Telegram-канал filmstudies_ir - دپارتمان سینما و مطالعات فیلم: Неотсортированное

دپارتمان سینما و مطالعات فیلم

26 июля 2025 20:04

پدر نخستین، مالک زن‌ها و اخته‌کننده پسران است

روانکاوی، معنای پنهان فیلم «پیر پسر» به کارگردانی اکتای براهنی را برملا می‌کند.
👈 فروید در کتاب «توتم و تابو» (۱۹۱۳) با الهام از داروین درباره گله گوریل‌ها، یک نظریه اسطوره‌ای-روانکاوانه مطرح کرد: در آغاز، جامعه انسانی در قالب یک «رمه نخستین» (Primal Horde) سازمان یافته بود. در این گروه یا رمه، یک پدر مقتدر، مستبد و مسلط تمام قدرت را در اختیار داشت. او همه زنان را در اختیار داشت و پسران را از دسترسی به قدرت و زنان محروم می‌کرد. سپس پسران متحد شده و شورش می‌کنند، پدر را می‌کشند و می‌خورند، اما پس از قتل پدر، پشیمان می‌شوند، و به قوانین توتمی و تابو تن می‌دهند:
🔹پرستش پدر در قالب یک توتم
🔹ممنوعیت قتل و زنای با محارم (تابو)
فروید این نظریه را به عنوان منشأ روان‌شناختی وجدان، دین، قانون، «عقده اُدیپ» (پیدایش پدر ادیپی) و «اضطراب اختگی» (Castration Anxiety) معرفی کرد.
👈 شخصیت غلام (حسن پورشیرازی) همان پدر رمه نخستین است: سلطه‌گر، خشن، معتاد به قدرت و جنسیت. او فرزندان خود (علی و رضا) را از استقلال، زنانگی، و حتی داشتن «هویت» محروم کرده است (اختگی نمادین پسران). مستأجر زن طبقه بالا (رعنا، لیلا حاتمی) را به عنوان متعلّق شخصی خود می‌بیند.
👈 پسران، دو قطب شخصیتی «سرکوب‌شده» (علی) و «واکنشی-عصبی» (رضا) را نمایندگی می‌کنند. علی (حامد بهداد) از نظر جنسی سرکوب‌شده، مطیع، گوشه‌گیر و دارای میل فروخورده است. ورود رعنا، همانند عنصر محرک جنسی و عاطفی، عقده‌های هر سه نفر را فعال می‌کند. رعنا، استعاره‌ای است از همان «زنانی که پدر در رمه نخستین تصاحب کرده بود». ولی او علی را انتخاب می‌کند که پدر نمی‌تواند تحمل کند. اینجا تعادل قدرت به هم می‌ریزد، و بحران شکل می‌گیرد. هر دو پسر در مسیر فروپاشی روانی و خشم قرار می‌گیرند و رابطه با پدر به خشونت منتهی می‌شود.
👈 همانند روایت فروید، شورش فرزندان علیه پدر با محرکی جنسی-عاطفی (رعنا) همراه است. برخلاف روایت فروید که بعد از قتل پدر، قانون و وجدان (سوپرایگو) پدید می‌آید، در این فیلم ما با ناکامی پسران در ساخت قانون جدید روبه‌رو هستیم: نزاع خونین منجر به وضع قوانین نمی‌شود.
👈 پدر ادیپی نماد قانون و نهی کردن است. اما پدر نخستین نمادی از لذت‌طلبی و عیاشی است.

#پیر_پسر #روانکاوی

لینک اینستاگرام👇
https://www.instagram.com/p/DMk9U65szoN/?igsh=MW52bmhoMTVtamtwMQ==