1262
آگاهی‌های سودمند درباره جشنهای ایرانی و زمان برگزاری آنها بر پایه تقویم رسمی کشور @JASHNHA2
🌻 شله‌زرد، ویژه جشن آذرگان، ۹ آذرماه.
@JASHNHA2
@JASHNHA2
🌸 جشن آذرگان (۹ آذرماه) گرامی باد.
✍ شاهین سپنتا
🔥 جشن آذرگان (آذر جشن) یک جشن ایرانی است که بر بنیان تقویم رسمی کشور در روز ۹ آذرماه (روز آذر از ماه آذر) برگزار می‌شود.
🔥 آذر یا آتش یکی از چهار پدیده طبیعی ستوده، زندگی بخش و پاک‌آور در فرهنگ ایران یعنی آب، آتش، هوا (باد) و خاک است.
🔥 آذر یا آتش نماد نور و روشنایی و نشانه روشنایی پروردگار یا آذر اهورایی در جهان هستی و در تن و روان ماست.
🔥 آذر، نام نهمین ماه از سال و نهمین روز هر ماه درگاهشماری خورشیدی است.
🔥 از آیین‌های جشن آذرگان، پاکیزگی و آراستگی تن و تنپوش، نیایش پروردگار، افروختن آتش در آتشدان یا شمع‌دان همراه با بوی‌های خوش عود و کندر و صندل و اسپنددانه، گستردن سفره با خوراکی‌های سنتی و آیینی، و شادمانی همگانی است.
🔥 گل ویژه جشن آذرگان، گل آذرگون است.
🔥 می‌دانیم که آذر یا آتش یکی از نمودهای انرژی است که نور و گرما به زندگی همه زیست‌مندان می‌بخشد.
◀️ پاسداشت آتش از دیرباز بخشی از فرهنگ ایران بوده است.
پاسداشت آتش، افزون بر جنبه نمادین یعنی ستایش نور الهی و یا آذر اهورایی، در زندگی روزانه نیز به صورت پاسداشت همه صورت‌های مختلف انرژی نمود می‌یابد.
◀️ می‌دانیم که امروزه دانشمندان به استفاده از «انرژی‌های پاک« و «بهره‌وری در مصرف انرژی» تاکید فراوان دارند و بر این پایه همان‌گونه که به پاسداشت و حفاظت از منابع آب و خاک و هوا و نیالودن آنها تاکید می‌کنند به استفاده بهینه و بجا از منابع انرژی نیز تاکید دارند و این جلوه‌ای زیبا و پیامی نهفته در ژرفنای جشن آذرگان است.
👈 از خوراکی‌های سنتی ایرانی که برای جشن آذرگان مناسب هستند می‌توان به شله‌زرد و لبوی داغ اشاره کرد.
@JASHNHA2
🔺رسم‌ها و آیین‌های ریشه‌دار مردمان
🔹بی‌شک آنچه مردمان هر دیار را همبسته و مهربان نگاه می‌دارد همانا آداب و رسوم و آیین‌‌هایشان است. این آیین‌ها در طول قرون شکل گرفته‌اند و خیلی ساده توسط مردم برگزار می‌شوند تا زندگی جریان خود را طی ایام و فصول جاری بدارد و پایدار بماند. از همین رو بود که وقتی چند شب پیش صدای میراث نوشت: «شورای عالی انقلاب فرهنگی نامهای کهن «شب یلدا» و «چهارشنبه‌سوری» دو جشن باستانی ایرانی‌ها را در تقویم رسمی کشور تغییر داد»، این خبر با واکنش‌های فراوان مواجه شد. براساس تصویب این شورا، مقرر شد از سال ۱۴۰۳ دو آیین ایرانی شب یلدا در آخرین شب آذرماه، به عنوان «روز ترویج فرهنگ مهمانی و پیوند با خویشان» و سه‌شنبه آخر سال که زمان برگزاری آیین باستانی چهارشنبه‌سوری است به عنوان «روز تکریم همسایگان» در تقویم رسمی کشور ثبت شود. البته ظاهرا از این عناوین به صورت «تکمیلی» استفاده خواهد شد. هر چه بود، همه کمی جا خوردیم. بعضی‌ها هم به طنز برگزار کردند.
🔻یادداشت ترانه یلدا را اینجا بخوانید:
https://www.sharghdaily.com/fa/tiny/news-905754
@sharghdaily
sharghdaily.com
☀️یلدا در فهرست میراث جهانی ثبت شد.
🌿 خوشبختانه اعلام شد که جشن یلدا در فهرست میراث جهانی ثبت شد.
این خبر خوبی است که سالها آرزوی تحقق آن را داشتیم.
سالها پیش، برای ثبت جشن یلدا در تقویم رسمی کشور، پژوهش و پیشنهادی در تاریخ ۲۸ آذرماه ۱۳۸۶ تهیه کردم که به تائید ۴۶ سازمان غیردولتی دوستدار میراث فرهنگی و طبیعی از سراسر کشور رسید و با امضای دیده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبیعی ایران به دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی فرستاده شد. در پاسخ به آن نامه و در خردادماه سال ۱۳۸۷ «منصور واعظی» دبیر شورای فرهنگ عمومی وقت در نشستی مطبوعاتی، خبر تصویب این پیشنهاد را در شورای فرهنگ عمومی اعلام و اضافه کرد که این مصوبه برای افزودن به تقویم سال ۱۳۸۸ خورشیدی باید در شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز به تائید و تصویب نهایی برسد. در نهایت این پیشنهاد در نشست ۶۲۸ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاریخ یکم امردادماه ۱۳۸۷ به تصویب نهایی رسید و اکنون در تقویم ایرانیان، در ذیل تاریخ ۳۰ آذرماه عبارت «شب یلدا» البته بدون پیشوند «جشن» یا «جشن ملی» درج‌شده است.
در آذرماه سال ۱۳۸۶ نیز و در زمانی که مسوول کمیته جشنهای ملی بنیاد جهانی پاسارگاد بودم، به همراه پرونده‌ای که برای جشن یلدا آماده کردم، در نامهای به مدیرکل یونسکو به تاریخ ۱۷ دسامبر ۲۰۰۷با امضای شاهین سپنتا (مسئول بخش جشنهای ملی و تاریخی در بنیاد میراث پاسارگاد) و تورج پارسی (مسئول بخش تاریخ و ایران‌شناسی) خواستار ثبت «یلدا» در فهرست میراث معنوی جهانی شدیم اما از آنجا که درخواست ثبت میراث باید از رهگذر دولت‌ها به یونسکو ارسال شود، پرونده ارسالی ما در دستور کار یونسکو برای ثبت قرار نگرفت. بااین‌همه، از همان سال و با همان اقدام ما، سازمان میراث فرهنگی وقت برای ثبت جهانی یلدا زیر فشار افکار عمومی قرار داد. تا نهایتا امسال این آرزوی دیرینه محقق شد.
امیدوارم همه ما بتوانیم از این ظرفیت ارزشمند برای حفظ فرهنگ و هویت ملی و توسعه گردشگری استفاده کنیم.
@shahinsepanta
🌞 تاریخچه ثبت شب یلدا در تقویم رسمی کشور پس از انقلاب.
@shahinsepanta
🌿 در سخنان آغازین نشست اخیر گروه فرهنگی ایرانشهر به اهمیت جشنهای ایرانی به عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان هویت ایرانی اشاره کردم و ضرورت توجه به پاسداشت آنها را از سوی مردم و نهادهای فرهنگی یادآور شدم.
@shahinsepanta
💠 برگرفته از برگه شاهین‌سپنتا در شبکه ایکس، بازتاب‌دهنده دیدگاه‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی.
@shahinsepanta
✅ پاسخ به پرسش ها درباره کورش بزرگ و روز کورش: (بخش دوم)
✍️ شاهین سپنتا
👈 3- ﭼﺮﺍ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻭ ﺍﺩﺑﯿﺎﺕ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻧﺎﻣﯽ ﺍﺯ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﻧﯿﺴﺖ؟؟؟ ﺳﻌﺪﯼ ﺣﺎﻓﻆ ﻭ ﺩﯾﮕﺮ ﺷﻌﺮﺍ،ﻧﺎﻣﯽ ﺍﺯ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﮐﺒﯿﺮ ﻧﺒﺮﺩﻥ؟؟؟ ﻣﮕﺮ ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺳﺘﺎﯾﺶ ﻭ ﺑﺰﺭﮔﯽ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ؟! ﭼﺮﺍ ﺣﺘﯽ ﻓﺮﺩﻭﺳﯽ ﮐﻪ ﮐﺘﺎﺑﺶ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺷﺎﻫﺎﻥ ﺍﺳﺖ، ﻧﺎﻣﯽ ﺍﺯ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﻧﺒﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ؟؟؟ ﻓﺮﺩﻭﺳﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺷﺎﻫﺎﻥ ﻭ ﺣﮑﻮﻣت‌هاﯾﯽ ﻗبل‌تر ﺍﺯ ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﯿﺎﻥ ﻭ ﺑﻌﺪﺗﺮ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩﻩ، ﯾﻌﻨﯽ ﻧﻤﯽ ﺩﻭﻧﺴﺘﻪ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﭼﻪ ﮐﺴﯿﻪ؟؟؟
✅ مرجع شاهنامه فردوسی و دیگر متون ادب فارسی و عربی که به شاهان ایران پیش از اسلام پرداخته‌اند، کتاب خداینامک دوران ساسانی است که به دلایل دینی و سیاسی دوران ساسانی، به بخش‌هایی از تاریخ ایران در آن پرداخته نشده است. نه تنها نام کورش بلکه نام بسیاری دیگر از پادشاهان دوران هخامنشی و اشکانی نیز که هزاران سند تاریخی از سکه تا سنگ‌نگاره و ... درباره آنها در دسترس هست، در شاهنامه و دیگر متون ادبی نیست. متون ادبی همچون دیوان اشعار شاعران همان گونه که از نامشان پیداست متون مستند تاریخی نیستند، البته ممکن است از تاریخ یا کتاب‌های مثل شاهنامه نیز تاثیر بپذیرند یا نپذیرند.
با این حال نام کورش در سنگ نوشته‌ها و متون تاریخی متعدد آمده است. در سنگ‌نبشته‌های هخامنشی که به خط و زبان پارسی باستان نگاشته شده‌اند، نام كورش بزرگ به صورت «کورو» یا «کوروش» و در صیغهٔ مضافٌ‌الیه «کورائوش» آمده است. در نسخهٔ عیلامی اين سنگ‌نبشته‌ها، نام كورش به شكل «کوراش» ذكر شده است. در متون اکدی نيز نام «کورِش» نوشته شده‌است. نام كورش در تورات به صورت «کورُش» و «کورِش» ضبط شده است. به كورش در زبان یونانی «کورُس» می‌گفته‌اند که همین نام با اندکی اختلاف در اروپا «سایروس» یا «سیروس» خوانده می‌شود و اين نام از سده هاي پيش متداول بوده است. از تاریخ نگاران اسلامی، ابوالفرج بن عبری در کتاب «مختصر الدول» نام «کورُش» را ذكر كرده است. ابوریحان بیرونی در «آثار الباقیه عن القرون الخالیه» نام كورش شاه را «کورُش» نوشته است. مسعودی در «مروج‌الذهب و معادن‌الجوهر» نام «کورُس» را به كاربرده است. طبری در «تاریخ الرسل و الملوک» نام «کِیرُش» را براي كورش بزرگ یاد كرده است. ابن‌اثیر در «الکامل فی التاریخ» نيز نام «کِیرُش» را به كار برده است. حمزه اصفهانی در «تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیا» ، نام كورش بزرگ را به شكل«کوروش» نوشته است. مسعودی نام «کورش» در کتابش نوشته است. ابن خلدون، نيز نام كورش بزرگ را به شكل «کورش» ثبت و ضبط كرده است. در برخي تفسیرهای قرآن نيز با تاثیر از عهد عتیق، نام كورش بزرگ، به صورت «کورِش» ضبط شده است. در شعري عربی از «وافر» درباره کوروش که سمعانی، محدث قرن ششم هجری در «الانساب» بازگو کرده، آمده است: " و بیت المقدس المعمور/ بیت ورثناه عن المتقدمینا / بناه کورش البانی المعالی/ بامر الله خیر الآمرینا. " یعنی : (بیت‌المقدس، این خانه آباد را ما از پیشینیان خود به میراث بردیم. کورش ... آن را بنا نهاد...)
در حدیثی از پیامبر گرامی اسلام (ص) نیز درباره کورش بزرگ آمده است: "خداوند به یکی از ملوک ایران که مؤمن بود و نامش کورش بود، وحی کرد که پیامبران بنی اسرائیل را نجات دهد."
همچنین شمار بسیار زیادی از صاحب‌نظران حوزه و دانشگاه ایرانی و عرب در تفاسیر آیات ۸۲ تا ۹۵ سوره کهف قرآن مجید، بر انطباق روایات مربوط به کورش بزرگ و ذوالقرنین تأکید کرده‌اند، و به جایگاه کورش بزرگ یا ذوالقرنین از منظر قرآن اشاره نموده‌اند.همچنین در بخشی از حدیث معتبر موسوم به لوح حضرت فاطمه (ع) از عبد صالح خداوند ذوالقرنین (کورش بزرگ) به عنوان بنیان‌گذار طوس/توس نامبرده شده و می‌دانیم که در دورهٔ هخامنشیان شهر توس یکی از پایتخت‌های ایالت پارت در شمال شرقی و همچنین یکی از شانزده سرزمین مهم و مقدسی بوده که در کتاب دینی ایرانیان اوستا از آن به نام «اُوروِ» یاد شده‌است.
@SHAHINSEPANTA
منش کورش بزرگ، نویدبخش آزادی، حقوق بشر و صلح جهانی
✍ شاهین سپنتا
کورش بزرگ در سرزمین مهر دیده به گیتی گشود و در این سرزمین بالید. در سرزمینی که آیین مهر هزاران سال در رگ و ریشه مردمانش جاری بوده و هست و به بخش‌های گسترده‌ای از جهان گسترش یافت.
در روزگارانی که حاکمان ستم پیشه به شمار بی‌گناهانی که در کشورگشایی‌ها می‌کشتند، می‌نازیدند، منشور آزادی‌بخش کورش بزرگ، نویدبخش آزادی ملت‌ها شد و مردمان سرزمین‌هایی که تشنه صلح و عدالت بودند یکی پس از دیگری دروازه‌های سرزمین خود را بر روی کورش و یارانش که پیام‌داران صلح و دوستی جهانی بودند، گشودند و چنان شد که آوازه «کورش بزرگ» به عنوان فرزند برومند فرهنگ ایران، به عنوان بزرگترین ناشر حقوق بشر در سراسر جهان آن روزگاران پیچید و دوست و دشمن جایگاه بلند او را در گسترش عملی و فکری حقوق بشر در جهان ستودند.
مشعل حقوق بشری که کورش بزرگ برافروخت هنوز نیز روشنی‌بخش زندگی ملت‌های سیه‌روز و دربند است.
بی‌گمان همگرایی همه‌جانبه همه اقوام و تیره‌های ایرانی زیر یک پرچم از بزرگترین دست‌آوردهای هنر رهبری کورش بزرگ است.
گرچه همواره پیوندی ناگسستنی بین اندیشه‌های کورش با مردمان سرزمین مهر وجود داشته و دارد، اما منش کورش بزرگ از همان روزگاران تا امروز دشمنانی نیز داشته و دارد و با ستیزه جویی‌های بیگانگان و دست‌نشاندگان آنان رو در رو بوده است.
به سخن دیگر، کسانی که در آن زمان یا امروز در صف اول مرزبندی و ستیز با منش کورش بزرگ بوده و هستند، آنانند که یا پرچم وحدت و همبستگی ملی را که کورش در این فلات پهناور گسترد مانع پندارهای جدایی‌خواهانه خود می‌دانند و یا اندیشه‌های بنیادین حقوق بشری کورش بزرگ را در ستیز با خودکامگی و سلطه سیاسی، فرهنگی و مذهبی خود می‌یابند.
پس چنین می‌نماید که همچنان بهترین راه ستیز با خودکامگان و دشمنان همبستگی ملی، گسترش اندیشه‌های صلح‌جویانه کورش بزرگ و الگوبرداری از روش او در توسعه بنیان‌های حقوق بشر و همگرایی مردمان زیر ستم است و این همان منشی است که آزادی خواهان در ایران امروز پیوندی تنگاتنگ با آن دارند و الگوی جنبش‌های مدنی خویش ساخته‌اند.
گرامیداشت روز جهانی کورش بزرگ در ایران و سراسر جهان، بهترین پیش‌برنده و راهگشای جنبش‌های آزادی‌خواهی برای دست یابی به جامعه‌ای مردمسالار است.
هفتم آبان‌ماه، سالروز صدور منشور حقوق بشر کورش بزرگ بر همه ایرانیان آزاده و دوستداران صلح جهانی فرخنده باد.
@shahinsepanta
🌿 به فرخندگی جشن مهرگان ۱۶ مهرماه ۱۴۰۲، در جمع شماری از دوستداران اصفهان و جشنهای ایرانی درباره « پیوندهای تاریخی اصفهان و جشن مهرگان» سخن گفتم و به ضرورت پاسداشت جش‌های ایران به عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان هویت ایرانی تاکید کردم.
این برنامه به همت خانه صفوی، زنجیره فرهنگی ایوان، و انجمن دوستداران اصفهان برگزارشد.
@shahinsepanta
💠 در آستانه ۱۳ شهریورماه، یادروز دانشمند بزرگ ایرانی ابوریحان بیرونی، درباره نماد نجومی اصفهان گفت‌و‌گویی داشتم با سرکار خانم یاسمین مهندس سلیمیان در آکادمی خرد و نوآوری که به کوشش استودیو بُلد تهیه و منتشر شد. نسخه کامل این گفت‌و‌گو را در اینجا می‌توانید ببینید.
@shahinsepanta
@jashnha2
.
🌸 جشن شهریورگان (۴شهریورماه)
.✍ شاهین سپنتا
✅ «شهریور»، به معنای «شهریاری آرمانی»، در گات‌ها (سرودهای زرتشت) یکی از فروزه‌های اهورامزدا و در اوستای نو یکی از امشاسپندان است و او را مینوی جوانمردی نیز خوانده‌اند.
.
✅ در گاهشماری ایرانی، ششمین ماه سال و چهارمین روز از هر ماه «شهریور» نام دارد، از این‌روی در روز شهریور از شهریورماه یا چهارم شهریورماه «جشن شهریورگان» را برپا می‌کنیم.
.
✅ جشن #شهریورگان پیوندی نیز با استوره نبرد نخستین انسان (کیومرث)، با اهریمن دارد. در این استوره، کیومرث با یاری امشاسپند شهریور بر اهریمن پیروز شده و دوران پیروزی و شهریاری بشر بر زمین آغاز می‌شود.
.
✅ روز جشن شهریورگان از سوی انجمن موبدان به نام «روز پدر ایرانی» یا «روز مرد» نامگذاری شده است.
.
✅در اندرزنامه «آذرپاد مهر اسپندان» نیز آمده است: «در شهریور روز شاد باش زیرا که شادی ویژه مردمانی ست که شهریار گزیده خوب داشته باشند.»
🌿 در کتاب پهلوی «بندهش»، آنجا که «درباره چگونگی گیاهان» سخن به میان می‌آید، از میان گل‌ها، «شاه اِسپَرغم» یا ریحان یا نازبو ویژه شهریور معرفی شده است.
@jashnha2
🌳 جشن امردادگان ( هفتم امردادماه) فرخنده باد:
✍️ شاهین سپنتا
.
🌿 «اَمُرداد» در فارسی، در اوستا «اَمِره‌‌تات» و در پهلوی « اَمُردات» به معنی «جاودانگی و بی‌مرگی» و در گات‌ها (سرودهای زرتشت) یکی از فروزه‌های اهورامزداست.
.
🌿 پنجمین ماه از سال و هفتمین روز از هر ماه «امرداد» نام دارد.
.
🌿 به فرخندگی هم‌نامی روز و ماه به نام امرداد و بزرگداشت جایگاه آن در اندیشه ایرانیان، روز هفتم امردادماه هرسال جشن امردادگان برگزار می‌شود.
.
🌿 امرداد، نماد سرزندگی، نوزیستی و جوانی همیشگی است؛ از این روی در بندهش آمده است: « امرداد بی‌مرگ سرور گیاهان بی‌شمار است؛ زیرا او را به گیتی، گیاه خویش است... اگر کسی گیاه را رامش بخشد یا بیازارد، آن گاه امرداد از او آسوده یا آزرده بود...».
.
🌿 دستور «داراب پالن» در منظومه «فرضیات‌نامه» از آیین‌های شاد در بوستان و گلستان و باغ و دشت و رسیدگی به آنها به هنگام «امرداد روز» سخن می‌گوید و «مسعود سعد سلمان» نیز شادکامی در امردادماه را سپارش می‌کند.
.
🌳 ویژگی برجسته جشن #امردادگان، بزرگداشت درختان و گیاهان - نماد سرسبزی زمین- و یادآورنده خویشکاری انسان‌ها در پاسداشت آن هاست.
از آنجا که جنگل ها گنجینه های ارزشمند گونه های مختلف گیاهی به شمار می روند و در سال های اخیر در معرض آسیب های فراوان و تخریب گسترده قرار گرفته اند، با در نظر گرفتن ضرورت پاسداشت این سرمایه های تکرار نشدنی ملی، پیشنهاد شد که این روز به عنوان «روز ملی پاسداشت جنگل‌ها» نامگذاری شود.
.
🌼 در بندهش، آنجا که «درباره چگونگی گیاهان» سخن به میان می‌آید، از میان گل‌ها، «چمبگ/ زنبک / زنبق» گل ویژه امرداد معرفی شده است که برپایه دانش گیاه شناسی منظور از آن گل Hemerocallis lilio-asphodelus است که در ایران با نام «زنبق زرد» یا «زنبق رشتی» شناخته می‌شود.
@SHAHINSEPANTA
@JASHNHA2
⬅️ خاستگاه:
http://drshahinsepanta.blogsky.com/1390/05/05/post-642/
🏹 جشن تیرگان فرخنده باد!
✍️ شاهین سپنتا
در گاهشماری ایرانی، سیزدهمین روز هر ماه و چهارمین ماه هر سال به نام «تیر» خوانده می‌شود و به فرخندگی هم‌نامی روز و ماه به نام ایزد تیر و بزرگداشت جایگاه آن در اندیشه ایرانیان، روز سیزدهم تیرماه «جشن تیرگان» یا «تیرو جشن» برگزار می‌شود.
در منابع ایرانی، برای برگزاری جشن تیرگان سه انگیزه اصلی را برشمرده‌اند که هریک ناظر بر تعریفی از واژه «تیر» است:
نخست: اختر یا ستاره تیر
دوم: اپاختر یا سیاره عطارد یا تیر
سوم: تیر که از کمان رها کنند.
یک) تیرگان و ستاره تیر: «تیر» یا «تِشتر» در فارسی، همان «تیشتر» در پهلوی و «تیشتریه» در اوستاست که نام ایزدستاره‌ای سپید و درخشنده است. تیر یا تشتر که درخشان‌ترین ستاره آسمان شبانه است در استوره‌های ایرانی، ایزد باران و ترسالی است و سرود ستایش و داستان پرشور نبرد او با دیو خشکسالی یا «اَپوش» در«تیریشت» اوستا آمده است. به خجستگی ایزد باران و ترسالی، آب‌پاشی از آیین‌های شاد این جشن است که آن را به نام جشن «آبریزگان» یا «آبپاشان» نیز مشهورکرده است.
دو) تیرگان و سیاره تیر: سیاره تیر یا عُطارِد نزدیک‌ترین سیاره به خورشید است و به علت نزدیکی این سیاره به خورشید و از طرفی فاصله کمی که با زمین دارد صبح‌های زود، قبل از طلوع خورشید در آسمان می‌درخشد به همین دلیل آن را «ستاره صبح» نام نهاده‌اند و چون اندکی پس از غروب خورشید در آسمان دیده می‌شود، آن را «ستاره غروب» نیز نامیده اند. بر این پایه، به واسه حضور نزدیک و ملموس این سیاره در زندگی روزانه مردم، در فرهنگ ملل مختلف جلوه‌ای استوره‌ای یافته است. نام اروپاییِ این سیاره Mercury است و مرکوری در استوره‌های یونان و روم، خدای سخن‌وری و نویسندگی است. در ادبیات فارسی و عرب نیز تیر یا عطارد را «دبیر فلک» یا «تیر فلک» گفته‌اند و به سخن دیگر، تیر «نویسنده فلک» است.
بیرونی در آثارالباقیه روایت می‌کند نام دیگر این روز تیر است که همان عطارد است که ستاره نویسندگان است و در این روز هوشنگ پادشاه پیشدادی برادر خود را بزرگداشت و او را در شمار «دهقنه» درآورد و از مردم و ملوک و دهقانان و موبدان و ... خواست که لباس کاتبی بپوشند.
به سخن دیگر، هوشنگ در چنین روزی همه طبقات جامعه را به فراگرفتن نوشتن فراخواند و دهقنه یا آیین دهقانی را در بین دهقانان گسترد. بیرونی، دهقنه را «عمارت دنیا و زراعت» معنی می‌کند که به تعبیر امروزی تلاش برای آبادانی سرزمین و کشاورزی بر بنیان دانش است. به سخن دیگر دهقنه یا آیین دهقانی، شیوه دهقان‌ها یا دهگان‌ها شد و افزون بر کشاورزی، نوشتن آموختند و در آبادانی شهر و روستا کوشیدند و نگاهبان فرهنگ، جشن‌ها، سنت، باورهای کهن، و روایات ایرانی بودند و فرزندان خود را نیز آشنا با فرهنگ ایرانی پرورش دادند. مسعودی، طبری و مسکویه نیز برآمدن دهقانان را از دوره پیشدادی دانسته‌اند که در طول تاریخ امتداد یافته است و به گواهی ارداویراف‌نامه و کارنامه اردشیر بابکان، دهقانان در دوران ساسانی از جایگاه مهمی دربین طبقات اجتماعی برخوردار بودند.
سه) تیرگان، و تیر و کمان: بیرونی در «آثارالباقیه»، حماسه پرتاب تیر توسط «آرش کمان‌گیر» و از جان‌فشانی او برای تعیین مرز ایران و توران را در روز تیرگان می‌داند. بیرونی تاکید می‌کند که روز پرتاب تیر آرش روز سیزدهم ماه بوده است که آن روز را «تیرگان کوچک» نامیدند و تیر پس از یک شبانروز یعنی در روز چهاردهم ماه یا «گوش‌روز» در مرز توران فرود آمد که آن روز را «تیرگان بزرگ» نام نهادند. به یادبود حماسه آرش کمان‌گیر و پرتاب تیر از فراز دماوند، سیزدهم تیرماه «روز ملی دماوند» نام گرفته است که چون در این روز مرزهای ایران گسترده و پاینده شد، می‌توان این روز را «روز ملی یکپارچگی سرزمینی ایران» نیز دانست.
مچ‌بند تیروباد، یکی از شادمانه‌های جشن تیرگان است که در سالهای اخیر رایج شده است. این مچ‌بندهای نخی با ۷ نخ در ۷ رنگ رنگین‌کمان و ۷ گره، در روز تیر (۱۳تیرماه) بر مچ بسته می‌شود و در روز باد (۲۲تیرماه) باز شده و به باد سپرده می‌شود. تا یاد آرش که همه توانش را با دستانش به کار گرفت و کمان را برکشید و تیر را به ایزد باد سپرد تا مرز ایران گسترده و پهناور بماند، در یادها زنده بماند.
در سال ۱۳۸۱، انجمن قلم ایران با تاثیر از استوره تیرگان و تیر فلک، این روز را به عنوان «روز قلم» پیشنهاد کرد که به تصویب شورای فرهنگ عمومی رسید و چهاردهم تیرماه هرسال همزمان با «تیرگان بزرگ» به عنوان «روز قلم» در تقویم رسمی کشور ثبت شد.
@SHAHINSEPANTA
@JASHNHA2
🌻 لبوی داغ، ویژه جشن آذرگان، ۹ آذرماه.
@JASHNHA2
🌻گل آذرگون، نماد جشن آذرگان، ۹ آذرماه.
@JASHNHA2
💠 طرح تمبر برای روز یکم آذرماه، روز ملی اصفهان.
@isfahan_didban
🌿 در هشتدهمین نشست گروه فرهنگی ایرانشهر که به بازخوانی کتاب تاریخ ایران پژوهش آکسفورد می‌پردازیم، به عنوان سخن آغازین، درباره مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره تغییر عنوان جشنهای یلدا و چهارشنبه‌سوری در تقویم رسمی کشور سخن گفتم.
@shahinsepanta
🌞 تاریخچه ثبت شب یلدا در تقویم رسمی کشور پس از انقلاب.
@shahinsepanta
🌿 چله یا یلدا، کدام درست است؟ یادداشتی از شاهین سپنتا در روزنامه اصفهان زیبا سه‌شنبه 27 آذرماه 97.
@shahinsepanta
🌿 شانزدهمین نشست گروه فرهنگی ایرانشهر در اصفهان، به فرخندگی هفتم آبان‌ماه روز کورش بزرگ و در آستانه دهم آبان‌ماه جشن آبانگان با حضور پرشور دوستداران ایران برگزار شد.
در این نشست پس از پخش سرود ملی «ای ایران»، شعر شاعر ملی استاد ادیب‌برومند درباره کورش بزرگ توسط آقای مهرشاد مختاری قرائت شد.
سپس شاهین سپنتا در سخنان خود به اهمیت روز کورش و مستندات علمی و تاریخی نامگذاری این روز و همچنین فلسفه برگزاری جشن آبانگان و آیین‌های آن پرداخت.
در ادامه دکتر حسین شیرمحمدی در سخنان خود به جایگاه کورش بزرگ در تاریخ‌نگاری دوره ساسانی پرداخت.
پس از آن گروه موسیقی دف‌نوازی دختران آکادمی بهشت قطعاتی را اجرا کردند.
در ادامه سرکار خانم سهرابی برنامه شاهنامه‌خوانی بختیاری را اجرا کرد و سپس دکتر محمدابراهیم شایان چند قطعه از سروده‌های شورانگیز خود را برای حاضران خواند و برنامه با شاهنامه‌خوانی بختیاری آقای بهنام اکبری و پذیرایی پایان یافت.
@shahinsepanta
✅ پاسخ به پرسش ها درباره کورش بزرگ و روز کورش: (بخش سوم و پایانی)
✍️ شاهین سپنتا
👈 *ﺍﮔﺮ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﺩﺭ ﺑﯿﻦ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽﻫﺎ ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﻭ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﺑﺎ ﻋﻈﻤﺘﯽ ﺑﻮﺩﻩ، ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺷﺨﺼﯽ ﺭﺍ ﭘﯿﺪﺍ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﻧﺎﻡ ﭘﺪﺭ ﺑﺰﺭﮒ ﯾﺎ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺍﺟﺪﺍﺩﺵ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﺑﺎﺷﻪ! ﺗﺎ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻣﺤﻤﺪ ﺭﺿﺎ ﭘﻬﻠﻮﯼ، ﺍﺳﻢ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻧﯿﺴﺖ ﻭ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻛﻮﺭﺵ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﺍﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﻧﺎﻡ ﺭﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﭘﺴﺮﺍﻧﺸﻮﻥ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻧﺒﻮﺩﻩ! ﺑﺮﺧﻼﻑ ﺳﺎﯾﺮ ﺍﺳﺎﻣﯽ ﭘﺎﺩﺷﺎﻫﺎﻥ ﭘﺎﺭﺳﯽ، ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﺗﻤﺎﻡ ﺩﻭﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﺑﺴﺘﮕﺎﻧﺘﻮﻥ ﺑﮕﺮﺩﯾﺪ ﻭ ﺷﺨﺼﯽ ﺭﺍ ﭘﯿﺪﺍ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﻧﺎﻡ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺍﺟﺪﺍﺩﺵ، ﮐﻮﺭﻭﺵ ﺑﺎﺷﻪ؟
✅ در گذشته ایرانی ها نام پسران خود را یا از روی شاهنامه برمی‌گزیدند یا از روی متون ادبی دیگر یا نامهای پیامبران و امامان و مردان سیاسی و ... اما چون همان‌گونه که گفته شد نام بسیاری از شخصیت‌های تاریخی مثل کورش و داریوش و خشایار و ... در شاهنامه و به تاثیر از آن در متون ادبی که در دسترس عامه بود نیامده است این نام‌ها در گذر زمان متداول نبودند. در دوران پهلوی با رشد دانش باستان‌شناسی در جهان، مطالعه متون و سنگ‌نوشته‌های تاریخی و تالیف و ترجمه کتاب‌هایی درباره تاریخ به زبان فارسی و نگارش کتاب‌هایی با موضوع «نام های ایرانی» مردم با این نام‌ها بیشتر آشنا شدند و استفاده از نام‌هایی همچون کورش و داریوش و خشایار برای پسران و پانته آ، آرتمیس ، آتوسا و ماندانا و... برای دختران متداول شد. این مساله که تا دوران پهلوی این نام‌ها را ایرانیان کمتر می‌شناختند و کمتر به کار می‌بردند دلیلی بر انکار اهمیت این شخصیت‌های تاریخی نیست.
👈 4 - ﺁﺛﺎﺭ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭﯼ ﺭﻭﻡ ﺩﺭ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺍﺭﻭﭘﺎ، ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺟﺰﺍﯾﺮ ﻣﺪﯾﺘﺮﺍﻧﻪ، ﺩﺭ ﺷﻤﺎﻝ ﺁﻓﺮﯾﻘﺎ، ﺩﺭ ﻣﺼﺮ ﻭ ﺧﺎﻭﺭﻣﯿﺎﻧﻪ ﻭ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﻩ ﻭ ﺛﺎﺑﺖ می‌کنه ﮐﻪ ﺭﻭﻡ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭ ﺑﺮﺗﺮ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﻮﺩﻩ، ﺍﻣﺎ ﺁﺛﺎﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﮐﺒﯿﺮ، ﮐﻪ ﻃﺮﻓﺪﺍﺭﺍﻧﺶ ﻣﺪﻋﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺁﺳﯿﺎ ﻭ ﺁﻓﺮﯾﻘﺎ ﺯﯾﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺶ ﺑﻮﺩﻩ،ﺩﺭ ﻫﯿﭻ ﺳﺮﺯﻣﯿﻨﯽ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﻩ ﺟﺰ ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ ﺍﯾﺮﺍﻧﻤﻮﻥ!!! ﺣﺘﯽ ﺧﺮﺍﺑﻪﺍﯼ، ﺳﺘﻮﻧﯽ، ﭼﯿﺰﯼ ﮐﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻨﻪ ﺍﯾﻦ ﺑﻨﺎ ﻣﺎﻝ ﺩﻭﺭﻩ ﮐﻮﺭﻭﺷﻪ! ﭼﻄﻮﺭ ﻣﯿﺸﻪ ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﺍﯾﻨﻘﺪﺭ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭیش ﺑﺰﺭﮒ ﺑﺎﺷﻪ، ﻭﻟﯽ ﺍﺯ ﺗﻤﺪﻧﺶ ﻫﯿﭻ ﺍﺛﺮﯼ ﺩﺭ ﻣﺴﺘﻌﻤﺮﺍﺗﺶ ﻧﺒﺎﺷﻪ؟؟؟
✅ کورش استعمارگر نبود که مستعمرات داشته باشد. کورش هیچ بنایی از ملت‌های دیگر را تخریب نکرد که بخواهد به جای آن بنایی دیگر بسازد. برعکس به گواهی منشور کورش بناهای ویران مردمان را که حاکمان ستمگر ویران کرده بودند بازسازی کرد. کورش یکی از شاهنشاهان بزرگ هخامنشی بود. از دوران هخامنشی آثار معماری فراوانی در بیرون از مرزهای کنونی ایران و در سرزمین‌هایی که زمانی بخشی از شاهنشاهی پهناور هخامنشی بوده‌اند برجای مانده است که برای نمونه می‌توان به کوشک تپه کسر در بابل در عراق، آثار معماری هخامنشی در شهر صیدا در لبنان، آلتین تپه و لیکیه در ترکیه، منطقه کاختی و زیخیاگورا در گرجستان، منطقه بنجامین در ارمنستان، قره شامیری و ساری تپه در اران (جمهوری آذربایجان) و ... اشاره نمود. درضمن تخت‌جمشید در دوران داریوش بزرگ، خشایارشا و اردشیر یکم بنا شده است.
👈 5- ﻧﮑﺘﻪ ﺑﻌﺪﯼ ﺍﯾﻨﻪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﭼﯽ ﺁﺛﺎﺭ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﻻﻥ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﻫﺴﺖ ﺟﺪﯾﺪﻩ ﻭ ﻣﻨﺒﻌﺸﻮﻥ ﺗﺎﺭیخ ﻫﺮﻭﺩﻭﺕ ﻭ ﻧﻘﻞ ﮔﺰﻧﻔﻮﻥ ﻫﺴﺘﺶ ﮐﻪ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﮐﺸﻒ ﻣﻨﺸﻮﺭ ﮐﻮﺭﻭﺵ، ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎﻡ ﺁﺭﺍﻣﮕﺎﻩ ﻣﺎﺩﺭ ﺣﻀﺮﺕ ﺳﻠﯿﻤﺎﻥ (ﻉ) ﺑﻪ ﺁﺭﺍﻣﮕﺎﻩ ﮐﻮﺭﻭﺵ، ﮐﺸﻒ ﻭ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﮐﺘﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻫﺮﻭﺩﻭﺕ همه ﺩﺭ ﯾﮏ ﺯﻣﺎﻥ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﻭ ﺗﻮﺳﻂ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﺗﺒﺎﺭ ﺑﻮﺩﻩ!!! ﭼﻄﻮﺭ ﻣﻘﺒﺮﻩ ﺍﯼ ﮐﻪ ﻗﺮﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﻣﺎﺩﺭ ﺣﻀﺮﺕ ﺳﻠﯿﻤﺎﻥ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻮﺩﻩ، ﯾﻬﻮ ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎﺷﻒ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻘﺒﺮﻩ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﺍﻋﻼﻡ ﻣﯿﺸﻪ ؟ ﺍﻭﻧﻢ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﭘﻬﻠﻮﯼ !!!! ﺍﯾﻦ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳﺎﯼ ﺑﺎﻫﻮﺵ ﻗﺒﻠﺶ ﮐﺠﺎ ﺑﻮﺩﻥ؟؟؟
✅ باستان شناسی نوین از دست‌آوردهای عصر حاضر است و هنوز بسیاری از محوطه‌های تاریخی در ایران و بیرون از مرزهای ایران مورد کاوش قرار نگرفته است و چه بسا در آینده به دنبال کاوش‌های بیشتر اسناد باستان‌شناسی بیشتری به دست آید. همچنین ترجمه متون غربی به فارسی نیز در دوران معاصر اتفاق افتاده است. تا پیش از کاوش های باستان شناسی، اطلاعات همه مردم جهان از بناهای تاریخی در حد شنیده‌ها، باورها، استوره‌ها، متون دینی و ادبی و تفاسیر حکومتی بود. در ایران و دیگر کشورها مردم برای بسیاری از بناهای کمتر شناخته شده، نامهای محلی بر اساس باورها و داستان‌های محلی انتخاب می‌کردند و آنها را به شخصیت‌های استوره‌ای یا دینی نسبت می‌دادند. گاهی نیز برای آن که آن بناها را از تخریب دشمنان در امان بدارند آنها را به پیامبران و افراد مقدس دینی نسبت می‌دادند تا در امنیت بمانند و تخریب نشوند. حضرت سلیمان نیز یکی از این شخصیت‌هاست.
@SHAHINSEPANTA
✅ پاسخ به پرسش ها درباره کورش بزرگ و روز کورش: (بخش نخست)
✍️ شاهین سپنتا
◀️ در کانال های و گروه های پیام‌رسان، برخی سخنان و پرسش‌های ابهام‌آلود درباره کورش بزرگ از زبان «حسین الله‌کرم» یا منسوب به او بازنشر می‌شود با عنوان «کوروش وجود خارجی ندارد ! / در بین بستگان‌تان کسی هست نام جدش کوروش باشد؟» که در ادامه متن این ابهام ها و پاسخ آنها را خواهید خواند:
👈 حسین الله کرم نوشت: آيا کوروش وجود خارجى دارد؟ مطلب زير زماني كه عده اى براى جشن تولد كوروش، كنار مقبره اش رفته بودند در دو بخش تهيه شد.
👈 1- ﭼﺮﺍ ﺭﻭﺯ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﺩﺭ ﻫﯿﭻ ﯾﮏ ﺍﺯ ﺗﻘﻮﯾﻢﻫﺎﯼ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻠﻞ ﺛﺒﺖ ﻧﺸﺪﻩ ﻭ ﻣﺮﺩﻡ ﺟﻬﺎﻥ، ﺭﻭﺯ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﺭﺍ ﻧمی‌شناﺳند؟
✅ پاسخ: هفتم آبان روز تولد کورش نیست، روز صدور منشور کورش است. کسانی هم که در این روز به آرامگاه او می‌روند به بنای آرامگاه او یا خود او سجده نمی‌کنند بلکه ارزش‌های اخلاقی او را به عنوانی شخصیتی صلح‌جو و آزاداندیش گرامی می‌دارند. به گواهی یک نگاشته تاریخی به نام "رویدادنامه بابلی نبونئید" بازمانده از 2500 سال پیش، در روز سوم از ماه ارخسمنو طبق سالنمامه بابلی که آن را برابر با ۲۹ اکتبر (هفتم آبان) سال ۵۳۹ پیش از میلاد دانسته‌اند، کوروش پس از آزادسازی بابل به آن شهر رفت و مردمان با آغوش باز او را پذیرفتند:
" کوروش به بابل اندر آمد... او با مردمان شهر پیمان سازش و دوستی و آشتی گزارد... شاخه‌های سبز زیر پای او گسترده شد."
کورش در استوانه گلی که به منشور کورش معروف است و اکنون در موزه بریتانیا نگهداری می شود، چگونگی این پیروزی و آزادسازی بابل را نگاشته است و از کارهای خود برای این که مردمان به حقوق انسانی خود دست یابند سخن می‌گوید.
روز کورش، روزی مردمی و افتخاری (نه رسمی) است و متعلق به همه مردم جهان است که آرمان‌های کورش را گرامی می‌دارند و این مردمی‌بودن ارزش و اهمیت این روز را دوچندان کرده است. اگرچه این روز هنوز در تقویم دولتی به عنوان "روز ملی" و یا تقویم سازمان ملل به عنوان "روز جهانی" ثبت نشده است اما حقیقت است که ایرانیان و غیر ایرانیان منتظر تصمیم نهادهای دولتی یا بین‌المللی ننشسته‌اند و در حال حاضر مردم در بسیاری از کشورها این روز را گرامی می‌دارند که این مساله بر اهمیت "مردمی‌بودن" این روز افزوده است.
👈 2 -ﺍﮔﺮ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﯾﮑﺘﺎﭘﺮﺳﺖ ﺑﻮﺩ، ﭼﺮﺍ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﺩﺭ ﻣﻨﺸﻮﺭ ﺣﻘﻮﻕ ﺑﺸﺮ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺑﻪ ﺍﻭ ﻣﯿﺪﻭﻧﻦ، ﺑﺎﺭﻫﺎ ﻭ ﺑﺎﺭﻫﺎ " ﻣﺮﺩﻭﮎ" ﺑﺖ ﺑﺰﺭﮒ ﺑﺎﺑﻞ ﺭﻭ ﺳﺘﺎﯾﺶ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ می‌گوﯾﺪ ﺑﺎ ﯾﺎﺭﯼ ﺍﻭ ﺑﺎﺑﻞ ﺭﺍ ﻓﺘﺢ ﮐﺮﺩﻩ؟
✅ پاسخ: در دوران هخامنشی ایرانیان یکتاپرست بودند و اهورامزدا را ستایش می‌کردند.کورش نیز یکتاپرست بود اما مهم‌تر از آن این که شخصیتی آزاده و آزاداندیش بود و به همین خاطر به باور همه مردمان و آنچه که مردمان می‌پرستیدند، احترام می گذاشت و در پیامش به مردمان دیگر ملت‌ها به جای آن که نام خدا در آیین خود را بر زبان ببرد و بخواهد باور و آیین خود را به آنان تحمیل کند، نام خدا در آیین آنها را به کار می‌برد. بی‌گمان کورش یکتاپرست راستین است. یکتاپرست راستین، یک آفریگار برای هستی می‌شناسند و نام‌هایی همچون اهورامزدا، یهوه، مردوک، الله و... همگی نام‌هایی برای خدای یکتا هستند.
@SHAHINSEPANTA
🌿نخستین جشنواره روستایی انگور کندوله و سیب سرتخت استان کرمانشاه روز پنجشنبه ۲۰ مهرماه در روستای کندوله شهرستان صحنه با حضور پرشور گردشگران برگزار شد.
@jashnha2
🌹مهرگان، جشن مهرورزان است.
✍️ شاهین سپنتا
✅ مهرگان، در طول تاریخ دومین جشن بزرگ ایرانیان پس از نوروز بوده است. برای برگزاری جشن مهرگان، ریشه‌های طبیعی، تاریخی، استوره‌شناسی، اخترشناختی و آیینی بر شمرده‌اند.
✅ فردوسی در شاهنامه آنجا که درباره فریدون و پیروزی کاوه آهنگر بر ضحاک (بیوراسب) سخن می‌گوید به برگزاری جشن مهرگان در «سَرِ مهرماه» اشاره می‌کند.
✅ با تاثیر باورهای کیش مهر، و تا پیش از تدوین نظام جشنهای ماهانه زرتشتی، جشن ویژه مهر یا میترا (میتراکانا) در آغاز مهرماه برگزار می‌شده است.
✅ چنان‌که نوروز در نخستین روز از بهار، برابر با نقطه اعتدال بهاری برگزار می‌شود، جشن مهرگان(میتراکانا) نیز در اعتدال دوم یا اعتدال پاییزی برگزار می‌شده است؛ به سخن دیگر در سال خورشیدی طبیعی، پس از فصل بهار و تابستان که هر یک دارای سه ماه ۳۱ روزه هستند، به نقطه اعتدال پاییزی (مدت روز و شب برابر است) می‌رسیم که بر این بنیان اخترشناختی روز برگزاری جشن مهرگان، در آغاز یکم مهرماه بوده است.
✅ اما از دوران ساسانی جشن مهرگان در مهر روز از مهرماه (شانزدهم مهرماه) برگزار می‌شود، چون در گاهشماری ایرانی، شانزدهمین روز هر ماه و هفتمین ماه هر سال «مهر» نام دارد، از این روی به فرخندگی این هم‌نامی، روز مهر از ماه مهر یا شانزدهم مهرماه جشن مهرگان برگزار می‌شود. این جشن از روز شانزدهم مهر آغاز می‌شود و شش روز به طول می‌انجامد و در روز ۲۱ مهر به پایان می‌رسد. در گذشته نخستین روز این جشن را مهرگان همگان(عامه) و آخرین روز این جشن را مهرگان ویژگان(خاصه) می‌نامیدند.
✅ مهر یا میترا، ستاره و ایزد روشنایی، پیمان‌داری، دوستی و مهرورزی است. در باور، فرهنگ و ادب ایرانی پرتوهای زندگی‌بخش بزرگترین سرچشمه نور مادی(خورشید) را نیز (مهر) می‌نامند. نیاکان ما با ژرف‌نگری در شناخت درونی بزرگترین سرچشمه نور مینوی(خداوند)، فروزه‌های پاک و جاودانش همچون «مهر مینوی» را نیز ستودند و کوشیدند تا برترین صفاتی را که برای او متصور بودند همچون مهرورزی و پیمان‌داری و میانه‌‌روی و دادگستری را در نهاد خود نیز پرورش دهند.
✅ مهرگان «روز مهر ایرانی» و «جشن مهرورزان» است. مهر همواره بر پیمان و پیمان‌داری استوار است. مهر در اوستای نو ایزد فروغ و روشنایی و پیمان‌شناسی است. به گزارش بندهش، مشی و مشیانه (مهری و مهریانه) یا نخستن مرد و زن نیز در باورهای ایرانی در مهرماه و مهر روز (هنگام جشن مهرگان) از تخمه کیومرث از زمین بروییدند و به هم پیچیدند، و در آغاز گیاه‌پیکر بودند و سپس مردم‌پیکر شدند.
سراینگان پارسی‌گو به ارتباط جشن مهرگان و مهرورزی اشاره کرده‌اند:
👈 مسعود سعد سلمان:
روز مهر و ماه مهر و جشن فرخ مهرگان/ مهر بفزای ای نگار مهرجوی مهربان
👈 ادیب ترمذی:
تویی که مهر تو در مهرگان بهار من است/ که چهره تو گلستان و لاله‌زار من است
👈 عثمان مختاری غزنوی:
با چمن نامهربان شد باز باد مهربان/ مهرگانی باده پیش آر ای نگار مهربان
👈خيام نيشابوری در این درباره در نوروزنامه نوشته: «مهرماه، اين ماه را از آن مهرماه گويند که مهرباني بود مردمان را بر يکديگر، از هر چه رسيده باشد از غله و ميوه نصيب باشد بدهند، و بخورند به‌هم...»
✅ برگزاری مهرگان در نخستین ماه پاییز و همزمان با پایان فصل کشت و برداشت محصولات کشاورزی از دیرباز در جامعه ایرانی استوار بر کشاورزی، رنگ و بویی ویژه داشته است.
بر این پایه، گستردن خوان مهرگانی با پارچه‌ای ارغوانی و نهادن کتاب، آب و بوی‌های خوش همچون گلاب در گلاب‌دان و اسپند و عود و صندل، گل‌های همیشه‌بشکفته یا سرخ رنگ با شاخه‌های همیشه سبز گیاه مورد، آيینه، آويشن و میوه‌هایی همچون، انار سرخ، سیب سرخ، بِهی(بِه)، انجیر، سنجد، انگورسفید، خرما، خرمالو و دانه‌هایی همچون گردو، بادام، پسته، فندق، تخمه و نخودچی کشمش در کنار نان‌های سنتی و شیر و شربت و شکر و شیرینی و هفت دانه خوراکی مانند گندم، جو، برنج، نخود، عدس، ماش و لوبیا، در کنار آتش فروزان در آتشدان یا شمع و سپس دست‌افشانی، پایکوبی و سرنا و دف‌نوازی و شادمانی همگانی، از سنت‌های زیبای جشن مهرگان و سپاس و ستایش داده‌های اهورایی است.
✅ مهرگان، یادروز داریوش بزرگ هخامنشی نیز هست. پیرو گزارش‌های تاریخی، داریوش بزرگ در روز دهم از ماه هفتم گاهشماری پارسی، گئومات مُغ را کنار زد و سپس در روز شانزدهم از ماه هفتم گاهشماری یادشده برابر با روز جشن مهرگان به شاهنشاهی ایران رسید. بر این پایه، روز ۱۶ مهرماه هرسال همزمان با جشن مهرگان از سوی دوستداران فرهنگ ایران به نام روز نکوداشت داریوش بزرگ هخامنشی گرامی داشته می‌شود.
@SHAHINSEPANTA
@JASHNHA2
🌿 چهارم شهریور یا شهریورگان روز نکوداشت شهریاری آرمانی است و کورش بزرگ شهریار آرمانی ایرانیان در ایران زمین است.
جشن شهریورگان همچنین روز مینوی جوانمردی، و روز پدر است و بر این پایه، در این روز از کورش بزرگ به عنوان پدر ایران زمین یاد می‌کنند.
@jashnha2
✅ جشن شهریورگان، جشن آغاز دوران شهریاری انسان بر زمین فرخنده باد.
@jashnha2
☀️ آموزش فرهنگ ایرانی را از خانواده‌ها باید آغاز کرد و به امید وزارت آموزش و پرورش نباید نشست.
هنرمندان کاشانی آقای علی وفائی‌نژاد و بانو مونا جولایی، به کودکان آموزش‌هایی می‌دهند که مورد تجاهل، غفلت و تخریب نظام آموزشی کشور بوده است.
آشنایی با تاریخ هنر به ویژه تاریخ هنر ایران موضوع این کلاس‌هاست. همزمان با جشن تیرگان نیز آیینی با محوریت پوشش اقوام ایرانی و خوراکی‌های بومی برگزار شد و در اول تیرماه نیز جشن آبپاشان در روستای الزگ برپا بود.
این کانون‌های زنده مقاومت ملی برای نگاهداشت فرهنگ ایرانی را باید ارج نهاد.
با آرزوی پیروزی و بهروزی بیش از پیش برای این زوج هنرمند و سپاس از آقای عباس رسول‌زاده برای ارسال این گزارش تصویری.
@jashnha2
🌸 روز دختر در فرهنگ ایران: جشن نیلوفر
✍ شاهین سپنتا
@SHAHINSEPANTA
یکی از پرسش‌هایی که بسیار از نگارنده پرسیده‌اند، این که در فرهنگ ایران چه روزی به نام «روز دختر» نامگذاری شده است؟
این نگارنده در پاسخ به این پرسش، روز ششم از تیرماه یا جشن نیلوفر را به عنوان روز دختر در فرهنگ ایران پیشنهاد و در چرایی این پیشنهاد به چند نکته اشاره می‌کند:
اگرچه در بسیاری از منابع ایرانی همچون «آثارالباقیه»، «التّفهیم»، «زین‌الأخبار» و جز این، از جشن اسفندگان در روز پنجم اسفندماه با عنوان «روز زن و زمین» نام برده شده و تاکید شده است که اسفندگان «جشن ویژه زنان» یا روز آزادی زنان بوده و زنان و دختران در این روز جشن و شادی برپا می‌کردند، با این همه، اسفندگان ویژه همه زنان بود و اگر بخواهیم روزی را ویژه دختران برگزینیم، جشن نیلوفر گزینه شایسته‌ای خواهد بود.
بیرونی، در آثارالباقیه اشاره می‌کند که جشن نیلوفر در خردادروز از تیرماه یا روز ششم از تیرماه برگزار می‌شود و همین دیدگاه در برهان قاطع نیز بازتاب دارد و می‌دانیم که گل نیلوفر نماد آناهيتا است.
چهره کیهانی آناهیتا، یک ایزدستاره یا ستاره‌بانوست که همان ستاره گردان یا سیاره «ناهید» یا «زهره» یا «ونوس» در سامانه خورشیدی است و پس از ماه، درخشان‌ترین جرم آسمانی است که به هنگام شب از زمین دیده می‌شود.
آناهیتا یا «اَرِدویسوَر آناهیتا»، زاینده‌ی رودی مینوی یا آسمانی به نام «اَرِدویسورَ» (به معنی رود نیرومند) یا «اَرِدوی» است که سرچشمه همه رودها و آب‌های روی زمین است، پس بر این پایه، آناهیتا ایزدبانوی آب‌هاست که نیایش آبان‌يشت در اوستا ویژه ستایش اوست. او به خواست اهورا مزدا از فراز ستارگان به سوی زمین اهورا آفریده روان می‌شود.
واژه «آناهیتا» یا آناهید یا ناهید به معنی بی‌آلایش است و آناهیتا یا ناهید و نمادش نیلوفر از دیرباز نامی زیبا برای دختران ایرانی بوده‌اند.
ایزدبانو آناهیتا، در آبان‌یشت با ویژگی‌های دختری زیبا، تندرست، بلندبالا، دلیر، برومند، کمر بر میان بسته، بلندآوازه، آزاده، نازنین، نیرومند، و نژاده، ستوده شده است. او دختری خودساخته است که نه تنها برای شایستگی‌هایش به هیچ مردی وابسته نیست بلکه دختران کوشای دیگر را یاری‌رسان است.
در شهرهای مختلف ایران باستان، نیایشگاه‌هایی به نام آناهیتا در کنار آب برپا بود که برای نمونه می‌توان به نیایشگاه‌های کنگاور و بیشابور، بی‌بی شهربانو در شهر ری و پیرسبز در اردکان اشاره کرد. در آبان یشت این نیایشگاه‌ها، خانه آناهیتا نامیده می‌شوند و درباره آنها آمده است که آناهیتا دارنده هزار دریاچه و هزار رود است و در کرانه هریک از این دریاچه‌ها، خانه‌ای خوش ساخت و کلان پیکر با یکصد پنجره و یک هزار ستون خوش‌تراش برپاست.
همچنین برخی جای‌ها به یادمان آناهیتا دارای پسوند «دختر» بودند که برای نمونه می‌توان از شهر «پلدختر» در لرستان (برگرفته از نام پلدختر بازمانده از دوره ساسانی بر رودخانه کشکان) یا «قلعه دختر» در کرمان نام برد. «سرآب نیلوفر» در کرمانشاه نیز یادمان آناهیتاست. آناهیتا از چنان جایگاهی برخوردار بود که نامش در سنگ نوشته اردشیر دوم هخامنشی در همدان آمده و نگاره‌اش در سنگ‌نگاره تاق‌بستان در کرمانشاه نقش شده است.
در تندیس‌ها یا سنگ‌نگاره‌ها، آناهیتا چون دختری بلندبالا با تن‌پوشی زیبا و تاجی بر سر و سبوی آبی در دست نقش‌شده است. در آبان یشت، آناهیتا کمر بر میان بسته تا پستان‌هایش زیباتر بنماید و دلنشن‌تر شود، پاپوش‌هایی درخشان تا مچ پا پوشیده و به استواری آنها را با بندهای زرین بسته، گوشواره‌های زرین چهارگوشه‌ای برگوش‌ها آویخته، و گردن‌بندی برگردن نازنین بسته، و تنپوش زرین پُرچینی بر تن کرده و تاج زرین هشت‌گوشه‌ای بر سر نهاده است. در آوند نقره مطلا از دوره ساسانی که در موزه هُنر «کلیولند» در ایالت اوهایو در آمریکا نگهداری می‌شود، آناهیتا در حالی نقش شده است که شاخه‌ای گل نیلوفر را در دست دارد.
به نظر می‌رسد که ستایش ویژگی‌ها و توانمندی زنانه آناهیتا در کنار آب، شادمانی و دست‌افشانی گروهی دختران در کنار سرآب‌های پر از نیلوفر یا سرچشمه‌ها و رودها و آب‌افشاندن، از آیین‌های جشن نیلوفر بوده است. بر این بنیان، در این دوران جشن نیلوفر می‌تواند به عنوان جشنی همیشگی برای بزرگداشت دختران شایسته و توانمند ایرانی در عرصه‌های مختلف زندگی همچون کار، ورزش، هنر، اخلاق و ... ثبت شود.
از دیدگاه نگارنده، دختر بودن، مقطعی از زندگی یک انسان است که از بدو تولد آغاز می‌شود و تا پیش از ازدواج ادامه دارد و لزوما به معنای متداول و عامیانه آن «دوشیزگی» نیست.
گرامیداشت روز دختر به معنی نگاه جنسیت‌زده و ارزش‌انگاری باکرگی نیست بلکه به معنی اهمیت پذیرش استقلال فردی و اجتماعی زنان بدون همسر و توانمندی‌های آنها به عنوان یک انسان آزاد است.
@SHAHINSEPANTA