3180
پاراستنی ژینگه، پاراستنی ژیانه ارتباط با ادمین‌های کانال چیا: @chya1 @chya2 web: www.chya.ir instagram: chya.ngo Tel: 0918 776 5338 شماره کارت انجمن سبز چیا: 6104337913074793
بۆ ئاگاداری کۆمەڵانی بەشەرەفی کوردستان!
هاوڕێ *چیاکۆ یووسفی‌نژاد*
لە بریندارانی ئاگری دەست‌کردی تێکدەرانی
ژینگە و ژیان (ئاویەری سەربەرز)
چووە نێو کاروانی سوورخەڵاتانی کوردستان و گیانی ئازیزی پێشکەشی سەروەی و مانەوەی خاکیی پیرۆزی نیشتمان کرد.
به اطلاع عموم کوردستانیان می رساند
رفیق «چیاکو یوسفی نژاد» فعال زیست محیطی و ورزشکار بین المللی،
از سانحه دیدگان آتش سوزی کوهستان آبیدر، دقایقی پیش در بیمارستان کوثر سنندج به تاریخ پنجم مردادماه ۱۴۰۴، جان به جان‌آفرین تسلیم و به جمع «شهیدان ژینگه و ژیان» کوردستان پیوست.
@chya_ngo
قه‌لای مه‌ریوان را روز روشن آتش می زنند؟
در این شهر خراب شده، چە خبر است؟
در حالی کە ژینگە‌پارێزان کوردستان در سوگ «شهید حمید مرادی» هستند و دست بە دعا منتظر شفای دیگر یاران خود در بیمارستان کوثر سنندج هستند، اهریمن صفتان در خفقان و ناکارآمدی حکمرانانی که هیچ راهکاری برای این وضعیت ندارند و اساسأ آنرا بحران هم نمی دانند، افسار پاره کرده اند و امروز از شش نقطه به جان جنگل های «قه‌لای مریوان» افتاده اند و چندین منطقه جنگلی بکر دیگر را هم آتش زده اند.
مدیریت ویران حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست در برابر این حوادث به تغییرات بنیادی و عقلانی نیاز دارد؛ انتظار حداقلی این بود که در این وضعیت، کمی به خود آیند و مقداری از این حجم ویرانی بکاهند، اما واقعا نه اراده‌ای و نه اقدام و نه تصمیمی آنچنانی وجود دارد.
امروز چهارم مرداد ماە، جنگلهای " قەڵای مەریوان " نماد شهرستان مریوان! بە مانند چند سال اخیر از شش نقطه به آتش کشیده شد و در این گرمای طاقت فرسا اعضای پرتلاش انجمن سبز چیا، نیروهای مردمی، آتش نشانی و اداره منابع طبیعی مشغول اطفاء بودند و تا لحظه تنظیم این خبر بزرگ مردان چیا شبانه هنوز در حال مقابله با آتش هستند.
قه‌لای مریوان، بام این شهر و سمبل این دیار و خط قرمز این مردمان نجیب است. به اهریمن صفتان اعلام می کنیم تا پای جان برای حفاظت از قه‌لای مریوان ایستاده‌ایم اگر این رویه تغییر و اصلاح نیابد مجبور هستیم راهکارهای دیگری را در پیش بگیرم.
مناطق جنگلی زیر در مریوان امروز ٤ مردادماە ١٤٠٤ دچار آتش سوزی شده‌اند و تعدادی هنوز فعال هستند:
۱-قەڵای مەریوان
۲-بەیەڵە
۳-شارانی
۴-نژمار
۵-بێلوو
۶-سۆفی‌بلە
۷-گێڵی‌کەران
۸-تەنگ‌باخ
۹-دۆلەبی
#انجمن_سبز_چیا
@chya_ngo
پەیامی ڕێکخراوی سەوزی چیا بەبۆنەی شەهیدبوونی هاوڕێ "حەمیدی مورادی"
بسم‌اللّه الرحمن الرحیم
بە ناوی مەزن‌یەزدانی دڵاوای دڵانوان
سنەی نیشتمان!
جەماوەری پڕلە داخ و دۆژ و کەسەر!ئاویەری سەربەرز! حەمـــــــــــیــــــــد؛ ڕۆحــــــــی حەمید؛ شەهــــــــــیدی سەرفرازی ئاویـــــــــــەر؛ بە ژیانێـــــــــــــک کورت و بە تەمەنێـــــــــــــک پڕ لە سەربـــــــــــــەڕزی و شـــــــــــــــــــانازی،
لە تەنیشت گزینگی خۆرەتاوی ئاسۆی سووری چیاکانی خاکی پیرۆزمان و باڵای شکۆمەندی ئێڵاخەبەفراوی و چەرمووەکانی وڵات و لەبان باندەشتەسەوزەکانی نیشتمان، بەقەڵافەتێکی نیشتمانپەروەرانە و لە پێناو ڕێبازی شکۆمەندانەی شەریفانەوە ڕاوەستاوە و ئومێدی دواڕۆژێکی ڕوون و پڕسەروەری بۆ نێشتمان دێنێت! حەمید مورادی لە ڕەگەزی ڕەسەنی ڕۆڵەکانی گیانفیدا و خۆنەویستی ئێستا و نیشتمانپەروەرانی ئەم خاکە، ڕۆژگارانی ئەمڕۆی زەمانیان بە خوێن و خەباتی خۆیان لکاند بە زیاتر لە سەدەیەک تێکۆشان و کۆڵنەدان و نەبەزین لە پێناو نیشتمانێکی دەسبەسەرداگیراو و تێکدراو و تاڵانکراوی دەسەڵاتگەلی نەخوازراو و داسەپاوی وێرانکەر.
ژینگەپارێزانی ئەم خاکە دەیان ساڵە مەترسییەکانی سەر خاک و ئاو و ژینگەیان بە گوێی کەڕ و چاوی کویر و بیری مەنگی دەسەڵاتدا گەیاندووە. ئەم هاوار و هەرایەشمان بە بەرۆکی کۆمەڵگای خەوتوو و خاوێرکەوتەکەی ئەم خاکەدا چرپاندووە؛ نە دەسەڵات لە مەنگی دێتەدەر و نە کۆمەڵگایش وەدەنگ‌دێت. دەستی چەپەڵ و پیسی کاولکەرانی ژینگە و یاسای سەقەتی ئەمڕۆ و جێبەجێکارانی ناتەوان و نالایەقی دەسەڵات، هیچ کام لە هاوار و فریاخوازی و داد و داخوازی ژینایی‌پارێزان و ژینگەوانانی ئەم نیشتمانەیان نەبیست؛ هەم گوێیان کەڕە، هەم یاسایان بەرگرنییە و هەم چارەسەر و دەرمانیان پێ‌نییە. تا ئێستایش هەر نایبیسن و گۆێگریش نین.
خەڵکی بەئەمەگ! سنەی سەربەرز! لە دوێنێی سووتان و هەڵقرچانی ڕۆڵەکانی گەل لە ئاگری دوێکە ۲گەلاوێژی ئاویەری زامدارەوە تا ئێستای ئەم کۆڕ و کۆچەنگاوەدا ئەوا لە پێنج شوێنی جیاجیای مەریوانیشەوە ئاگری ناحەزان لە ژێر چەناکەی دەسەڵاتی نادەربایسدا بڵێسەیان ئەگاتە پۆپەی دارستان. لەم دۆخە مەترسیدارەدا نە کۆمەڵگا بەئاگایە و نە دەسەڵاتیش چارە و تەگبیری پێیە. تۆڵەی خوێنی ڕۆڵەکانمان، لای کام دادگای دادپەروەر داخوازکەین؟! پەترۆی زامی دارستان و لێڕەوارەکانمان، لە کوێ هەتوان بنێین؟! گەرووی وشک‌هەڵاتووی ڕووبارەکانمان، لای کێ پاراو کەین؟! بووژانەوەی ژینایی وڵاتمان لای کێ و لە کوێ و لە کام بارەگای دانەخراودا زینوو بکەینەوە؟!
خەڵکی بەئەمەگ!
جەماوەری بەشداربوو!
کۆمەڵگای نیشتمان!
ئەوەی کە تا ئێستا سەلماوە و بە سەدان و هەزاران‌جار ئەزموون کراوە؛ ئەبێت: عەزمێکی لێبڕاوانە، ئیرادەیەکی پۆڵایین، و تێکۆشانی بەردەوام و لەپسان‌نەهاتوی دوور لە پەرتەوازەیی و دووری‌گرتن لە جووڵانەوەی جەزیرەیی و هەڵسانەوەیەک بۆ یەکگرتنەوەی بڵۆکەکان چارەی کار و دەرمانی دەردانە٪
ئاشکرا دیارە و وەک ڕۆژ ڕووناکە کە هیچ کەس، هیچ لایەن و هیچ دەسەڵاتێک نەک یارمان نەبووگن بەڵکوو هۆکاری هەموو ئازار و چەوساوەیییەکانمان بووگن. ئەها: لەم جیهانە پڕجەخار ومەینەتەدا ڕۆڵەگەلێک هەن کە کار و فرمان و ئایەندە و خوێن و گیانی خۆیان فیدای خاکی پاکی نیشتمان و پاراستنی ژینگەی وڵات ئەکەن. چ پیرۆزە ئەم ڕێبازە و چ شکۆمەندە ئەم کۆچە و ئاخۆ چ جێگایەکیان هەبێت لە باخەنەبڕاوەکانی بەهەشت دا؟!
ئەنجومەنی سەوزی چیا لە پێناو ڕاستەڕێگای ژینگەپارێزی و هێشتنەوەی ژینایی ئەم نیشتمانە و هاوڕێی ڕۆڵەکانی سەربەرز و گیان‌فیدای ئەم خاکەپاکەدا بە ئەندیشەی سەوزەوە تا دوایین هەناسەکانی گیان و هەناو و تا بەپێوەمانەوەی داربەڕووەکانی نیشتمان بە ڕابوونێکی شێلگیرانە و نەبەزانە، هاوڕێ و هاوخەباتی ڕێبازی ژینگەپارێزی و پاراستنی بست‌بەبستی ژینایی وڵات یەکانگیر و هاوڕێباز ئەمێنێتەوە.
بۆ شەهید کاک حەمید مورادی شەهیدی سەرفەرازی ئاویەری سەربەرز خۆمان بە خاوەن‌پرسە ئەزانین و ئاواتەخوازی خۆڕاگری بۆ بنەماڵەی بەڕێزی شەهیدەکەمان هەین؛ جێگای بەهەشتی نەبڕاوە بێت.
@chya_ngo
ماندوو نابێت بیری پارێزەرمان
*شەهید شەریف باجوەر*
تاریک‌پەرستانی دژبەری ژینگە و ژیان!
ئاگریان لە دارستان و لێڕوارەکانی
دۆڵەبێ،گێڵی‌کەران،ساوجی و سۆفی‌بلە
بەر داوە.
پارێزەرانی خاکی پاکیی نیشتمــــان
بۆ فریاکەوتن بەپەلە بێن بۆ باوەڕەشی.
@chya_ngo
کوردستانیانی هێژا!
بەو پەڕی داخ و کەسەرەوە
هاوڕێ حەمیدی مورادی
ئەندام و بەرپرسی گشتیی ڕێکخراوی شنەی نەوژین
سەرلەبەیانی ئەمڕۆ ڕێکەوتی ٣ی گەلاوێژی ۲۷۲۵ بە هۆی سەختی برینەکانیەوە چووە ڕیزی سوورخەڵاتانی نیشتمان و گیانی فیدای ئاوەدانی نیشتمان کرد.
@shiney_newjin_kurdistan
@chya_ngo
نیشتمانوانان!
خەڵکی بەئەمەگی نیشتمان!
ساتێکە و ئەمڕۆ؛ ڕۆڵەکانی پارێزەری خاکی نیشتمان لە ئاگری ناحەزانی کێوەکەی ئاویەری سنەی سەربەرز بە توندی بەر بڵێسەی ئاگری ئیبلیس‌سفەتانی دژی نیشتمان کەوتوون. ئەم کارەساتە دڵتەزین و ناخهەژێنە جارێکی نییە و بە دەیان و سەدان جار لەم وڵاتە کویرەوەری‌گرتووەدا لەپەسا و دیسان دووپات و دووپات ئەبنەوە.
ماڵوێرانی ئاگرنانەوەکان لە سەراوەردی زاگرۆسی زامدارەوە تا داوێنەکانی ئیلام و کۆگیلۆیە و ،،، گەلێک بە دڕندەیی دەستی لێ کردووینەتەوە و جەزیرەیی و بڵۆک‌بڵۆک عەمەلکردن لە بەرانبەر ئەم کارەساتەدەسکردانەدا پەرتەوازەیی و پرژ و بڵاویی چارەی کار نییە. کاری ئێمە ئاگرکوژاندنەوە و دامرکاندنی ئاگر نییە؛ ئەوە لە خەولێکەوتەیی و بێدەربایسی و لێنەهاتوویی کاربەدەستان و کۆمەڵگایەکی بێهەڵوێست و خەڵکێکی دەس‌پیس لە ئاستی ژینگەدا بەم شێوەی ئەمڕۆیەمان لێقەوماوە.
خەڵکی بە ئەمەگ! ئەمڕۆ لە ئێمەی ژینگەپارێزە؛ سبەی لە تێکڕای خەڵکی بێهەڵوێست و بێخەیاڵی ئەم نیشتمانەیە!
وادیارە بەرپرسانی نالایەق و کاربەڕێوەبەرانی ناتەوان نەک هەر دەربایستی پاراستنی ژینگە و ژیواری ئەم وڵاتە نین و نەبووگن بەڵکوو گیانی ڕۆڵەکانی ئەم خاکەپاکیش لە لایان نرخ و بایەخێکی نییە!
با بە تێکڕا بۆ لەڕەگ‌دەرهێنانی هۆکارگەلی ئەم وێرانگەری و خەسارلێکەوتنانە کام ڕێگا باش و کارامەیە وەگەڕی‌بخەین.
@chya_ngo
ماندوو نابێت بیری پارێزەرمان
*شەهید شەریف باجوەر*
تراژیدیای کارەساتباری سووتمان و بڕینی دارستانەکان
بەگشتیی و تاڵان‌و‌بڕۆی سەرچاوەکانی ژیانی نیشتمان و گەل تەواو بوونی نییە و بەداخەوە بەردەوام بە سووتانی دارستان و لێڕوارەکان بە تێپەڕاندنی زیاتر لە 100 ئاگری دیار و دەست‌کرد تا سەرەتای مانگی گەلاوێژی 2725، هیوا و ئومێد بە داهاتوویەکی سەرسەوز و ئاوەدان بەرەو لێڵایی و تارمایی ئەبەن.
لەم نێوانەدا ئیرادەی لەبن‌نەهاتووی تێکۆشەرانی
پارێزەری ئەندیشەی سەوز و داڵدەدەرانی پاراستنی خاکیی پیرۆزی نیشتمان، تاکە ترووسکەی شەوزەنگی ئاسمانی وڵاتە کە لێبڕاوانە بە تێکۆشانی بەنرخ و کارامەیان بۆ داهاتوویەکی سەربەست و سەقام‌گرتوو
ڕێگا ئەبڕن.
ڕێکخراوی سەوزی چیا
ڕێکەوتی 1ی گەلاوێژی 2725ی کوردی
آتش زدن جنگلهای شهرستان مریوان تا تاریخ
1 مرداد ماه 1404 به بیش از 100 مورد رسیده است.
علیرغم گذشت 17 سال از این فاجعە تکراری و درحالی کە این سرزمین بە شدت با بحران کم ابی دست و پنجە نرم می‌کند؛ هیچ ارادە و طرحی از سوی نهادهای متولی برای برخورد با این غارتگران منابع ملی و حل این معضل وجود ندارد و در بر همان پاشنه می‌چرخد.
@chya_ngo
ماندوو نابێت بیری پارێزەرمان
*شەهید شەریف باجوەر*
هەلپەرستان و دژبەرانی ژینگە و ژیان
ئاگریان لە دارستانەکانی هەنجیران بەرداوە.
تێکۆشەران و پارێزەرانی نیشتمان!
بۆ فریاکەوتن بەپەلە بێن بۆ باوەڕەشی.
@chta_ngo
گونه مهاجم قطع شده تالاب زریبار، دوباره سردرآوردند.
متاسفانه پس از قطع درختان پالونیای مسیر زریبار، دوباره سر بر آورده‌اند.
انتخاب این درختان آنهم در کنار تالاب بین‌المللی زرێبار، اشتباهی کامل و بلایی بود که بر سر زریبار آوار گشت. هرچند دیر و با درک اشتباه، تصمیم به حذف آن گردید اما گویا این گونه مهاجم دیگر جای خوش کرده و به معضلات دیگر زریبار اضافه گشته است.
شایان ذکر است انجمن سبز چیا، در اوایل دهه نود، به شهرداری در مورد کاشت درخت پالونیا به عنوان درختی مهاجم و عوارض‌دار به شهرداری هشدار داده بود و طی سنوات گذشته بارها با مسئولین استانی و کشوری نسبت به این وضعیت مکاتبات لازمە را انجام‌دادە و پیگیری نموده بود.
مضرات و نگرانی‌های زیست‌محیطی درخت پالونیا:
گونه مهاجم؛ اگر کنترل نشود، ممکن است به سرعت گسترش یابد و پوشش‌های گیاهی بومی را تحت تأثیر قرار دهد.
اختلال در تنوع زیستی؛ رشد سریع و گسترش ریشه‌های آن می‌تواند مانع رشد دیگر گیاهان شود و تنوع زیستی بومی منطقه را کاهش دهد.
مصرف بالای آب در مناطق خشک؛ اگرچه ادعا می‌شود درختی مقاوم به خشکی است، اما در مراحل اولیه رشد، به آبیاری منظم و زیاد نیاز دارد. این موضوع در مناطق کم‌آب (مثل بخش‌هایی از ایران) ممکن است منجر به فشار بر منابع آبی شود.
ریشه‌های تهاجمی؛ ریشه‌های این درخت می‌توانند در نزدیکی لوله‌های آب، سازه‌ها، یا مسیرهای سنگفرش شهری مشکل‌ساز و مخرب پدیدار شدە است.
اگرچە چوب تنەی پالونیا سبک و نرم است اما پس از خشک‌شدن بە درجاتی از سختی و چغری می‌رسد و منجر بە دوام بالا برای مصارف ساختمانی و صنایع چوب بە خود می‌گیرد.
تبلیغات اغراق‌آمیزدر برخی کشورها (از جمله ایران)، تبلیغات گسترده‌ای با وعده‌های سود سریع و بدون ریسک برای کاشت پالونیا انجام شده که باعث شده جنبه‌های منفی یا چالش‌های فنی و محیط‌زیستی آن را نادیده بگیرند و ملاحظات ضدزیستی و تهاجمی این گونە درخت مد نظر قرار نگیرند.
@chya_ngo
بیانیە جمعی از فعالین زیست محیطی، انجمن‌های مردم نهاد، اساتید دانشگاه، کوهنوردان و جوامع محلی کوردستان در مورد آبگیری سد ژاوه
در شرایط کنونی سد ژاوه نباید آبگیری شود
در شرایط کنونی، آبگیری سد ژاوه به صورت «مرحله‌ای و اصطلاحاً گام‌به‌گام مدیریت‌شده»، بازی خطرناک و از پیش باخته‌ای است.
با وجود آلودگی بالای رودخانه‌های قشلاق و گاوه‌رود، و پس از گذشت بیش از ده سال، اکنون آبگیری ناگهانی و بی‌سروصدای سد ژاوه بدون در نظر گرفتن ملاحظات زیست‌محیطی و عواقب فاجعه‌بار آن در حال انجام است. این آبگیری به‌اصطلاح «مرحله‌ای و گام‌به‌گام»، بدون ارتقای کامل و توسعه مناسب تصفیه‌خانه فاضلاب شهر سنندج، بدون ساماندهی شیرابه محل دفن زباله این شهر و صرفاً با انتقال آن به تصفیه‌خانه و رقیق‌سازی، بدون اجرای فعالیت‌های پیش‌نیاز از جمله تأمین حقابه کشاورزان و باغداران مسیر، و بدون اخذ موافقت دستگاه‌های مرتبط و صاحبنظران استان صورت گرفته است. این اقدام علاوه بر نابود کردن زیستگاه‌های مسیر رودخانه و حریم در فصل گرم سال و تهدید کشاورزی منطقه، منجر به ایجاد مخزنی از آب با کیفیت نامناسب حاوی گاز متان و بوی تعفن سولفید هیدروژن در کریدور هوای شهر سنندج خواهد شد و در صورت استفاده از این آب برای کشاورزی، تهدیدی جدی برای آب و خاک منطقه و بهداشت و سلامت ساکنان به شمار می‌رود.
شایان ذکر است که انتخاب گرم‌ترین روزهای سال (که بالاترین نیاز آبی وجود دارد) برای آبگیری، آن هم در شرایطی که حتی امکان بهره‌برداری از آب ذخیره‌شده برای اهداف تعیین‌شده سد وجود ندارد، نشان‌دهنده شتابزدگی در بدترین زمان ممکن است.
براساس چهارمین صورت‌جلسه کارگروه اجرایی مدیریت کیفیت منابع آب کردستان مورخ ۵ خرداد ۱۴۰۴ درباره رفع موانع آبگیری سد، صراحتاً آمده است که به دلیل تخلیه بخش قابل توجهی از آب‌های سطحی، چشمه‌ها و قنات‌های سنندج به شبکه جمع‌آوری فاضلاب و انتقال به تصفیه‌خانه، اختلال در فرآیند تصفیه و افزایش میزان بای‌پس (bypass) و در نهایت کاهش راندمان تصفیه‌خانه اتفاق افتاده است. در این شرایط، براساس طرح ارتقا و توسعه تصفیه‌خانه فاضلاب، احداث تصفیه‌خانه شماره ۳ متناسب با حجم جریان بای‌پس و با در نظر گرفتن افزایش جمعیت نواحی منفصل تا افق ۱۴۲۵ ضرورت دارد (بند ۴). در بند ۵ نیز به نبود ساماندهی و مدیریت فاضلاب بیش از ۸۰ روستای بالادست سد ژاوه اعتراف شده است و در بند ۶ به صراحت اذعان شده که سد ژاوه فاقد مطالعات پیوست سلامت است.
در نهایت، پرسش کلیدی مردم کردستان، دهگلان و قروه (به عنوان مقصد انتقال آب ژاوه) این است که آیا می‌توان سد ژاوه را آبگیری کرد؟ با توجه به شرایط کنونی، ساماندهی فاضلاب ۸۳ روستا و شهر سنندج و جلوگیری از ورود پساب به مخزن سد، امری ناممکن به نظر می‌رسد؛ چرا که نه اراده‌ای برای این کار وجود دارد و نه منابع و پشتوانه‌ای برای تحقق آن. از سال ۱۳۹۹ تاکنون (نزدیک به ۵ سال)، مسئولان مربوطه وعده آبگیری و بهبود شرایط و جذب اعتبارات را داده‌اند، اما در عمل، نه تنها مسئله ژاوه حل نشده بلکه وضعیت بدتر شده است. در آخرین پایش آب ورودی سد ژاوه توسط یکی از اساتید متخصص حوزه اکولوژی آب دانشگاه کردستان، فسفر کل 647/0 میلی‌گرم بر لیتر، ازت کل 19/3 میلی‌گرم بر لیتر، توتال کلیفرم و فکال کلیفرم هر دو بیش از cell/ml ۱۱۰۰ گزارش شده‌اند که فراتر از حد مجاز است. بنابراین، در صورت آبگیری، این سد بدلیل بار میکروبی بالا، غلظت بسیار زیاد فسفر و بلوم‌های شدید جلبکی می‌تواند به آلوده‌ترین سد کشور تبدیل شود. ایجاد یک دریاچه فاضلابی در قلب منظر فرهنگی هورامان، به عنوان سایت میراث جهانی یونسکو، ضربه‌ای جبران‌ناپذیر به منطقه هورامان وارد خواهد کرد.
از این رو، ما فعالان محیط زیست و کوهنوردی، سازمان‌های مردم‌نهاد (NGOs) اساتید دانشگاهی، جامعه مدنی و جوامع محلی هشدار و اعتراض جدی خود را نسبت به آبگیری سد مخزنی ژاوه به دلیل آثار و پیامدهای مخرب زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی و با استناد به ادله فنی (پیامدهای مذکور) و حقوقی (عدم رعایت حقوق حقابه‌بران) اعلام می‌داریم و از دستگاه‌های ذی‌ربط درخواست رسیدگی فوری به منظور جلوگیری از بروز پیامدهای ناگوار این اقدام را داریم.
@chya_ngo
«ژاوه»؛ دیواره بی‌مصرف
سیروان: سد «ژاوه» که اکنون به بیماری علاج‌ناپذیر ورود «فاضلاب سنندج» دچار است، سالهاست ریتم خبری یک نواخت و تقریباً مشخصی دنبال می‌کند. از جمله آخرین خبر اینکه «جلسه بررسی مشکلات فنی سد ژاوه» دیروز در سنندج برگزار شده است.
صورت‌بندی مسئله روشن است و نیاز نیست هر روز این «دق دل» مردم منطقه گشوده شود. آشکار است کارشناسان و مسئولان بی تعهد و مسئولیت ناپذیر وقت با صرف هزاران میلیاردتومان از ثروت ملت، دیواره‌ای بی‌مصرف ساخته‌اند که عقلای قوم هرگز نمی‌توانند به این زودی‌ها عقل‌شان به جایی قد دهد آبی پشت آن گیر دهند و از بوی آزار دهنده و متعفن آن مردم منطقه بتوانند زیست کنند.
اکنون ١٧ سال از آن زمان که خواستند این دیواره‌ی نحس به پا کنند، می‌گذرد. اینجا محل تلاقی دو سرشاخه قشلاق و گاورود و آغاز سیروان است در ۴٠ کیلومتری سنندج در «چم سو». قرار برآن بوده که این سد آنقدر آب جمع کند که ١٨٩ میلیون متر مکعب آب کشاورزی ٢٠هزار هکتار از دشت‌های قروه و دهگلان را از طریق شش ایستگاه پمپاژ و خط انتقالی به طول، ۳۶/۲ کیلومتر خط انتقال شامل ٣٢ کیلومتر خط لوله فلزی و ۴/۲ کیلومتر تونل با حداکثر دبی هشت متر‌مکعب در ثانیه تامین کند.
آب دهگلان و قروه پیشکش، اکنون همه در اندیشه اند که چه کنند تا مردم منطقه از عواقب جمع‌شدن فاضلاب سنندج و ٨٣ روستای پیرامونی رهایی یابند. شاید بهترین راه همین پیشنهاد فرماندار سنندج است که آبگیری سد ژاوه بدون در نظر گرفتن پیوست زیست‌محیطی و رعایت الزامات، تبعات منفی جدی برای محیط‌زیست منطقه دارد و تا زمان دریافت تاییدیه‌های لازم، هیچ‌گونه آبگیری انجام نشود. چه اینکه به گفته «غریب سجادی»، تا زمانی که تمام مخاطرات فنی، بهداشتی و زیست‌محیطی رفع نشود، بهره‌برداری از سد قابل توجیه نیست.
این پیوست زیست‌محیطی ادعایی از زمان مطالعات سد و در زمان عملیات ساخت و اکنون سال‌ها در زمان بلااستفاده بودن آن به هیچ نتیجه‌ای نرسیده، آیا عمر نسل بعد، بقا می‌کند و طرحی نو در انداخته می‌شود که آنچه در کاسه سد جمع شود آب گوارایی باشد که دشت تفتیده لیلاخ را سیراب کند؛ یا آیندگان هم همچون نسل ما مستأصل عقل کارشناسانی خواهند بود که دیواره بر خروجی پساب یک شهر می‌بندند.
درمطالعات پیشین گفته شده، پساب و فاضلاب ریخته شده به ژاوه رود دارای ترکیبات نیترات و فسفر بوده و در کف دریاچه این سد رسوب می‌کنند و بعد از لایه‌‌بندی حرارتی دریاچه، در لایه‌های پایین به‌صورت بی‌هوازی تجزیه می‌شوند و گاز متان و سولفید هیدروژن تولید می‌کنند که باعث ایجاد بوی نامطبوع بر روی دریاچه سد می‌شود.
بالاخره، آیا می‌توان سد ژاوه را آبگیری کرد؟ این پرسشِ کلیدیِ این سال‌های مردم کردستان و دهگلان و قروه است. به نظر می‌آید ساماندهی فاضلاب ٨٣ روستا و شهر سنندج و جلوگیری از ورود پساب آنها به مخزن سد، امری محال و ناممکن می‌نماید.چون، هم اراده و هم منابع و هم پشتوانه ندارد و مردم لیلاخ باید جایی دیگر سد ببندند.
اکنون که دولت با تورم کمرشکن برای تامین پرداختی کارکنان اسکناس چاپ می‌کند و اعتبارات عمرانی برای او اولویتی ندارد، هر سخنی از حل مسئله ژاوه چون این همه سال، وعده سر خرمن است. از این رو، می‌توان گفت، ژاوه فعلاً و تا بعد، دیواره‌ای بی‌مصرف بیش نیست.
@sirwan_weekly
منبع: هفتە‌نامە سیروان
سد ژاوه در ۴۰ کیلومتری جنوب غربی سنندج بر روی رود ژاوە یکی از سرشاخه‌های پرآب رودخانه‌ی سیروان در محل تلاقی دو شاخه گاوه رود و قشلاق احداث شده است.
@chya_ngo
دارستانەکانی کانی‌چناری بەیەڵە لە ژێر چەپۆکی داگیرکەرانێکی بێ‌ئەخلاقی ویژدان‌مردوو،
لە دوو ڕۆژا دوو جار بە مەبەستی داگیرکاری ئاگری تێبەردرا.
ٱتش زدن ریه‌های شهر مریوان!
قصه پر غصه و سریال همیشگی ٱتش‌زدن جنگلها، به قصد تصرف ان، همانند 18 سال گذشته همچنان ادامه دار بوده و گویی هیچ فرد و نهادی، اراده‌ای برای پایان این داستان تکراری را ندارد و دستان باز و خیال آسودە تخریبگران و متجاوزان عرصه‌های زیستی این سرزمین، در راستای تداوم تصرف جنگلها و سوزاندن و پاکتراشی آن و تبدیل به ملک شخصی، تراژدی تلخ تاراج و تصرف این سرزمین است.
سوزاندن و تصرف جنگلهای موسوم به " کانی‌چنار " در بیخ گوش شهر و مربوط به کناره‌های جنگلی شهرستان مریوان ورودی " قەڵای مەریوان " که می‌بایستی باتوجه به سرانه پایین فضای شهر مریوان، این نعمت خدادای حفظ و توسعه پیدا میکرد؛ اما در کمال تاسف با سکوت و بی‌تفاوتی مسئولان و ارگانهای متولی روز به روز ویران و ویرانتر شده و احدی هم عین خیالش نیست.!!
تصاویر هوایی
" 2011 و 2025 "
@chya_ngo
ماندوو نابێت بیری پارێزەرمان
*شەهید شەریف باجوەر*
تێکۆشەرانی پاراستنی خاکی پاکیی نیشتمان
بەهێزتر لە پێشوو بەرەنگاری ئاگری ناحەزان و دژبەرانی ژینگە و ژیان ئەبنەوە.
ڕاگرتنی ئاگری دارستانەکانی میرئاوا
لە لایەن خەڵکی بیرسەوزی میراوا و ئەندامانی
تێکۆشەری کومیتەی دێکانی میراوا و دەرەوەران.
ڕێکەوتی 18ی پووشپەڕی 2725ی کوردی
@chya_ngo
ماندوو نابێت بیری پارێزەرمان.
*شەهیــــد شەریف باجوەر*
بۆ ئاگاداری تاک و کۆمەڵانی پارێزەری کوردستان!
ڕێژەی ئاگری دارستان و لێڕوارەکان لە کۆتایی مانگی گوڵان تا ۱۰ ڕۆژی سەرەتایی هاوینی ۲۷۲۵ زیاتر لە ۶۰ ئاگری دەست‌کرد بووە کە ڕێکخراوی سەوزی چیا بە پێی باوەڕی بەهێزی *بیری پارێزەر* و ڕێبازی ئەندیشەی سەوز توانیویەتی بە ڕێکخستنی هێڵی فریاکەوتنانەی ئەندامانی ماندوونەناسی شار و دێ و خەڵکی بیرسەوزی خۆبەخشی ناوچەکان، بەرەنگاریی ئاگری دەستی ناحەزان و دژبەرانی ژینگە و ژیان ببێتەوە.
بەم پێیە لە تەواوی هاونیشتمانیانی هيژا و بەئەمەگ داواکارین لە ئەگەریی هەر حاڵەتێکی ئاگری نێو ژینگەی ناوچە جیاوازەکان بە فریاکەوتنی خێرا و هوشیارانە یاریدەریی ڕۆڵە تێکۆشەرەکانی ڕێکخراوی سەوزی چیا بن.
کومیتەی بەرگریی لە قەیرانی ڕێکخراوی سەوزی چیا
ژمارەی پەیوەندی؛ 09187765338
ڕێکخراوی سەوزی چیا
١١ی پووشپەڕی ٢٧٢۵
@chya_ngo
ئەمێنینەوە وەک شاهۆ بە ئاسۆیەکی سوورەوە!
پڕخورۆش وەک وەزانی چەرمووی بەفراوەکانی سیروان کە هەڵئەزنێت بەرەو خۆر!
داڵدەدەر وەک وەڵگ و دارستانی سەوزی مەرەخێڵ!
نەبەز وەک لێزمەبارانی پەڵە!
با کەڵەکانی زاگرۆز شاخەکانیان لە تەنگزەکانی بۆزین هەڵبسون و قاسپەی کەوەکانی ئاتەشگا بگاتەوە بە تەشقی تیشکی هەتاو!
ڕێگایە و بڕینی ڕێگا ئەرکی ئەستۆی ئەمەگدارانی پێناوێکە کە نەخشی خۆی لە ئارنگی خوێنی گیانبەخشانی تێکۆشەری ژینگەپارێزی گرتووە.
پێنجەمین ساڵ دوای گیان‌بەختکردنی هاوڕێکانمان لە ئاگری دوژمنانی ژینگەی ئەم نیشتمانەدا لە ناوچەی پاوە، ئەستوورتر لە جاران و لێبڕاوانەتر لە پێش، بۆ پاراستنی سەرمایەی سروشتی و نەتەوەییی، داربەدار و بنچک‌بەبنچکی ژینگەی نیشتمان بەجێ ناهێڵین.
ساڵیادی کۆچی قەقنەس‌ئاسای سێ تێکۆشەری «ئەنجومەنی خاوەن‌پێگەی ژیوای پاوە» بەرز و بەڕێز ڕائەگرین.
ئەنجومەنی سەوزی چیا
٨ی پووشپەڕی ۱۴۰۴
@chya_ngo
ئەگەر چی دەستی ڕەش و هزری فەوتێنەرانی تاریک‌پەرست ئاگر لە جەستەی زامداری نیشتمان بەر ئەدەن و داهاتوومان بەرەو ئاقارێکی مەترسیدار ئەبەن،
بەڵام بەرەنگاری و هەڵمەتی بیرسەوزانی نیشتمان‌پارێز
شکۆی باوەڕ و بوونی ئەم دڤەرەمان پێ‌ئەڵێنەوە.
پاش ئەوەی دژبەرانی ژینگە و ژیان لە 5 شوێنی جیاوازەوە ئاگریان لە دارستان و لێڕوارەکانی دۆڵەبێ،گێڵی‌کەران،ساوجی،سۆفی‌بلە و بەیەڵە بەردرا ئەندامانی ماندوونەناسی دێ و شاری ڕێکخراوی سەوزی چیا و خەڵکی خۆبەخشی ئەمەگدار بەرەنگاری ئاگرەکە بوونەوە و توانییان بە هەرەوزێکی چەند لایەنە پاش زیاتر لە 24 کاتژمێر بیکوژێننەوە و 4 ئاگریان بە تەواوی ڕابگرن.
بەڵام بەوپەڕی پەرۆشییەوە ئاگری دارستانەکانی گێڵی‌کەران هەر چەند کاتژمێر جارێک پاش ڕاگرتنی بە شێوەیەکی مەعلوومە بڵێسەی ئاگر بەرز ئەبێتەوە و هێشتا ئاگرەکە بەردەوامە.
@chya_ngo
ماندوو نابێت بیری پارێزەرمان
"شەهید شەریف باجوەر"
بەڕێ کەوتنی دوو تیم لە ئەندامانی کومیتەی بەرگری لە قەیرانی ئەنجومەنی سەوزی چیا بۆ ڕاگرتنی ئاگری دارستانەکانی ئاوایی ساوجی و ئاوایی دۆڵەبێ.
هەینی ٣ی گەلاوێژی ٢٧٢٥
اعزام دو تیم از اعضای کمیته مقابله با بحران انجمن سبز چیا برای مهار آتشسوزی جنگلهای روستاهای "ساوجی" و "دۆڵەبێ" از توابع شهرستان مریوان.
شایان ذکر است جنگلهای شهرستان مریوان امروز
جمعە ٣مردادماە ١٤٠٤ در چهار نقطه جدا از هم به آتش کشیده شدند.
@chya_ngo
عاشقان ژینگه و ژیان کوردستان
ژینگه کوردستان به سوگ نشست
در نهایت بهت و اندوه
«حمید مرادی» فعال مدنی و محیط زیست، وکیل پایه یک دادگستری و مدیر عامل سازمان مردم نهاد «شنه‌ی نه‌وژین» در راه حفاظت از کوهستان آبیدر سنندج گرفتار شعله‌های آتش شد و به دلیل شدت جراحات به مورخ سوم مردادماه ۱۴۰۴ در بیمارستان کوثر سنندج فوت نمودند و به جمع شهیدان ژینگه کوردستان پیوست.
@chya_ngo
ڕاگەیەندراوی یەکەمی رێکخراوەی شنەی نەوژین کوردستان سەبارەت بە ئاگری ئاویەر سنە و دووایین هەواڵی برینداران
/channel/shiney_newjin_kurdistan
@chya_ngo
بۆ ئاگاداری هاونیشتمانیانی هێژا!
بە پێی هەواڵی گەیشتوو لە هاوڕێیانی ژینگەپارێزی سنەی نیشتمان،
7 کەس لە تێکۆشەرانی بیرسەوز لە کاتی بەرەنگاری ئاگری لێڕوار و کێوی ئاویەری سنە، تووشی شەرارەی ئاگری دەست‌کردی نەیارانی ژینگە و ژیان بوونەتەوە و بەداخەوە تەندروستی 3 کەسیان جێگیر نییە.
@chya_ngo
#کومیتەی_منداڵان_و_مێرمنداڵانی_ئەنجومەنی_سەوزی_چیا
دانیشتنی ئەم جارەی کومیتەی منداڵان و مێرمنداڵانی ئەنجومەنی سەوزی چیا لەسەر بابەتی:
چننەوە
بەشی دووەم: "بەکارنەهێنانی نایلۆن
و کەڵک‌وەرگرتن لە جێگرەوە"
کاتی بەڕێوەچوون: چوارشەممه، ١ی گەلاوێژی ٢٧٢۵
کاتژمێر: ٣:٣٠ دوانیوەڕۆ
شوێن: چوارڕێیانی شەبڕەنگ، بەرەو داسەیرانی کۆن، سەرتر لە وێستگەی ئاگرکوژێنەوە، دەفتەری ئەنجومەنی سەوزی چیا
#کمیته_کودک_و_نوجوان_انجمن_سبز_چیا
جلسه کمیته کودک و نوجوان انجمن سبز چیا با موضوع:
بازیافت
بخش دوم: "عدم استفاده از نایلون و بهره بردن از جایگزین"
زمان: چهارشنبه، ١ مردادماه ١٤٠٤
ساعت: ٣:٣٠ بعدازظهر
مکان: چهار راە شبرنگ، بە طرف داسه‌یران قدیم، بالاتر از ایستگاه آتش‌نشانی، دفتر انجمن سبز چیا
@chya_ngo
ماندوو نابێت بیری پارێزەرمان
*شەهید شەریف باجوەر*
هەورامان!
ژیوگای تێکۆشەرانێک کە قەڵافەتی خاکیی پیرۆزی نیشتمان وێنا ئەکەن.
ئاگری لێڕوار و کوێستانەکانی دەمەیۆ
(ناوچەی هەورامان) لەم گەرما تاقەت‌پڕوکێنەدا،
پاش چەند کاتژمێر هەوڵی ماندوونەناسانەی ئەندامانی کومیتەی دێکانی ئەنجومەنی سەوزی چیا لە ئاوایی دزڵی و خەڵکی بیر سەوزی دەمەیۆ و دزڵی و هەروەها بەشداری بەشی فریاکەوتنی فەرمانگەی سەرچاوە سروشتییەکانی سەوڵاوا کوژرایەوە و بە تەواوی ڕاگیرا.
28ی پووشپەڕی 2725ی کوردی
مهار آتشسوزی مراتع روستای "دەمەیۆ"
شنبە ٢٨مردادماە ١٤٠٤
@chya_ngo
حراج در نوع آتش زدن به مال مردم.
زنجیره آتش سوزیهای جنگلهای اطراف روستای بالک " بە قصد تخریب " آن هم در امتداد باغهایی که تا دیروز پوشیده از بلوط های تنومند و شاداب بودند بیانگر حقیقتی است دردناک بنام تجاوز چپاول. تجاوز به سامان ملتی درد دیده که تنها خاطراتشان در برگ برگ تاریخ این دیار مقاومت در برابر متجاوزان بوده است. تراژیدیای تلخ و تأسف‌بار سوزاندن، پاکتراشی، درختان سوخته شده، تصرف و تبدیل کردن به ملک شخصی، مصداق بارز نابودی سرمایه‌های حیاتی این سرزمین است.
بنابه گزارشهای رسیده به انجمن سبز چیا و بازدید میدانی توسط اعضای این انجمن، متاسفانه طی چند روز گذشته تا تاریخ 26 تیرماه 1404 چهار مورد آتش زدن جنگلی در یک مکان مشخص در اطراف روستای بالک صورت گرفته است. متاسفانه علیرغم حضور به موقع کمیته مقابله با بحران چیا و ادارە منابع طبیعی، تعداد زیادی از درختان ارزشمند چندین سالە و دهها گونه جانوری و گیاهی طعمه حریق غارتگران شدند.
بدون شک در صورت وجود اراده‌ای قاطع، نهادهای مربوطه به راحتی می‌توانند عاملین این جنایت یا جنایت ها را شناسایی کنند و آنها را به یک معمای پیچیده و غیره ممکن تبدیل نکنند.
#تخریب
دارستانەکانی بالک " ملەی قیرەکە "
@chya_ngo
فاضلاب آبگیری شده سد ژاوه
ارسالی از مخاطب چیا
@chya_ngo
واشەیەکی بریندار، دوای تیمارکردنی گەڕێندرایەوە باوەشی سروشت
لە درێژەی چالاکییەکانی کومیتەی منداڵانی و مێرمنداڵانی ئەنجومەنی سەوزی چیادا، واشەیەکی بریندار دوای ماوەیەک تیمارکردن، له لایەن ئەم کومیتەیەوه گەڕێندرایەوە باوەشی سروشت.
بنەماڵە بەڕێزەکان! تکایە با منداڵەکانمان فێر کەین باڵندە کێوییەکان نەگرن و یارییان پێنەکەن.
شاخ و کێوی کوردستان بە دار و دەوەن و باڵندەکانییەوە جوانترە.
با هەر هەموومان ژینگەپارێز بین و نیشتمان و ژینگەکەمان بپارێزین.
@chya_ngo
سفر علمی–آموزشی کمیتە کودکان انجمن سبز چیا با کودکان روستای ئێنگیجە
در ادامه برنامه‌های آموزشی–ترویجی انجمن سبز چیا با محوریت محیط زیست، اعضای کمیته کودک و نوجوان این انجمن روز چهارشنبه ۱۸ تیرماه ۱۴۰۴ با حضور در روستای «ئێنگیجە» از توابع شهرستان مریوان، با کودکان این روستا دیدار کردند و برنامه‌ای علمی–آموزشی را در دل طبیعت برگزار کردند.
در این برنامه، موضوعاتی از جمله اهمیت حفاظت از منابع طبیعی، خطرات آتشسوزی جنگلها، نحوه صحیح برخورد با حیوانات و پرندگان، و نقش کودکان در پاسداری از محیط‌زیست به زبان ساده و کودک‌پسند برای حاضران تشریح شد. فضای گفت‌وگو، بازی و آموزش‌های میدانی، این دیدار را به تجربه‌ای آموزنده و الهام‌بخش برای کودکان تبدیل کرد.
در پایان این دیدار، کتاب‌هایی با موضوع محیط زیست ویژه کودکان از سوی انجمن سبز چیا به کودکان روستا اهدا شد. این هدیه فرهنگی با هدف ارتقای آگاهی زیست‌محیطی نسل جدید و تشویق آنان به دوستی با طبیعت صورت گرفت.
انجمن سبز چیا، با تأکید بر آموزش‌های زیست‌محیطی از دوران کودکی، بر آن است تا با حضور در روستاها و مناطق مختلف، نقش مؤثری در آگاه‌سازی نسل آینده و تقویت حس مسئولیت‌پذیری نسبت به طبیعت ایفا کند.
@chya_ngo
گەشتی زانستیی کومیتەی منداڵان و مێرمنداڵانی ئەنجومەنی سەوزی چیا بۆ گوندی ئێنگیجه
کات: چوارشەممه؛ ١٨ی پووشپەڕی ۲۷۲۵
کاتژمێر: ٣ی دووانیوەڕۆ
شوێنی کۆبوونەوە: باوەڕەشی، یارانکۆ
#کومیتەی_منداڵان_و_مێرمنداڵانی_ئەنجومەنی_سەوزی_چیا
سفر علمی کمیتە کودک و نوجوان انجمن سبز چیا به روستای "ئێنگیجه"
زمان: چهارشنبه؛ ١٨ تیرماه ١۴۰۴
ساعت: ۳ بعدازظهر
مکان حرکت: میدان "باوەڕەشی"، یارانکۆ
#کمیته_کودک_و_نوجوان_انجمن_سبز_چیا
@chya_ngo
فیداکاری، بەرزترین پلەی مرۆڤایەتییە.
*شەهیــــد شەریف باجوەر*
لە نوقمایی تێوەگلاوەی ژیانی بەرژەوەندخوازییانە و ڕابوێنەرانەی مرۆڤ و هەڕەتی شەپۆل و دەسەڵاتی داسەپاوی دژ بە ژینگە و ژیان، هەن کەسانێک کە وانەی میهرەبانی و ئاکاربەرزی و بیری پارێزەرانەمان پێ ئەڵێنەوە و ئەبن بە سەمبۆل و هێما و ڕێنوێنی تاک و کۆمەڵ و تەنانەت دامەزراوە جۆراوجۆرەکانی ناو دەسەڵات و خەڵک؛ کە ژیان بە بیری سەوز و پارێزەرەوە چێژ و قورسایی و هەبوونێکی دیکەی هەیە.
دیسانەوە کردەوەی پەسەند و پێگەیشتووانەی هاونیشتمانی‌یەکی خاوەن هزر و پێگەی مرۆیی و ئەخلاقی بووە بە ڕەمز و درێژەدەری پاراستن و مانەوە و هەبوونە ژینگەیی و سروشتییەکان کە لە کاتی هەوڵدان بۆ ڕزگارکردنی گیانی باڵندەیەک تووشی کارەساتی بریسکەی کارەبا ئەبێت و گیان و ڕۆحی بەرزەفڕی پێشکەشی مانەوەی ژینگە و سامانی نیشتمان ئەکات.
بە ناوی ڕێکخراوی سەوزی چیاوە،
پرسە و سەرەخۆشیی خۆمان ئاراستەی بنەماڵەی بەڕێزی *کاک ڕەحیم براخاسی* و کۆی چالاکوانان و تێکۆشەرانی پارێزەری خاکی پیرۆزی کورستان و تەواوی هاونیشتمانیانی بانەی سەربەرز ئەکەین.
لە مەزن یەزدانی دلۆڤان داواکارین ڕۆحی بەرزەفڕی هاوڕێی بیر سەوزی کۆچ‌کردوومان بە بەهەشتی بەرین شاد بکات و سەبر و خۆڕاگریی بە بەجێماوان و کۆی کەس‌وکاری بەڕێزیان ببەخشێت.
ڕێکخراوی سەوزی چیا
ڕێکەوتی ١٠ی پووشپەڕی ٢٧٢٥
@chya_ngo
سەرەنج بدەن! ئەم دارە لە داوێنی بناری میری‌سووری ئاوایی کاڵ‌سەروو لە شوێنەبایەخدارەکانی جەهاندا ببووایەت، ناسنامە و پەرچ و ویترینی بۆ ساز ئەکرا. دارێکی وەها بەو تەمەنەوە و بەو ئەستووری و نایابییەوە لای ئێمە هیچ بێ‌بایەخە، بەڵکوو ئەبێتە مڵکی تاکەکەسی و داگیر ئەکرێت.
نێردراو؛ بەردەنگێکی چیا
@chya_ngo
