@DEl_NAWAZ
🎵 نام ترانه: میله‌سمنک (سمنوپزان)
◀️ اجرا: زنان و دختران افغانستانی
☘ جشن سمنوپزان، ۲۳ اسفندماه، فرخنده باد.
@IRANI_TARANEH
@JASHNHA2
@DEl_NAWAZ
🌸 کودکانِ شاد ایران
🧑🤝🧑کودکانه‌ای برای جشن‌های ایرانی
🎤 اجرا: لیلی کریمی‌نسب
🌿 سروده: شاهین سپنتا
@jashnha2
☘️ حاجی‌فیروزها، پیک‌های بهاری، در آستانه نوروز ۱۴۰۰. تهران.
@jashnha2
🌿 فرزام ۸ساله، پرهام ۶ساله و النا ۱۲ساله از تهران، با کاشت دانه ریحان، جشن گلدان، ۲۰ اسفند۹۹ را گرامی داشتند.
@jashnha2
🌿 به فرخندگی جشن گلدان، ۲۰ اسفندماه، پریا خرده‌گاه، ۱۳ساله از تهران و عضو زنبورک انجمن هوای پاک کندو، از تاریخچه جشن گلدان و کاشت سنبل می‌گوید.
@jashnha2
🌿جشن‌گلدان، ۲۰ اسفندماه، فرخنده‌باد.
👈 با سپاس از دوست گرامی آقای صبا‌سلیمانی که این عکس را در اختیار کانال جشن‌های ایرانی قرار دادند.
@jashnha2